Ga naar de inhoud

Noam Chomsky: Bezet de toekomst/Occupy the future

Vertaling van een toespraak die Noam Chomsky hield voor duizendende mensen die op dat moment (24 oktober) Occupy Boston vormden. Zie hier een video-verslag van zijn optreden. 

Ik heb nog nooit iets van de schaal en het karakter van de Occupy beweging gezien, hier of elders op de wereld. De buitenposten van Occupy proberen een coöperatieve gemeenschap te creëren die misschien de basis kan leggen voor het soort van organisaties die we nodig hebben om de komende hindernissen en tegenslagen te overwinnen. De Occupy beweging is zonder voorgaande. Maar ook het tijdperk waarin we leven is zonder voorgaande is, al sinds  de jaren zeventig.

6 min leestijd
chomklasse

(Vertaling open voor verbeteringen en commentaar) (origineel Posted on November 9, 2011 by groeNoord)

Een ‘Howard Zinn’-toespraak geven voelt nogal wrang. Ik vind het spijtig dat hij hier niet meer is om deel te nemen aan een beweging waar hij van zou hebben gedroomd. Hij heeft er immers heel wat fundamenten voor gelegd.

Als de banden en relaties die tijdens deze uitzonderlijke gebeurtenissen gelegd worden, volgehouden kunnen worden doorheen de lange en harde periode die komt – snelle overwinningen bestaan niet – zouden de Occupy protesten een bepalend moment in de Amerikaanse geschiedenis kunnen worden.

Ik heb nog nooit iets van de schaal en het karakter van de Occupy beweging gezien, hier of elders op de wereld. De buitenposten van Occupy proberen een coöperatieve gemeenschap te creëren die misschien de basis kan leggen voor het soort van organisaties die we nodig hebben om de komende hindernissen en tegenslagen te overwinnen. De Occupy beweging is zonder voorgaande. Maar ook het tijdperk waarin we leven is zonder voorgaande is, al sinds  de jaren zeventig.

De jaren zeventig betekenden een keerpunt voor de VS. Sinds het ontstaan van de VS ontwikkelde de samenleving zich, niet altijd op een mooie manier maar altijd met een algemene vooruitgang naar industrialisering en rijkdom.

Zelfs in donkere tijden was de verwachting dat de vooruitgang zich verder zou zetten. Ik ben net oud genoeg om me de ‘Grote Depressie’ te herinneren. In het midden van de jaren dertig was de situatie objectief gezien veel harder dan vandaag, maar toch was de tijdgeest helemaal anders.

Een militante arbeidersbeweging organiseerde zich – CIO (Congress of Industrial Organizations) en andere – en arbeiders deden zitstakingen, slechts een stap verwijderd van het overnemen van de fabrieken om ze zelf te beheren.

Onder druk van de bevolking werd de “New Deal”-wetgeving gestemd. Het gevoel dat overheerste was: we zullen uit deze harde tijden geraken.

Nu overheerst het gevoel van hopeloosheid, soms zelfs wanhoop. En dat nieuw in onze geschiedenis. Tijdens de jaren dertig kon de werkende mens ervan uitgaan dat de jobs wel weer terug zouden komen. Als je vandaag in een fabriek werkt, met een werkloosheid op het zelfde niveau als in de jaren dertig, weet je dat jouw job wel eens voorgoed weg zou zijn wanneer het huidige beleid doorgezet wordt.

Die verandering van het Amerikaanse toekomstperspectief is ontstaan in de jaren zeventig. Sinds dan vond de omkering plaats: na eeuwen van industrialisering naar de-industrialisering. Uiteraard ging de productie verder, maar dan elders op de wereld. Heel winstgevend was dat, maar schadelijk voor de arbeidsmarkt.

De economie verschoof naar de financiële sector. Financiële instellingen werden ontzettend veel groter. Een vicieuze cirkel tussen de financiële wereld en de politiek ging steeds sneller ronddraaien. Rijkdom geconcentreerde zich steeds meer in de financiële sector. Politici die steeds duurdere verkiezingscampagnes wilden financieren, gingen almaar dieper in de zakken van de rijken zitten die dit konden betalen.

Als tegenprestatie beloonden de politici hen met een gunstig beleid voor Wall Street: deregulering, minder belastingen, minder regulering van het beleid van grote ondernemingen. Dat versterkte de vicieuze cirkel. Een instorting werd onvermijdelijk. In 2008 kwam de regering opnieuw Wall Street redden: bedrijven waren zogezegd ‘too big to fail’ waren, hun leiders ‘too big to jail’.

Vandaag ziet alles er goed uit voor een tiende van de 1 percent van de bevolking die het meest voordeel haalde uit deze tijden van hebzucht en misleiding.

In 2005 zag Citigroup (die trouwens verschillende keren is gered door de overheid) groeikansen bij de rijken. De bank gaf een brochure uit voor investeerders en moedigde hen aan om hun geld te steken in de zogenaamde ‘Plutonomy Index’ die aandelen bevatte in bedrijven actief in de markt van luxegoederen en -diensten.

Citigroup vatte het als volgt samen: “De wereld begint uiteen te vallen in twee groepen: de plutonomie en de rest. De V.S, Engeland en Canada zijn de belangrijkste plutonomieen: economieën die aangedreven worden door de rijken.”

De niet-rijken worden soms het precariaat genoemd: mensen die in een precaire situatie leven in de periferie van de samenleving. Die ‘periferie’ is echter een steeds groter deel van de bevolking beginnen omvatten, niet alleen in de V.S.

We hebben dus de plutonomie en het precariaat: de 1 procent en de 99 procent, zoals Occupy het noemt. Deze getallen zijn natuurlijk niet letterlijk te nemen, maar het is wel het juiste plaatje.

De historische omkering van het vertrouwen van de mensen in de toekomst, is een weerspiegeling van tendensen die onomkeerbaar zouden kunnen worden. De Occupy protesten vormen de eerste brede reactie van de bevolking die iets zou kunnen veranderen aan deze dynamiek.

Ik heb het totnogtoe alleen over binnenlandse aangelegenheden gehad. Maar een zijn twee gevaarlijke ontwikkelingen in de internationale arena die alles overschaduwen.

Voor het eerst sinds de geschiedenis bestaan er echte bedreigingen die het voortbestaan van de menselijke soort in gevaar brengen. Sinds 1945 hebben we atoomwapens, en het lijkt een mirakel dat we die tot nu al overleefd hebben. Maar het beleid van de Obama-administratie en haar bondgenoten, werkt een escalatie in de hand.

De andere bedreiging is, uiteraard, de ecologische ramp. Zo goed als elk land in de wereld zet tenminste stappen om daar iets aan te doen. De V.S. daarentegen doet alleen maar stappen achteruit. Een propagandasysteem, openlijk door de bedrijfswereld gefinancierd, verklaart dat klimaatverandering een linkse leugen is: waarom zouden we aandacht moeten besteden aan deze wetenschappers?

Als deze onverzettelijkheid blijft voortbestaan in het rijkste en machtigste land ter wereld, is een catastrofe niet te voorkomen.

Er moet dringend iets gebeuren op een ordentelijke en duurzame manier. Het zal niet gemakkelijk zijn. Onvermijdelijk zal het gepaard gaan met ontbering en falen.  Tenzij het proces dat hier en elders in het land en op de wereld gestart is met Occupy protesten groter wordt, en een belangrijke kracht wordt in de samenleving en de politiek, ziet de toekomst er heel somber uit.

Je kan geen significante initiatieven bereiken zonder een grote, actieve basis bij de bevolking. Het is noodzakelijk om naar buiten te treden om mensen te doen begrijpen waar Occupy om draait – wat de mensen zelf kunnen doen, en wat de gevolgen zijn van niets doen.

Zo’n brede basis organiseren vereist vorming en activisme. Vorming betekent niet dat je aan mensen moet vertellen wat ze moeten geloven – het betekent van hen leren en met hen leren.

Zoals Karl Marx het zei: “onze taak is niet om de wereld enkel te begrijpen, maar om hem te veranderen”. Een variant om te onthouden is dat wanneer je de wereld wil veranderen, je hem maar beter eerst probeert te begrijpen. Dat is niet hetzelfde als luisteren naar een lezing of een boek moet lezen, hoewel dat wel eens kan helpen. Je leert door deel te nemen. Je leert van anderen. Je leert van de mensen die je probeert te organiseren. We moeten allemaal meer inzicht en ervaring opdoen over hoe ideeën moeten geformuleerd en toegepast worden.

Het meest opwindende aspect van de Occupy beweging is dat er overal nieuwe connecties ontstaan. Als die volgehouden kunnen worden en verder uitgebreid, kan Occupy uitmonden in een toegewijde poging om de samenleving op een meer menselijk pad te brengen.

—————————

Oorspronkelijk tekst in het Engels