Jack Rasmus over Trump’s rampzalige corona-beleid en de noodzaak van een economisch herstelprogramma
Trump’s ‘death on arrival’ tv toespraak en een economisch herstelprogramma… Op de avond van 11 maart gaf Trump een tv-toespraak waarin hij zijn programma presenteerde voor het mobiliseren van het land tegen de verspreiding van het Covid-19 virus en om de toenemende negatieve impact hiervan op de Amerikaanse economie aan te pakken. De voorstellen kwamen aan als een dreun. Zelfs de financiële markten hapten naar adem en kwamen in een vrije val terecht. De Dow Jones aandelen-termijnmarkt raakte onmiddellijk in een vrije val, en daalde weer 1250 punten, zelfs voordat de markten de volgende ochtend, donderdag 12 maart, heropend werden.
(Bronnen: Counterpunch en diverse stukken website Jack Rasmus, vertaling Henry van Maasakker, foto J. Ruano, CC2.0/Flickr)
Niet alleen de financiële markten maar ook de rest van de reële economie dalen snel (*1). De Amerikaanse aandelenmarkten hebben met meer dan 20% verlies in waarde officieel een ‘bear markt’ bereikt, dat wil zeggen een situatie waarin er sprake is van een langdurige dalende trend waardoor het pessimisme onder beleggers of consumenten flink toeneemt en er weinig kans is op een snel herstel. De term ‘bear markt’ is afkomstig van het woord voor ‘beer’ die vaak een slaande beweging omlaag maakt om de prooi te vangen. Ook de algehele markt beweegt zich dan vaak omlaag waardoor de vergelijking snel gemaakt is. Deze marktsituatie heeft bijna alle zo door hem geroemde beurswinsten van Trump weggevaagd die sinds zijn aantreden plaatsvonden.
Het subsidiëren van aandelenmarkten met belastingverlagingen en rentetarieven.
De internationale financiële markten (en het transnationale financiële kapitaal van transnationale ondernemingen, megabanken, diverse beleggingsfondsen, pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen en andere institutionele beleggers actief binnen het mondiale financiële systeem) zijn sedert het aantreden van Trump kunstmatig gestimuleerd middels het scheppen van beurs zeep-bellen. Ten eerste door zijn campagnebelofte uit 2016 dat de zakelijke investeerder een belastingverlaging van 5 biljoen dollar tegemoet zouden kunnen zien. Ten tweede door zijn belofte in januari 2018 met een belastingverlaging van 4,5 biljoen dollar voor multinationals, bedrijven en investeerders of het transnationale financiële kapitaal in te lossen. (Hieraan is in 2019 nog eens voor 427 miljard dollar aan zakelijke investeerders-beleggers toegevoegd middels mazen in de belastingwetgeving). En ten derde, als gevolg van het feit dat Trump de Fed (Centrale bank van de VS, vert.) dwong van koers te veranderen en de rente ook in 2019 te verlagen.
Werkende en middenklasse-huishoudens betalen uiteindelijk 1,5 triljoen dollars aan meer belastingen als gevolg van Trumps belastingverlagingen in 2018. Dat voerde tot nog hogere winsten op toch al recordwinsten. Zo werd 23% van 27% winststijging van de Fortune 500-transnationale ondernemingen alleen al toegeschreven aan de belastingmeevallers van Trump die hoofdzakelijk aan de rijkste 1% van de Amerikanen toeviel. Overladen met recordwinsten herverdeelden dezelfde Fortune 500 ondernemingen hun winstbonanza onder hun aandeelhouders. Ze gaven in 2018 1,2 Triljoen dollars aan aandeleninkoop (stock buybacks (*2)) en dividenduitkeringen aan hun aandeelhouders terug, plus nog eens $ 1,2 triljoen dollar in 2019. Het grootste deel van de $ 2,4 triljoen dollar ging terug naar de aandelenmarkten, en dreven hun prijsniveaus nog verder omhoog.
Maar dat was niet alles. Naast Trump’s subsidiëring van Corporate America door middel van belastingverlagingen was er de subsidiëring van Banking America. Trump dreigde en dwong de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve, opnieuw goedkoper geld te verstrekken aan Amerikaanse bankiers door de rente in 2019 drie keer te verlagen. Het goedkopere geld leidde tot het meer uitlenen aan de beleggers die meer goedkoop geld ter beschikking kregen om te speculeren in aandelen en andere financiële markten. Goedkoop geld diende ook om de aandelen-koersen in 2019 nog verder op te drijven. Met andere woorden, sinds het aantreden van Trump staan zijn belastingbeleid en zijn monetair beleid zijn in dienst van de internationale aandelenmarkten. Het belasting- en rentebeleid pompte kunstmatig bedrijfswinsten op, die op hun beurt de inkoop van bedrijfsaandelen en dividenduitkeringen opvoeren tot recordniveaus die vervolgens leiden tot omzetten van veel van die buybacks-dividenden in contant geld dat naar de aandelen-markten toevloeit. Uiteindelijk zorgde het voor een kunstmatige beurshausse.
Maar het is allemaal in 2020 ingestort. Na drie jaar gestegen te zijn, crashten de markten 20% in slechts drie weken. En nog eens 20% komt daar waarschijnlijk nog bovenop.
De aandelenbeurscrash gaat gepaard met de ineenstorting van de prijzen van financiële activa in de VS en de rest van de wereld. De aandelenmarkten wereldwijd hebben de VS naar beneden gevolgd. Olie en grondstoffen termijn prijzen zijn “verzopen”. De olieprijs is gedaald naar $ 30 per vat en flirt met de $ 20 per barrel. Idem andere grondstoffenprijzen. Net als vreemde valuta. Dito op de Amerikaanse obligatiemarkt van steden. En junk bedrijfsobligaties in de energiesector zijn goed op weg naar massale faillissementen gevolgd door de detailhandel en andere obligaties met een hoge opbrengst.
Ondertussen gaat het met de echte, niet-financiële economie in de VS en wereldwijd niet veel beter. Al aan het vertragen voordat het virus impact had op de wereldwijde toeleveringsketens en de binnenlandse vraag, alleen de Amerikaanse huishoudelijke consument hield de Amerikaanse economie eind 2019 nog op de been. Dat is nu echter drastisch veranderd in 2020. Alle indicatoren van de reële economie zijn nu ook in een vrije val – niet alleen de financiële markten.
De Amerikaanse recessie, met andere woorden, is vanaf maart 2020 begonnen. Dezelfde recessie verspreidt zich nu wereldwijd: in Europa, Zuid-Korea, Japan, Latijns-Amerika, Australië en China. Rapporten van Goldman Sachs stellen dat in een tweede kwartaal 2020 de Amerikaanse groei -5% zal zijn! Anderen voorspellen een groei van China tussen 2% en -5% afhankelijk van de bron. Met andere woorden, de helft van de wereldeconomie – de VS en China – staan het punt te stagneren en in te krimpen, terwijl nog zwakkere economieën in Europa, Japan, Latijns-Amerika en elders nog dieper in recessie glijden.
Er is dus een wereldwijde gesynchroniseerde echte economische krimp aan de gang (oftewel recessie), evenals een wereldwijde verspreiding van een crash van de financiële activamarkten. De laatste keer dat zowel de internationale financiële markten als de internationale, reële economie op dezelfde manier werden gesynchroniseerd, was in 2008. Maar deze keer is het instorten van de financiële prijzen de snelste die officieel ooit is genoteerd.
Trump’s DOA TV toespraak tot de natie.
Het was in deze economische context dat Trump op 11 maart ’s avonds voor de camera kwam om de natie te vertellen wat hij ging doen. Maar zijn antwoorden werden niet goed ontvangen door het bedrijfsleven, de media, en de overgrote meerderheid van de Amerikanen op zoek naar leiderschap en een overtuigend programma. Zijn presentatie was ook niet overtuigend. Hij maakte een houterige indruk, ingetogen, niet overtuigd van zijn eigen woorden, en natuurlijk sprak hij zichzelf herhaaldelijk tegen op typische Trump-wijze.
Slechts een week geleden verklaarde hij publiekelijk dat het virus geen probleem in de VS was. Hij zei dat er slechts 15 gevallen waren geregistreerd en dat aantal zou snel tot nul dalen. Het zou allemaal verdwijnen in april als het weer warmer wordt. Vorige week zei hij dat 43 miljoen testkits voor het virus werden verdeeld. En dat iedereen ervoor moet zorgen dat ze naar hun werk gaan en het leven gewoon doorgaat.
Maar vanavond betwistte hij niet het feit van meer dan 1200 gevallen in slechts een week, en 38 sterfgevallen, met beide cijfers snel stijgend in de VS. In plaats van ‘naar zijn werk te gaan’, beweerde hij nu het tegenovergestelde en zei “als je ziek bent, blijf dan thuis”. En het normale leven, zei hij, betekent nu niet reizen, geen massale evenementen of bijeenkomsten en het sluiten van scholen.
Evenmin heeft hij vermeld waarom de gouverneur van Californië, Gavin Newsom, op 12 maart jl. klaagde dat veel van de testkits verzonden naar Californië defect zijn en dat de meest recente kits ontvangen door Californië werden verzonden zonder de biologische ‘reagentia’ die nodig zijn om de kits te laten werken. Als gevolg daarvan, stapten 2500 reizigers van boord van de Grand Princess cruiseschip aangemeerd in Oakland, Californië die niet getest werden toen ze het schip verlieten, tenzij ze directe symptomen van het virus vertoonden. Met andere woorden, duizenden werden op weg gezonden, zelfs als ze asymptomatische dragers van het virus waren, omdat er gewoon niet genoeg werkende testkits waren. Trump noemde ook de gouverneur van New York, Cuomo, die hele gemeenschappen in New York heeft moeten sluiten vanwege onvoldoende testkits. Na de toespraak van Trump, reageerde Cuomo op CNN met de woorden “we hebben geen testcapaciteit … We lopen ver achter bij het testen”.
En natuurlijk zou Trump nooit zeggen dat de VS in vier weken tijd minder dan 10.000 mensen landelijk hebben getest, in tegenstelling tot China’s testen die 200.000 op één dag testen of Zuid-Korea die 15.000 mensen op een dag kunnen testen. Toch hadden de VS volgens Trump een “ongekende reactie” uitgevoerd en reageerden ze “met grote snelheid”. Trumps toespraak was typisch een ‘omgekeerde overdrijving’. Om de feiten en critici te weerleggen, zeg je gewoon het tegenovergestelde en overdrijf je dat tot het uiterste. Vroeger werd het de ‘grote leugen’ genoemd toen nazi-ideoloog Joseph Goebbels het gebruikte.
In de dagen direct voorafgaand aan zijn toespraak begonnen Trump en regeringsfunctionarissen het coronavirus het ‘China-virus’ of het ‘Wuhan-virus’ te noemen, in een duidelijk xenofobe poging om af te leiden van de verantwoordelijkheid. Maar zelfs dat werd tegengesproken in zijn toespraak. Nu was Europa de oorzaak van de verspreiding van besmetting in de VS. Zoals hij het direct zei, was het Europa dat “het virus had gezaaid” naar de VS toen zijn burgers van Europa naar de VS reisden. Dus de Europeanen waren nu de schuld evenals de Chinezen.
In één adem, met het noemen van Europa als oorzaak, kondigde Trump aan dat hij “alle reizen van Europa naar de VS voor 30 dagen opschort”. Hij heeft echter niet duidelijk gemaakt of dat ook vracht en passagiers van Europa naar de VS omvatte. Als de vracht zou worden opgenomen, zou dat natuurlijk de recessie in de reële economie versnellen, zowel voor Europa als voor de VS als de wereldhandel tussen de beiden tot stilstand zou komen. In een nog verbazingwekkender verduidelijking van dit alles, voegde hij eraan toe dat het Verenigd Koninkrijk zou worden vrijgesteld van de bevriezing van alle reizen van Europa naar de VS.
Die opmerking was bijna komisch. Wat zou de Europese passagiers dan weerhouden om de ‘Channel’ (de treintunnel onder het Engelse kanaal) van Frankrijk naar Londen te nemen en vervolgens met Londense verbinding naar de VS te vliegen? Probeerde hij zijn maatje Boris Johnson en zijn snel verzwakkende Britse economie te helpen door heel Europa via Londen naar de VS te brengen? Deed hij een concessie aan Boris bij komende handelsbesprekingen tussen de VS en het Verenigd Koninkrijk? Deze opmerking was zo even dom als dat doe doorzichtig was.
Na een ontmoeting met Amerikaanse bankiers eerder had Trump gezegd dat de instortende Amerikaanse aandelenkoersen “geen financiële crisis” was. O ja? Vertel dat maar aan Fed-voorzitter Powell, die op 12 maart nog eens 175 miljard dollar in de markten heeft gepompt. Of aan de gigantische transnationale schaduwbanken, Blackstone en Carlyle Group, die vandaag hun klanten begonnen te vertellen om hun kredietlijnen voor de laatste maal aan te wenden omdat het waarschijnlijk was dat de banken hun toegang snel zouden bevriezen. Of vertel het aan de verschillende financiële analisten die nu steeds meer waarschuwen voor escalerende faillissementen die aan de gang zijn in de junk obligatiemarkt voor transnationale fracking olie-gas ondernemingen. De olie-prijs op 20 dollar per vat. Geen crisis echt? (Laten we niet de olieprijscrash in het begin van 2008 niet vergeten die voorafging aan de ineenstorting van Lehman Brothers en andere banken in de herfst van 2008).
Wat de Amerikaanse arbeidersklasse uit Trumps toespraak haalde, was dat er iets voor hen ‘onderweg’ was, maar Trump kon niet zeggen wat dat was, behalve dat er snel “verlichting” zou zijn. Een ‘misschien’. Dat is alles. Dit maakt een alternatief fiscaal stimulering- of economisch herstelprogramma absoluut noodzakelijk!
Maar de Amerikaanse zakenwereld hoeft niet te wachten! Wat Trump wel voorstelde in zijn toespraak was een reeks maatregelen die vooral gericht waren op het Amerikaanse midden- en kleinbedrijf. Hij zei dat hij 50 miljard dollar zou toevoegen aan het overheidsleenfonds voor het midden- en kleinbedrijf in nood. Ten tweede beloofde hij uitstel van de verschuldigde belastingbetalingen op 15 april. En er was de loonbelastingverlaging, waar alle bedrijven over de hele linie zouden kunnen genieten van een onmiddellijke 6,2% belastingverlaging – of ze nu wel of niet negatief beïnvloed werden door het virus.
Het idee van het opschorten van de loonbelasting werd voor het eerst uitgevoerd door Obama, in het kielzog van de crisis van 2008/9 toen zijn andere economische stimuleringsprogramma’s niet al te goed werkten. Achteraf, zijn de meeste economen het erover eens dat Obama’s schrappen van de loonbelasting weinig tot geen effect had op het stimuleren van de reële economie – en dat vandaag de dag nog minder zou hebben. Wat het verlagen van de loon-belasting onder Obama wel bewerkstelligde, was het verder ondermijnen van het trustfonds ter financiëring van de sociale zekerheid. Maar dat zou vervolgens van nut zijn om de aangekondigde plannen van Trump afgelopen januari 2020 te ondersteunen – tijdens een gesprek met miljardairs in het Zwitserse Davos, op het World Economic Forum – om de sociale zekerheid en gezondheidszorgverzekering na de Amerikaanse verkiezingen van november 2020 in te perken. Creëer een tekort aan sociale zekerheid om op de uitkeringen te kunnen korten, zo de plannen van Trump voor na de verkiezingen in november.
Maar waar was de hulp aan degenen die dit het hardst nodig hadden? Hoe zit het met de miljoenen Amerikaanse werknemers die nu thuis moeten blijven omdat ze besmet zijn geraakt. Vrijwillig in quarantaine of daartoe gedwongen door hun werkgevers. Of de miljoenen die niet in staat om ’thuis te werken’ als gevolg van hun beroep. Of degenen die te ziek zijn om naar hun werk te gaan. Hoe zit het met de meer dan de helft van de 165 miljoen Amerikaanse beroepsbevolking die, volgens de Federal Reserve onderzoek, minder dan $ 400 in noodbesparingen hebben voor dergelijke situaties? Of de 30 miljoen die geen ziektekostenverzekering hebben. Of de 87 miljoen die wel een verzekering hebben, maar $ 500, $ 1000 of zelfs $ 2000 aan eigen risico hebben, plus kostendelingsafspraken? Of de miljoenen die geen betaald ziekteverlof hebben want de VS hebben de slechtste regeling voor betaald ziekteverlof onder alle geavanceerde economieën. Zelfs de meeste vakbondscontracten bieden gemiddeld slechts 6 dagen betaald verlof. Dat is 8 minder dan een quarantaineperiode van 14 dagen.
En hoe zit het met de tientallen miljoenen arbeidersklassenhuishoudens met kinderen die naar de kleuterschool gaan die zich geen nanny’s of babysitters kunnen veroorloven? Wat als hun ouders thuis moeten blijven, niet werken en geen salaris krijgen omdat hun schooldistricten sluiten? En hoe zit het met de vele miljoenen die vrijwel zeker werkloos zullen worden in de reisindustrie, hotelwerknemers, restaurantwerknemers, luchtvaartmaatschappij en scheepsarbeiders, degenen die werken in entertainment, sport, en andere ‘sociale bijeenkomst’ industrieën? Waar waren Trumps voorstellen voor hen? Trump en zijn politieke adviseurs blijven verwijzen naar ‘gerichte’ stimulans, maar zijn ‘doelwit’ is de zakenwereld c.q. het transnationale financiële kapitaal of ze het nu nodig hebben of niet, terwijl werkende gezinnen helemaal geen ‘doelwit’ zijn en zullen moeten wachten of er snel “verlichting van hun noden” komt….
Een economisch herstelprogramma (*3) (Jack Rasmus, 15 maart)
Het Coronavirus is de Amerikaanse en mondiale economieën aan het verwoesten. Hoewel de focus is gericht op het aanpakken van de biologische verwoesting en de door het virus aangerichte biologische schade, blijft de economische verwoesting toenemen.
Het niet goed aanpakken van de verdieping van de economische impact van het coronavirus is tot nu toe niet minder schokkend dan het duidelijke falen van politici en beleidsmakers om grip te krijgen op de medisch-menselijke impact van het virus.
Het antwoord van Trump tot nu toe op de verspreiding en verdieping van de economische impact van de ziekte is om van de voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve Bank, Jay Powell, te eisen om de rente verder te verlagen plus een algemene verlaging van de loonbelasting – van de laatste maatregel zeggen economen bijna unaniem dat dit geen stimulerend effect op de economie zal hebben. Zelfs zijn eigen adviseurs, Steve Mnuchin & Larry Kudlow, hebben naar verluidt tegen deze loonbelastingverlaging geadviseerd.
Hoe het virus de economie aan het slopen is.
Er zijn ten minste vier grote ‘kanalen van besmetting’ waardoor het virus de drijvende kracht is achter de krimp van de VS, en de wereldeconomie:
1. Wereldwijde verstoring van de toeleveringsketen.
Dit was het gemakkelijkst te zien. In veel bedrijfstakken werden tussen- en eindproducten die vanuit China naar de VS werden uitgevoerd, stopgezet. De Amerikaanse productie begon terug te lopen in de levering van eindproducten in de Amerikaanse economie die al werd getroffen door Trumps handelsoorlog met China in de periode 2018-2019. Niet alleen goederen van China direct naar de VS. Maar ook de toeleveringsketens waarin goederen vanuit Japan en Zuid-Korea, gemaakt in China en geleverd aan die landen zijn stopgezet, goederen die anders zou worden verzonden naar de VS. Of de goederen die naar Mexico worden verzonden en vervolgens als eindproducten naar de VS worden geëxporteerd. Of van Azië naar Europa en dan naar de VS. Het netto-effect was een aanzienlijke daling van de productie in de VS en dus van de verkoop en de productie van de Amerikaanse economie in het algemeen. Maar dat kanaal van besmetting wordt nu overschaduwd door een ander.
2. Instortende Amerikaanse consumentenvraag
We zien dat dit zich nu verspreidt en zich snel verdiept in de Amerikaanse economie. Ten eerste de vraag naar reis-gerelateerde uitgaven: luchtvaartmaatschappijen, cruise & shipping, hotels & leisure, entertainment, etc. stortte in eerste instantie in. Maar dat verspreidt zich net zo snel naar andere industrieën als het virus zelf. Persoonlijke diensten van alle soorten komen tot stilstand, behalve voor de gezondheidszorg. Restaurants en bars sluiten. Onderwijs wordt gedreven naar een online ondergrondse. Winkelcentra en winkels zijn vrijwel verlaten. Sociaal entertainment, inclusief sport, wordt overal opgeschort. Zelfs supermarkten ervaren lege schappen, en de consumptie van de basisbehoeften zal binnenkort dalen. Dan is er online inkoop, dat nu met enorme achterstand en leveringsproblemen te kampen heeft.
De consumptiesector komt tot stilstand in industrie na de industrie, en het is nog niet voorbij. Sociale distantiëring vereist door het virus om de verspreiding ervan te vertragen is, leidt omgekeerd tot het versnellen van de economische impact. De consumptie was eind 2019 de enige sector van de Amerikaanse economie die de economie overeind hield. En het vertraagde in dat opzicht ook tegen het einde van 2019. Nu stort het in. De consumptiesector bedraagt 70% van het Amerikaanse bbp en van de Amerikaanse economie die nu ook de krimp ondervindt die zich in de bedrijfsinvesteringen en -handel in heel 2019 al heeft voorgedaan.
De recessie is hier, vanaf maart 2020. De enige echte vraag is nu hoe diep zal het gaan en hoe lang zal het duren! En die vraag hangt op zijn beurt af van hoe snel en serieus Amerikaanse politici zullen reageren. En de acties tot nu toe niet zullen niet leiden tot een snel herstel in de vorm van een ‘V’ zoals beweerd wordt.
Maar er zijn nog een derde en vierde kanalen van economische besmetting die het effect van de verstoring van de toeleveringsketen en de instorting van de vraag van de huishoudens versterken. Het is de staat waarin het financiële systeem zelf verkeerd.
3.& 4. financiële marktencrash en faillissementen.
Wereldwijd en in de VS zijn de financiële markten in chaos en krijgen harde klappen, met nu al een netto-effect van meer dan 20% en in sommige gevallen 30% of meer daling op de mondiale, financiële markten. Het zijn niet alleen de mondiale aandelenmarkten. Maar ook olie en grondstoffen termijn markten. Valutamarkten. De markten voor bedrijfsobligaties, die veel belangrijker zijn voor kapitalistische economieën dan aandelenmarkten, vertonen op zijn zachts gezegd, tekenen van grote stress. Vooral instabiel zijn markten voor wat wordt genoemd ‘junk obligaties’ (vooral in olie fracking, detailhandel, en reizen en vrije tijd). En wat wordt genoemd ‘junk leningen’- dat wil zeggen reeds belaste leningen dat wil zeggen; leningen verstrekt aan ondernemingen en consumenten die al een hoog schuldpercentage hebben en die dientengevolge een hoog rentepercentage moeten betalen. In de VS is het totaal een gecombineerde meer dan 7 biljoen dollar dat gevaar loopt. Voeg daarbij het feit dat banken wereldwijd in 10 biljoen dollar niet-renderende leningen zitten. Mochten de prijzen verder instorten, dan zal er wijdverbreide verzaking van betalingen plaatsvinden bij het betalen van de aflossing en rente op schulden. Dat zal weer leiden tot massale ontslagen, zoals in 2008-2009; een verdere ineenstorting van de bedrijfsinvesteringen; en een nog verdere versnelling van de krimp van de reële economie. Er dreigt een nieuwe ‘epische recessie (*4)’ die zich snel tot een grote depressie ontwikkeld.
Het is niet toevallig dat de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve, vorige week gepompt een extra 1,5 biljoen dollar in de banken gepompt heeft via in wat de Repo-markt wordt genoemd, plus meer via de traditionele obligatiekanalen, en in de komende dagen om de rente te laten tot nul te laten zakken en opnieuw speciale fondsen in te stellen zoals in 2008 om beleggingsfondsen en andere schaduw (ongereguleerde) banken uit te kopen. Waarom? Omdat de liquiditeit snel opdroogt in de hele economie als bedrijven hun bank-kredietlijnen leeghalen, om geld te hamsteren om de aankomende ineenstorting van de consumptie en de productie te overleven.
De crash van de financiële markten, het 3e kanaal, kan blijken de grootste verwoesting te zijn voor de nu al in recessie rakende Amerikaanse economie. Wat begon als problemen met de toeleveringsketen en de teruglopende vraag van huishoudens zal sterk worden verergerd door de financiële instabiliteit.
Bereiden Trump en de politici zich voor op deze economische noodtoestand? Nee, helemaal niet. Dit is wat Trump en zelfs de Democratische leiders (Pelosi-Shumer) voorstellen:
Trump’s mislukte economisch stimuleringsprogramma.
Halverwege vorige week sprak Trump het land toe op tv en stelde hij de zwakst mogelijke reactie voor. Het was zo zwak dat zelfs beleggers reageerden met een daling van 2.200 punten op de beurs. Er waren eigenlijk drie dingen die Trump voorstelde:
Ten eerste, een verhoging met 50 miljard dollar van het leningsfonds voor midden- en kleinbedrijf. Een hint naar een soort van belastinguitstel door verlenging van de normale IRS (belastingdinest, vert.) deadline van 15 april. En, ten derde, een verlaging van de loonbelastingverlaging die het sociale zekerheid trustfonds ten minste 800 miljard dollar gaat kosten.
Hij herzag toen dat schamele voorstel op vrijdag 14 maart. Hij stelde een schijnbare extra 50 miljard dollar voor die de staten kunnen besteden aan noodmaatregelen om het verspreiden van het virus aan te pakken. Hij verduidelijkte dat belastinguitstel alleen voor ‘sommigen’ zou zijn, niet voor allen. Hij voegde een opschorting van rente op studentenschuld toe. Maar legde niet uit of dat betekende een volledige kwijtschelding van de schuld voor alle studenten, of gewoon een tijdelijke stop op het betalen van rente, die toch zou blijven accumuleren en waarvoor studenten nog steeds later moeten betalen als de schorsing wordt opgeheven.
Trump voegde er ook het voorstel aan toe dat de VS meer olie zouden kopen van Amerikaanse producenten om de strategische reserve van de VS aan te vullen. Dat was om de transnationale olie-maatschappijen te helpen die al een inkomstenverlies hebben ervaren door de daling van de olie-prijzen tot de lage $ 30per vat. Uit de verklaringen van Trump aan de pers bleek dat hij de loonbelasting nog verder wilde verlagen, zelfs toen de Democraten ‘no way’ zeiden, wat geen effect zal hebben, behalve om de sociale zekerheidsfinanciering verder te vernietigen.
Pelosi & Democraten geblokkeerd stimuleringsprogramma
Terwijl Trump terugkrabbelde en minimalistische economische reacties op de kratereconomie van de VS uit de weg ging, probeerden Pelosi en de Democraten de werkelijke omvang van het probleem aan te pakken, ook al doen ze dat niet zo omvangrijk is als nodig.
Achter de schermen werden intensieve gesprekken gevoerd tussen Pelosi en Trumps minister van Financiën, Steve Mnuchin. Het enige dat vrijdag 14 maart uit die onderhandeling kwam, was echter een overeenkomst om gratis testen van het virus te bieden. Maar hoe ‘vrij’ werd gedefinieerd was niet zo duidelijk. Betekende dit dat die zieken dit uit eigen zak moesten betalen en dan vergoed zouden worden door de overheid? Als dat zo is, zullen miljoenen worden weerhouden om zich te laten testen. Meer dan de helft van de Amerikaanse huishoudens hebben minder dan $ 400 spaargeld voor noodsituaties volgens de eigen gegevens van de Federal Reserve. Ze kunnen het zich niet veroorloven om getest te worden.
Pelosi en de Democraten hadden ook een betaald medisch verlof van 14 dagen voorgesteld, belastingkredieten aan kleine bedrijven om ze te helpen met het betalen voor het verlof, een toename van de werkloosheidsuitkeringen in afwachting van al degenen die binnenkort zouden worden ontslagen of door hun werkgevers zouden worden gevraagd om thuis te blijven (met onbetaald medisch verlof). Pelosi & company, ter hunne verdienste, weigerden ook om in de loon-belasting te snijden. Ze weten van Trumps uitgelekte plannen om de sociale zekerheid en medische zorg na de verkiezingen van november te beperken.
Hoewel er een aantal goede bepalingen in Pelosi’s voorstellen staan, gaat de Democratische economische stimulering niet ver genoeg (*5) om de reikwijdte en omvang van de negatieve economische impact die nu op de Amerikaanse economie neerdaalt aan te pakken: Op het moment dat de ene bedrijfstak na de andere inkrimpt en het financiële systeem op instorten staat zoals in 2008.
Bovendien lijkt het erop dat zowel Trump als McConnell in de Senaat van plan zijn hun uiterste best te doen om te weigeren het eens te worden over de meeste voorstellen in het Pelosi-plan; met name de uitruil van aanvaarding van een verlaging van de loonbelasting in ruil voor andere voorstellen. Dus verwacht niets groots of effectiefs in een mogelijke overeenkomst tussen beiden. Trump is vastbesloten om geen effectieve fiscale stimulering toe te passen, nu zijn begrotingstekort vorig jaar meer dan 1 triljoen dollar bedroeg – en nu zijn huidige begrotingstekort na slechts vijf maanden uitkomt op een begrotingstekort van 1,4 triljoen dollar.
Een economische stimulering moet gericht zijn op overheidsuitgaven en inkomensherstel. Het kan zich niet richten op belastingverlaging. Ook niet op renteverlaging. Geen van dit soort beleidsmaatregelen zal investeringen of consumptie stimuleren. Waarom? Omdat er een enorme verschuiving naar het oppotten van geld aan de gang is door het bedrijfsleven en consumenten daarbij geen enkele vorm van ondersteuning krijgen vooral niet als ze werkloos worden.
Het transnationale financiële kapitaal verkoopt haar financiële activa om over de hele linie zoveel mogelijk geld te verzamelen, nodig om de rentelasten en de leningen te betalen op haar 10 biljoen dollar schuld die ze sinds 2008 heeft opgebouwd vooral als de prijzen, de omzet en de inkomsten in de tussentijd zeer scherp dalen. Er is een run op contant geld gaande. En geen enkel bedrag aan belastingverlaging zal leiden tot het herinvesteren in de productie. De belastingverlagingen zullen gewoon worden opgepot en niet besteed. Idem geldt dit voor huishoudens en consumenten. Elke loonbelastingverlaging zal worden opgepot, niet besteed, om ervoor te zorgen dat de huishoudens genoeg geld hebben om hun hypotheken, hun autoleningen en studieleningen – ervan uitgaande dat ze nog steeds hun baan hebben – af te betalen. En als er men werkloos is zal men proberen het huidige consumptieniveau te handhaven, niet om dit te verhogen.
Hetzelfde geldt voor renteverlagingen door de Fed. Waarom zullen bedrijven lenen, zelfs tegen een lager tarief, om de productie uit te breiden wanneer consumenten minder goederen kopen of als ze geen onderdelen uit het buitenland kunnen krijgen om hun eindproducten te fabriceren? En waarom zouden huishoudens lenen om het risico te nemen om een nieuwe auto of zelfs een nieuw huis te kopen, gezien de huidige trend in de economie? Het verlagen van de kosten van bedrijfs-investeringen is nu de minst belangrijke variabele die het resultaat van de investering bepaalt. Verwachtingen omtrent een instortende economie en dus dalende winstgevendheid is wat de investeringen nu drijft – en de angst omtrent de mogelijkheid te blijven betalen voor de schuld opgebouwd in de afgelopen jaren en om faillissement te voorkomen.
Toch is dat precies wat Trump zal voorstellen: meer belastingverlagingen, vooral voor het bedrijfs-leven, en lagere rentetarieven. Het zal alleen maar bewijzen dat we ons geld aan het verspillen zijn.
Mijn programma voor economische stimulering en herstel voor de arbeiders- en midden-klassen (Rasmus, 15 en 16 maart).
Vergis je niet. De VS is nu in een recessie die zich aanzienlijk zal verdiepen voordat het voorbij is. Bovendien is het grote risico nu een zich verspreidende kredietcrisis, een crash van het financiële stelsel zoals in 2008-2009 en een nieuwe ‘Grote Recessie’ erger dan 2008-09. Alle inspanningen van de Federal Reserve en andere centrale banken om biljoenen dollars meer in de VS en hun economieën te pompen kunnen deze keer zinloos blijken te zijn.
Wat nodig is, is een onmiddellijke restauratie van de koopkracht van de consumentenhuishoudens en een beschermende vloer onder inkomens die binnenkort ook kunnen instorten als gevolg van massaontslagen die in komende maanden plaatsvinden. Hier is een aantal stimuleringsmaatregelen, een noodzakelijkerwijs korte lijst, om onmiddellijke inkomenseffect te bieden:
I. Betaald medisch verlof
Een 14 dagen betaald medisch verlof totdat vaccins voor het virus algemeen beschikbaar zijn, in aanmerking komen hiervoor:
· Zij die positief getest zijn op het virus · Mensen met symptomen · Al die ouders van K-8 studenten (lagere school, vert.) die gedwongen zijn om thuis te blijven als gevolg van school-sluitingen. De 14 dagen betaald verlof moet worden hernieuwd door de wetgeving van de deel-staten omdat de economische gevolgen, noch het herstel van het virus, niet gelijkmatig optreden in alle staten.
II. Bedrijfsvergoeding voor betaald medisch verlof
· Betaalde kosten voor medisch verlof moeten door de federale overheid worden vergoed aan bedrijven met minder dan 500 werknemers. Terugbetaling door belastingkredieten voor bedrijven met meer dan 50 werknemers; en door middel van rechtstreekse subsidiebetalingen voor bedrijven met minder dan 50 werknemers.
· 50% vergoeding aan bedrijven met meer dan 500 werknemers door middel van belastingkredieten op voorwaarde dat het bedrijf aantoont binnen een jaar een volledig herstel van banen tot stand te brengen voor degenen die ontslagen zijn, na de ontwikkeling van een vaccin voor het virus.
· Betaald verlof leidt niet tot een vermindering van de voorzieningen voor betaald ziekteverlof die reeds door een onderneming of door vakbondscontracten zijn verstrekt, die aan de werknemers blijven toekomen.
III. Werkgelegenheidsgaranties
· Werkgevers zijn verplicht om werknemers met betaald medisch verlof, die terugkeren, en naar hun vroegere positie, hetzelfde loon en premies te betalen.
· Alle andere uitkeringen blijven gegarandeerd voor werknemers met betaald medisch verlof
IV. Ziekenhuistesten en gerelateerde kosten
· Kosten voor ziekenhuis-kliniek-arts bezoek en testen zullen direct worden gefactureerd door de zorgverlener aan de overheid, niet betaald door de werknemer en vervolgens terugbetaald door de overheid.
· Provider kosten in verband met het bezoek voor het testen (dat wil zeggen labs, spoedeisende hulp of andere bezoekkosten) zullen eveneens worden gefactureerd door de zorgaanbieder aan de overheid
· Retour- of vervolgbezoeken indien nodig worden ook direct gefactureerd
· Apotheek en medicijnkosten worden kwijtgescholden voor patiënten waarvan is vastgesteld dat ze besmet zijn met het virus, en al hun directe afhankelijken onder de leeftijd van 21, dit geldt ook voor degenen die niet verzekerd zijn voor medische hulp/kosten en zorg.
V. Verantwoordelijkheid van zorgverzekeraars
Indien een werknemer verzekerd is en met medisch verlof is, of indien anderszins ontslagen vanwege de economische gevolgen van het virus voor zijn primaire arbeid, doet de zorgverzekeraar afstand van het aandeel van de werknemer in de maandelijkse ziektekostenverzekering. Dit geldt evenals voor hun directe afhankelijke personen die vallen onder het verzekeringsuitkerings-programma van de onderneming
· Als een werknemer verzekerd is, of indien anderszins werkloos als gevolg van de economische gevolgen van het virus voor zijn bedrijf van primaire arbeid, zal de zorgverzekeraar afzien van alle eigen risicobetalingen en gedeelde kostenschema’s voor degenen die besmet zijn of met verlof ten gevolge van schoolsluitingen. Dit geldt evenzeer voor van hen directe afhankelijke personen die vallen onder het verzekeringsuitkeringsprogramma van de onderneming
· Premies, eigen risico’s, gedeelde kostenschema’s en dekking blijven bevroren totdat de overheidswetgever verklaart dat het viruseffect voorbij is.
· De wetgevers zullen alle verzoeken van verzekeringsmaatschappijen herzien om tarieven te verhogen nadat het viruseffect voorbij is voor de komende 3 jaar. Pogingen om de kosten tijdens de virusperiode terug te verdienen door prijsverhogingen te versnellen of de dekking te verlagen, worden geweigerd indien deze groter is dan de stijging van de lokale consumentenprijsindex voor de stedelijke regio.
VI. Ziektekostenverzekering & Medische Zorg.
Voor degenen die werkzaam zijn tijdens het ontvangen voor de dekking van de ziektekosten, wordt de maandelijkse ziektekostenpremie kwijtgescholden totdat het vaccin voor het virus ter beschikking wordt gesteld.
Voor degenen die werkzaam zijn tijdens het ontvangen van medische hulp, worden alle arts of ziekenhuis kosten aan de werknemer of werklozen betaald door de staatsautoriteit voor medische hulp. Alle artsen en ziekenhuizen zijn wettelijk verplicht om medische hulppatiënten te accepteren totdat het vaccin voor het virus beschikbaar is gesteld.
Weigering door artsen, ziekenhuizen of klinieken om medische hulp en medische zorgpatiënten te accepteren zal resulteren in boetes geheven op de jaarlijkse federale belastingbetaling van de zorgverlener
VII. Werkloosheidsuitkeringen
· De federale regering verlengt onmiddellijk de werkloosheidsuitkeringen voor alle ontslagen met zes maanden (een jaar totaal) met ingang van 1 maart 2020
· Bedrijven moeten vanaf 1 maart 2020, de werkloosheidspremies en belastingen voor ontslagen werknemers blijven betalen.
· Er zal geen opschorting van de sociale zekerheid 6,2% loonbelasting of medische zorg 1,45% belasting door bedrijven plaatsvinden.
VIII. Algemene eisen aan de onderneming
· Voor de duur van de viruscrisisperiode moeten de ondernemingen de maandelijkse ziektekosten premies van hun werknemers blijven betalen indien zij zijn ontslagen, gedurende een periode van zes maanden vanaf de datum van het eerste ontslag.
· Banken moeten zakelijke klanten leningen verstrekken tegen rentetarieven die niet hoger zijn dan de oorspronkelijke lening, indien zij worden verlengd; of voor de initiële lening, niet meer dan het gemiddelde tarief voor het lokale stedelijk gebied waarin het bedrijf is gevestigd.
· Banken en hypotheekmaatschappijen stellen onmiddellijk een moratorium in op de hypotheek-betalingen voor personen met betaald medisch verlof, of voor degenen die om economische redenen zijn ontslagen in verband met het viruseffect op hun bedrijf voor een periode van drie maanden of tot de terugkeer naar werk.
· De financiële diensten van autobedrijven, de automatische financiering van kredietunies en andere financieringsbronnen van voertuigen stellen een moratorium in op maandelijkse betalingen van autoleningen voor mensen met medisch verlof, of voor degenen die om economische redenen in verband met het virus zijn ontslagen voor een periode van drie maanden of tot ze weer aan het werk zijn.
IX. Federale studentenleningen en schooldistricten
· Voor studenten die werken maar worden ontslagen als gevolg van economische gevolgen in verband met het virus bij het bedrijf of instelling waarvoor zij werken, wordt het terugbetalen van de hoofdsom en rentebetalingen opgeschort tot de terugkeer naar het werk. Schorsing wordt gedefinieerd als permanente kwijtschelding van alle rentelasten. Dergelijke rentebetalingen worden niet verder opgebouwd.
Schooldistricten die worden gesloten, blijven per leerling vergoeding ontvangen van hun staten volgens hetzelfde schema als toen studenten lessen bijwoonden.
X. Voedselvoorziening en leveringssysteem
K-8 studenten (lagere school, vert.) die maaltijden ontvangen tijdens hun aanwezigheid op hun school, maar die nu niet meer krijgen als gevolg van schoolsluiting, zullen dagelijks maaltijden aangeboden blijven krijgen in hun primaire woonplaats. Staatsprogramma’s die ‘maaltijden op wielen’ aanbieden aan oudere bewoners of soortgelijke programma’s worden uitgebreid tot leerlingen van k 8
Alle voormalige bezuinigingen op het SNAP (voedselbonnen) programma sinds januari 2017 worden hersteld voor iedereen die in aanmerking komt voor betaald medisch verlof, verlof van het werk als gevolg van schoolsluitingen, het ontvangen van werkloosheidsuitkeringen, of van medische hulp en medische zorg.
Federale en deelstaatoverheden nemen alle nodige maatregelen om de fysieke levering van levensmiddelen aan lokale supermarkten te waarborgen en knelpunten weg te nemen voor online bestellen en bezorgen van levensmiddelen en noodzakelijke huishoudelijke artikelen aan ingezetenen of lokale distributiecentra, met inbegrip van indien nodig mobilisatie van National Guard eenheden van de staat en het tijdelijk vorderen van faciliteiten en apparatuur van particuliere toeleveringsbedrijven
————————
Jack Rasmus is auteur van het onlangs gepubliceerde boek ‘The Scourge of Neoliberalism: US Economic Policy from Reagan to Trump’, Clarity Press, januari 2020. Hij blogt op jackrasmus.com en zijn twitteraccount is @drjackrasmus. Zijn website is http: http://kyklosproductions.com.
Noten:
*1) Rasmus is een van de weinigen die duidelijk aantoont dat financiële cycli en de lange golven in de economie onlosmakelijk met elkaar verstrengeld zijn. https://jackrasmus.com/2016/12/20/between-epic-recession-and-theory-of-systemic-fragility-how-financial-cycles-and-recessions-interact/
*2) William Lazonick maakt in een recent artikel duidelijk welke combinatie van gevaren hieraan kleeft; https://hbr.org/2020/01/why-stock-buybacks-are-dangerous-for-the-economy
*3) Jack heeft zeer recent aangegeven wat de kosten van dit economisch herstelprogramma zijn. https://jackrasmus.com/2020/03/16/addendum-to-my-economic-recovery-program-in-the-corona-virus-period/
*4) Voor een historische analyse van wat bedoeld wordt met ‘epische recessie’ en hoe ze te bestrijden: https://jackrasmus.com/2013/12/27/review-of-epic-recession-prelude-to-global-depression-by-dr-ying-tang/
*5) Rasmus geeft aan via zijn twitteraccount dat minimaal 2,2 triljoen dollar aan fiscale overheidsstimulering of 40% van het BNP nodig is om te voorkomen dat de recessie in een Grote Depressie uitmondt. Dit bedrag is door Fed al uitgegeven aan een preventieve bail-out van de transnationale banken en investeerders. En heeft een ander kanaal geopend via de repromarkt waar dagelijks 1 triljoen dollar beschikbaar wordt gesteld aan transnationale schaduwbanken en investeerders.