Macron wil met nieuw internationaal financieel pact de-dollarisering counteren

(Foto: Palacio do Planalto, Flickr CC2.0)

De top werd met veel tamtam aangekondigd en had als hoofddoel: “De basis leggen voor een vernieuwd internationaal financieel systeem dat de voorwaarden kan creëren voor een financieringsschok, zodat geen enkel land hoeft te kiezen tussen armoede terugdringen, klimaatverandering bestrijden en de biodiversiteit behouden.” In feite wil Macron alleen maar de groeiende protesten tegen de internationale financiële instellingen de kop indrukken door te beweren dat ze hervormd moeten worden.

Groeiende kritiek op IMF en Wereldbank

De kritiek op het IMF en de Wereldbank komt van veel landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, maar ook van groeperingen van staten zoals van de BRICS op wereldschaal en van het ALBA in Latijns-Amerika.

Het huidige internationale financiële systeem werd opgericht in 1945, toen veel van de huidige onafhankelijke staten nog kolonies waren van de Europese koloniale machten. Het werd ontworpen en geïnstalleerd om hun exclusieve belangen te dienen. De mechanismen van leningen en schulden waren een krachtig instrument om de nieuwe onafhankelijke landen te dwingen economische keuzes te maken, niet op basis van criteria die overeenkwamen met hun belangen, maar op basis van criteria die overeenkwamen met de behoeften van de grote Westerse landbouw-, industriële en financiële groepen.

Een dergelijk systeem kan niet worden hervormd. Ofwel wordt het gehandhaafd, mogelijk met een nieuwe façade, en wordt de afhankelijkheid van het Zuiden van het Noorden in stand gehouden. Ofwel wordt het afgeschaft en vervangen door een egalitair systeem en zal de afhankelijkheid afnemen.

Schuld Zuid-Afrika: van 18 miljard dollar in 1995 tot zo’n 395 miljard dollar in 2025

In zijn commentaar op de resultaten van de top schetst de econoom Yves Ekoué Amaïzo de ware toedracht van de zaak: “De echte inzet ligt elders. De schuld van Zuid-Afrika is bijvoorbeeld gestegen van 18 miljard dollar in 1995 tot naar schatting 395 miljard dollar in 2025, een stijging van bijna 2.194 procent in dertig jaar. Stel je de andere Afrikaanse landen met een zware schuldenlast eens voor… De kosten van schuldkapitaal voor de landen in het Zuiden zijn exorbitant hoog. Voor elke geleende 1.000 euro betalen Afrikaanse landen in minder dan 10 jaar tussen 20 en 100 keer meer.”

Terwijl de landen in het Zuiden gedwongen worden tot dergelijke terugbetalingen, worden de landen in het Noorden vrijgesteld van deze terugbetalingen vanwege de regels die gelden voor de werking van de internationale financiële instellingen en de VN: “Zo zien we op dit gebied dat de Noord-Zuidrelatie wordt gekenmerkt door de verplichting voor bepaalde landen om terug te betalen, terwijl andere landen niet terugbetalen, enkel en alleen omdat ze een vetorecht hebben in de Veiligheidsraad en militaire en monetaire macht als schuldeisers in de wereld”.

Opkomst van BRICS-Plus

Omdat dit internationale financiële systeem nu in twijfel wordt getrokken, worden er initiatieven ontwikkeld, zoals die op de top in Parijs, om de instandhouding van het systeem te verantwoorden door de façade te veranderen: “We moeten daarom niet verbaasd zijn dat dit onrechtvaardige, illegale en asymmetrische systeem in twijfel wordt getrokken. De opkomst van een uitgebreide BRICS-Plus, dat waarschijnlijk zal groeien van 5 naar 30 landen, is een teken dat het huidige systeem wordt aangevochten door de niet-gebonden landen, waarvan de meerderheid lid is van het Globale Zuiden. Wat de BRICS-Plus-landen gemeen hebben, is dat ze niet langer aanvaarden dat hun soevereiniteit, individueel of collectief, wordt misbruikt door externe krachten, publiek of privaat, of beide”.

Zoals te verwachten viel, baarde de berg een muis. De schuld van de zuidelijke landen is niet kwijtgescholden, de schuldherschikking blijft beperkt tot een paar landen, er zijn geen grote hervormingen aangekondigd en het beroep op de particuliere sector is het belangrijkste kenmerk van de conclusies. We hebben hier inderdaad te maken met een oude logica van overheersing, namelijk “verandering in schijn om zichzelf in feite te bestendigen”.

Voor meer informatie

Dr. Yves Ekoué Amaïzo, Nouveau Pacte financier mondial d’E. Macron, Conditionnalités, pertes de souveraineté, 26 juni 2023,

Dit artikel is de vertaling door Frans De Maegd van het tweede deel van het interview met Saïd Boumana op Investig’Action