Hollanditis podcast over: de globaliseringsbeweging
Ja mensen, het is weer zover. Nieuwe afleveringen van de podcast over bewegingsgeschidenis Hollanditis. Over de globaliseringsbeweging en haar hoogtepunten twintig jaar geleden. Met vette scoops!
(Bron: hollanditis)
Deze aflevering gaan we het hebben over de globaliseringsbeweging, anti-globaliseringsbeweging, anders-globaliseringsbeweging, de global justice movement, de “movement of movements”.
Deze mondiale anti-kapitalistische beweging tegen ‘neoliberale globalisering’, en voor globalisering van onderop trok eind jaren negentig en tot midden in de zero’s ten strijde – van Chiapas Mexico tot Amsterdam en Seattle Washington – tegen de organisaties die de mondiale economische wereldorde vormde, de zogenaamde “Washington Consensus”.
In deze meerdelige aflevering vertellen we over hoe een beweging van onderop, en door middel van directe actie zo succesvol is geweest dat het binnen enkele jaren haar hoofddoelen had bereikt: zoals het stoppen van vrije handelsverdragen, het de-legitimeren en effectief voor dood verklaren van de WTO en vrijwel bankroet verklaren van het IMF.
We vertellen over deze mondiale strijd en de bescheiden rol van acties, activisten en organisaties in Nederland in deze strijd.
In dit eerste van twee delen beginnen we bij het begin, hoe er in het mondiale Noorden na de val van de muur was afgekondigd dat de geschiedenis afgerond was, en er nog maar een systeem mogelijk was, het heersende: liberaal kapitalisme, gecontroleerd door een parlementaire democratie. Verder moest de markt zoveel mogelijk zijn gang kunnen gaan, dan kwam het verder wel goed.
Al snel werd duidelijk dat het een sprookje was. In het Zuiden wisten ze dat natuurlijk wel. Daar waren grote bewegingen van boeren en/of vrouwen doorgegaan met strijd. En daar kwamen toen in 1994 de Zapatistas in het zuiden van Mexico bij, die het eerste internationale vrijhandelsakkoord NAFTA (Tussen Mexico, de VS en Canada) de oorlog verklaarden. Daarna is niet meer hetzelfde gebleven.
De Zapatistas organiseerden ‘encuentros’ met bewegingen uit de hele wereld waarin duidelijk werd dat de problematiek mondiaal was en de strijd dus overal gevoerd kon en moest worden. Daar kwam later het Wereld Sociaal Forum uit voort, waar de Zapatsitas zelf niet aan deel mochten nemen omdat de geldschieters (Noordelijke NGO’s) bepaald hadden dat alleen geweldloze bewegingen deel mochten nemen.
Maar ondertussen werd in Europa de EU vervolmaakt, met Eurotoppen (of zoals de tegenstanders ze noemenden: EU-Rot Op-en) die toneel werden van grote demonstraties en soms hevige rellen. Waaronder in Amsterdam in 1997: noodtoestand, honderden arrestanten, 50.000 demonstranten uit het buitenland…
En er werd een geheim akkoord van de rijke landen ontdekt, waar aan gewerkt werd vanuit het ministerie van EZ in Nederland, het MAI-akkoord (van Multilateral Agreement on Investments). ‘Investeerders’ wilden daarmee voorkomen dat hun plannen verstoord konden worden door zoiets banaals als democratische regels. Hier ontstond een van de eerste internationale campagnes tegen economische globalisering, en de eerste en enige bezetting van het Ministerie van EZ in Den Haag.
De toppen der machthebbers werden doelwit van de groeiende beweging die op tegentoppen zijn agenda besprak, maar ook ging proberen de vergaderingen te bestormen. G8, WTO, IMF/Wereldbank, EU en WEF, ze trokken steeds meer woedende demonstranten. En die demonstranten ontwikkelden nieuwe actiemiddelen, zoals de Witte Overals in Italie, of Eurodusnie in Nederland, en er ontstonden ‘platforms’ die er eerder niet waren zoals ‘De Wereld is Niet te Koop’ en ‘Naar een Ander Europa’.
Ook ontstond People’s Global Action (PGA) een netwerk van allerlei bewegingen uit alle delen van de wereld. En de eerste discussies over het begrip globalisering en het feit dat ook rechtse groepen er tegen beweerden te zijn, en wat je daar mee aanmoest.
In de zomer van 1999 was Keulen het toneel van eerst een Eurotop en vervolgens een G8-top en was er internationale actie op de door PGA uitgeroepen ‘Carnival against Capitalism’ op 18 juni, waarbij het financial district in London werd verbouwd en de aandelenbeurs aldaar bestormd, terwijl het in Keulen juist, dankzij duizenden ME-ers rustig bleef. En toen maakte alles en iedereen zich op voor de ‘Millenniumtop’ van de WTO eind 1999. Maar dat is voor het tweede deel….
Links
- Carnival against capital: Remembering a living past (June 18, 1999) | Autonomies – Carnival Against Capitalism
- Enlace Zapatista – Website met berichten van Zapatistas in vele talen
- Multilateral Agreement on Investment – Wikipedia – Wikipedia over MAI (Engels)
- Het Actiefonds – voorheen XminY actiefonds
Deel 2:
Na een eerste deel over het ontstaan van de globaliseringsbeweging halverwege de jaren 1990, richten we ons nu op de protesten die de beweging echt de hoogte in deden schieten.
Om te beginnen met de massale blokkade van de ‘millenniumtop’ van de wereldhandelsorganisatie WTO in Seattle. Spoiler alert: de blokkades waren dermate succesvol dat de conferentie grotendeels in het water viel. Dat inspireerde topprotesten in de hele wereld.
In Europa werd er gereld tegen het WEF in Davos en in Quebec, Canada werd de topconferentie voor de FTAA, de vrijhandelszone van het hele Amerikaanse continent een slagveld, waarna de hele FTAA omver viel.
De militante taferelen zorgden echter ook voor spanningen tussen de nette NGO’s en het activistische voetvolk. Een van de oplossingen was om eigen topconferenties te gaan organiseren, zonder tegenstanders om tegen te vechten. Dat werd het World Social Forum in Porto Alegre, op hetzelfde moment dat het WEF in Davos confereerde.
Volgende week gaan we verder met het derde en laatste deel van deze aflevering.
Links
- This Is What Democracy Looks Like – 1999 Seattle WTO Protests Documentaire
- Direct Action – David Graeber
- The Corporation – FTAA fragment vanaf 1 uur 55 min 46 sec.
Deel 3 volgt over enkele dagen…