Ga naar de inhoud

Investico: Arbeidsmigranten onbeschermd tegen Corona-besmetting in distributiecentra

Onderzoeksplatform Investico meldde op 2 mei dat werknemers in de distributiecentra van AH en Jumbo – in meerderheid arbeidsmigranten – grote kans lopen besmet te raken met het corona-virus. In de meeste magazijnen is de 1 ½ meter-richtlijn niet te handhaven. En gezamenlijke huisvesting en vervoer, en het doorwerken tijdens ziekte leveren extra risico op. Onderwijl is er nauwelijks of geen controle door bevoegde instanties. Update: De winst Ahold Delhaize is toegenomen met 48%… Geld zat dus voor bescherming en looncompensatie van zijn DC-werkers!

8 min leestijd

(door Rob Bleijerveld, oorspronkelijk verschenen bij supermacht.nl) foto Gerard Stolk, CC2.0/Flickr)

In samenwerking met De Groene Amsterdammer en Argos Radio onderzochten twee journalisten van het onderzoeksplatform Investico de risiko´s van besmetting met het Corona-virus in distributiecentra van Albert Heijn en Jumbo voor online-boodschappen. Een deel van het onderzoek is gebaseerd op gesprekken met met zo´n 30 medewerkers in deze dc´s.

Terwijl de vraag naar thuisbezorgde boodschappen enorm is toegenomen, is een uitbraak van besmetting in de distributiecentra een kwestie van tijd, zo constateerde desgevraagd viroloog Bert Niesters van het UMC Groningen na het zien van de onderzoeksresultaten. De magazijnen zijn relatief te krap ingericht voor het correct toepassen van de anderhalvemeter-maatregelen van het RIVM en gezamenlijke huisvesting en vervoer, en doorwerken tijdens ziekte vormen een extra besmettingsgevaar.

Petitie Albert Heijn Online

Eind maart dienden 181 werknemers van het Rotterdamse distributiecentrum van Albert Heijn Online een petitie bij hun leidinggevenden in waarbij ze de slechte werkomstandigheden aanklaagden.

In de gangpaden van het distributiecentrum zijn weliswaar pijlen voor eenrichtingsverkeer aangebracht, maar volgens de petitieindieners is het onmogelijk om voldoende afstand van elkaar te houden. Dat komt onder meer door de toegenomen drukte. In hun petitie vroegen ze de AH-leiding om geen nieuwe medewerkers meer aan te nemen, ´omdat er al teveel werken in een shift´. Albert Heijn heeft dat echter tòch gedaan; het bedrijf acht de getroffen maatregelen voldoende om 1,5 meter afstand aan te houden.

Jumbo

Jumbo nam ook extra medewerkers aan. De leiding van dit concern is van mening dat het voldoende maatregelen heeft getroffen om de gezondheid en veiligheid van medewerkers te verzekeren. De werkers behoren tot de vitale beroepsgroepen, aldus het bedrijf, en medewerkers met milde verkoudheidsklachten zouden gewoon naar hun werk kunnen komen.
Controleinstanties schuiven controleverantwoordelijkheid af

Volgens de onderzoeksjournalisten wijzen de controlerende instanties naar elkaar waar het gaat om toezicht en handhaving van de arbeidsomstandigheden in de distributiecentra.

Geen van de instanties blijkt ter plekke de omstandigheden op de werkvoer te inspecteren. De Inspectie SZW doet alleen bij klachten telefonische navraag en zei geen toezicht te kunnen houden op de maatregelen om besmetting met het Corona-virus tegen te gaan [1].

De Inspectie verwees naar de gemeentes en politie voor wat betreft de handhaving. De politie op haar beurt controleert echter alleen tot aan de ´voordeur´. En de gemeentes blijken zelden op de hoogte van wat hun verantwoordelijkheid is of geven daar geen prioriteit aan [2]. De GGD doet alleen onderzoek op plekken waar bevestigd is dat er een besmetting heeft plaatsgehad.

Nadat de Investico-onderoekers vervolgvragen stelde aan de Inspectie SZW gaf deze toe dat zij wèl moet toezien op de coronamaatregelen van werkgevers, want die hebben onder de arbo-wetgeving een wettelijke zorgplicht voor hun werknemers. Een woordvoerder van de SZW: ¨Vanwege die wetgeving zal de Inspectie handhavend optreden indien de arbeidsomstandigheden in een bedrijf daartoe aanleiding geven. Dus ook bij ongezonde en onveilige situaties als gevolg van het risico op besmetting met corona

Kwetsbaar en afhankelijk

De arbeidsmigranten die in het kader van het onderzoek werden geïnterviewd, gaven verschillende voorbeelden van hoe kwetsbaar ze zijn qua werkgelegenheid en huisvesting.
Om geen looninkomsten te missen wordt er niet altijd ziekgemeld, of wordt ziekteverlof uitgesteld (want de eerste ziektedag wordt niet doorbetaald). Als een uitzendkracht zijn of haar baan verliest, betekent dat ook vaak het verlies van de woning en ziektekostenverzekering.
Met paracetamol wordt meestal geprobeerd ziekte of pijn te onderdrukken. Volgens viroloog Niesters kan eeen doorwerkende zieke die paracetamol neemt gemakkelijk anderen besmetten.

–   –   –   –   –   –   –   –   –   –   –   –   –   –    –

Naschrift Supermacht:

Op 20 maart maakte EenVandaag al melding van wantoestanden waaronder de arbeidsmigranten werken en wonen. FNV vicevoorzitter Tuur Elzinga gaf aan dat zij slecht beschermd worden tegen het coronavirus. Hij vond dat de overheid snel moest ingrijpen en met prioriteit moest zorgen voor voldoende bescherming. Dat is dus niet gebeurd. (bron: ¨Arbeidsmigranten worden niet beschermd tegen het coronavirus: ‘Deze groep heeft geen prioriteit’¨).

De FNV publiceerde eind april een uitgebreide lijst vragen-en antwoorden op haar website over de risiko´s die arbeidsmigranten lopen tijdens het werk in de DC´s (¨Arbeidsmigranten en corona¨), met verwijzingen naar de website van de Rijksoverheid over het Corona-virus.

Hypocriete supermarktsector:

CBL en de meeste supermarkten informeren de klant netjes over de bescherming tegen Corona-besmetting in de winkels en filialen. Maar er is niets te vinden over afdoende beschermingsmaatregelen voor de cruciale werknemers in hun distributiecentra! [3]

CBL: Op de website van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, de brancheorganisatie voor de supermarkt- en foodservicebedrijven in Nederland, is een artikel te vinden over de Corona-maatregelen om klanten en personeel in de winkels en filialen te beschermen tegen besmetting. Maar geen woord over het beschermen van het personeel in de distributiecentra of over het aanpassen van de werkomstandigheden aldaar. (zie: ¨Alles over het coronavirus en de supermarkt,¨ CBL, Maart 2020.

Albert Heijn: De website van AH biedt klanten ´informatie, antwoorden en de laatste updates´ aan over de genomen Corona-maatregelen om klanten en personeel in de winkels te beschermen. Maar er is niets te vinden over hoe het bedrijf zijn distributiewerkers beschermt! Ook niet in de brief van algemeen directeur Marit van Egmond aan de AH-klanten van 24 april 2020, of in het nieuwe magazine over gezondheid van AH dat pas is gelanceerd.

Jumbo: Op de website van Jumbo leidt de zoekterm ´Corona´ naar bieraanbiedingen…. Bij ´veelgestelde vragen´ is niets te vinden over maatregelen om de virusbesmetting tegen te gaan.

Plus: Op de website van Plus kom je bij het zoeken naar ´Corona´ ook niet verder dan aanbiedingen voor bier (en sigaren)….

Aldi: Op de website van Aldi is over Corona niets te vinden (er is ook geen zoekfunctie).

Lidl: Zoeken naar ´Corona´ op de website van Lidl levert niets op. Wel is er een pagina over de Corona-maatregelen voor de filialen. Maar ook die is geheel gewiijd aan de winkelklant en – medewerker.

Winstverdubbeling op komst….

Marktonderzoeker Nielsen verwacht dat de omzet van supermarkten dit jaar bijna twee keer zo snel zal groeien als voor de uitbraak van het coronavirus. De groeiverwachting komt uit op 5,7 procent. (bron: ¨´Jaaromzet supers groeit met 5,7 procent´,¨ Distrifood, 1 mei 2020).

Bescherm al je cruciale werkers!

Er wordt dus voldoende geld verdiend om ook de kwetsbare arbeidsmigranten goed te beschermen en te voorzien van loonzekerheid. Waar wachten de supermarktbazen nog op?

Update 7 mei 2020

Supermarktconcern Ahold Delhaize – moederbedrijf van onder meer Albert Heijn en Bol.com – maakte in het eerste kwartaal van 2020 48% méér operationale winst vergelekeen met vorig jaar. Belangrjke reden: de tooegenomen vraag naar voedingsproducten via de winkel- en online-verkoop. (bron: ¨Ahold Delhaize voert winst fors op,¨ Distrifood, 7 mei 2020).

Geld zat dus om meteen voldoende beschermingsvoorzieningen te treffen in de distributiecentra en voor compensatie van gederfd loon en verloren werkuren van de dc-werkers!


Meer lezen:

– ¨Nederland moet solidair zijn met alle werknemers in haar ketens met Latijns-Amerika, IMVO juist nu harde noodzaak,¨ CNV Internationaal, 4 mei 2020.
– ¨Werknemers in distributiecentra van supermarkten lopen grote kans op besmetting met het coronavirus,¨ Trouw, 2 mei 2020.
– ¨Online shoppen veiliger? Niet als je in het distributiecentrum werkt,¨ Human (VPRO), 2 mei 2020.
– ´Vragen over misstanden met arbeidsmigranten bij distributiecentra Albert Heijn¨ door Tweedekamerlid SP van 3 december 2018.
– ¨Kamervragen over ´misstanden´ in dc´s AH,¨ Distrifood, 4 mei 2018.
– ¨Callgirl voor Albert Heijn,¨ Groen Amsterdammer, 7 maart 2018.
FB site van de AH Distributiewerkers.
FB site van de Jumbo Distributiewerkers.
Zoekterm ´arbeidsmigrant´ op Supermacht.nl

Noten:
[1] Volgens minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zouden de bijzondere voorzorgsmaatregelen van het RIVM niet onder de inspectiebevoegdheden van de ISZW vallen.  Zie: ¨Beantwoording kamervragen (Beckerman en van Dijk) over huisvesting arbeidsmigranten tijdens coronacrisis,¨ Rijksoverheid, 17 april 2020. ¨Kamervragen (Beckerman en van Dijk) over huisvesting arbeidsmigranten tijdens coronacrisis,¨ Tweedekamer, 26 maart 2020.
[2] Van ruim twintig ondervraagde gemeenten waar relatief veel arbeidsmigranten wonen en grote distributiecentra zijn gevestigd gaven alleen Zaandam en Waalwijk aan dat controles uitvoeren bij de distributiecentra zelf.
[3] Ook in het artikel van RTL Nieuws ¨Supermarkten nemen maatregelen tegen corona: ‘Wachtrijen niet aan de orde’,¨ van 23 maart jl. gaat de aandacht alleen uit naar de klanten en het winkelpersoneel..

Bronnen:
– ¨Coronabesmetting in online-centra supermarkten ´kwestie van tijd´,¨ Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico, 2 mei 2020.
– ¨Afstand houden onmogelijk,¨ Groene Amsterdammer, 2 mei 2020.
– ¨Wie vult het online winkelmandje?, ¨ Argos Radio, 2 mei 2020.