Hoe Spanjaarden sterven aan hun bankkrediet

(Bron: Attac Vlaanderen)

De burgerbewegingen organiseren zich om deze uitwijzingen af te remmen en om de wet te veranderen. Terwijl de Spaanse regeringsleider, Mariano Rajoy, op 20 februari zijn State of de Union las, stak een vrouw zich in brand in een bankkantoor van Castelló ( Valencia). Voor 50% verbrand is ze het zoveelste slachtoffer van de inbeslagnames van onroerend goed, die meer en meer plaats vinden in het land: 362 776 inbeslagnames sinds 2008, volgens een studie van het Platform van de slachtoffers van hypothecair krediet (PAH), een burgerbeweging. Soms is de afloop fataal… Sinds vorige zomer zijn een vijftiental personen uit het venster gesprongen op de dag dat ze uit hun huis zouden gezet worden. Nochtans repte de regeringsleider hier met geen woord over. Behalve toen de volksvertegenwoordigers van ‘verscheiden links’ (een minderheidsfractie) aandrongen op de noodzaak om de wet op de hypotheken te hervormen, één van de meest drastische en meest verouderde wetgevingen van Europa, ze dateert van 1909. Elke persoon die in Spanje zijn hypotheeklening niet kan afbetalen verliest niet alleen zijn huis maar is ook veroordeeld om de hypotheek verder af te betalen, deze schuldenlast wordt dan nog vermeerderd met variabele interestvoeten en boetes voor achterstallige betalingen. Een klein praktisch voorbeeld om het valse spel van de banken met de hypotheekleningen beter te begrijpen… Een familie gaat een hypotheeklening aan om een huis te kopen, maar kan enkele jaren later niet meer afbetalen. Als er met de bank geen akkoord bereikt wordt over een herfinanciering van de schuld wordt de eigendom aangeslagen en verkocht bij gerechtelijke toewijzing. De Spaanse wet geeft de betrokken banken de mogelijkheid om mee te bieden op de woning en om deze terug te kopen voor minimaal 60% van de oorspronkelijke waarde als zij de enige zijn die opbieden. De banken hebben daar echter iets op gevonden: ze hebben hun eigen vastgoed maatschappijen opgericht, die dan als derde mee kunnen opbieden en dus de eigendommen voor nog veel minder kunnen opkopen. Alles blijft dus in het patrimonium van de bank! Samenvattend kunnen we stellen dat in het ‘beste geval’ (voor de bank) de bank er niet alleen in slaagt zich te laten terugbetalen maar ook nog de verlatingsinteresten opstrijkt om dan nog verder winst maken bij het terug verkopen van de woning.

Vandaar dat er een burgerinitiatief werd opgezet door de slachtoffers van hypothecaire kredieten en dat ondersteund wordt door de volksvertegenwoordigers van links. Dit initiatief vraagt het stoppen van de uitzettingen uit de hoofdwoning, de instelling van sociale huurprijzen, en de mogelijkheid voor de betrokkenen schuldenaars om hun schuld af te lossen door een gift (van een onroerend goed) als schuldverheffening. Door dit principieel mogelijk te maken kan men zijn schuld aflossen door een ander onroerend pand aan de bank te schenken.

Klacht van Ecuador
Volgens dezelfde wet op de hypotheken mag, bij onvermogen van een kredietnemer, beslag gelegd worden op een deel van zijn loon en op ander onroerend goed om de schuld te delgen. Dit laatste punt heeft de aandacht getrokken van de president van Ecuador, Rafael Correa. Veel van zijn landgenoten zijn immers slachtoffer geworden van een inbeslagname van hun onroerend goed in Spanje. Zij vreesden dat hun bezittingen in Ecuador zouden gebruikt worden om hun Spaanse schulden in te lossen . De president van Ecuador heeft toen amendementen gemaakt bij de wet op hypotheken in zijn eigen land (gelijkaardig aan de Spaanse wet). Zo werd de afbetaling van schuld door een gift mogelijk gemaakt en werd de verantwoordelijkheid van de kredietnemer bij inbeslagname beperkt tot de gehypothekeerde goederen. De Verdediger van het Ecuadoriaanse Volk (het equivalent van de Verdediger van de Rechten in Frankrijk) heeft klacht neergelegd bij het Europees hof van de Rechten van de Mens om de onrechtmatigheden van de Spaanse wetgeving inzake inbeslagname van onroerend goed aan te klagen. (deze klacht werd voor het hof gebracht op 14 maart).

Ondanks alles echter weigert de Spaanse regering om wetten uit te vaardigen ten gunste van de maatregelen die door het Platform van de slachtoffers van het hypothecair krediet worden voorgesteld. Voor de magistraten en de economisten die zich dichtbij die burgerinitiatief situeren, is het duidelijk: de hypothecaire kredieten zijn een heel winstgevend zaakje. Luis de Guindos, de Spaanse minister van economie steekt het trouwens niet onder stoelen of banken: “In Spanje worden de hypotheken afbetaald en ik meen dat dit moet aangemoedigd worden, want dit is een van de sterke punten van ons land.”

180 miljard voor de banken, besparingen voor de burgers Voor Miguel Angel Pérez, oud bankdirecteur en nu actief lid van het platform is het duidelijk: “De regering heeft nooit willen raken aan de privilegies van de bank. Het is de bank die regeert en ze denkt er niet aan om haar goed sociaal te investeren”. Jorge Fonseca, professor internationale economie aan de polytechnische universiteit van Madrid en lid van Attac Spanje legt het op zijn beurt uit: “de banken denken er niet aan de gift als betaling toe te staan en zeker niet met terugwerkende kracht, want dit zou een verliespost zijn in hun boekhoudkundige balans.”

Op het ogenblik dat Spanje zo een grote nood heeft aan Europese kredieten, willen de Spaanse banken zich vooral legitimeren, vooral nu de Europese Centrale Bank (BCE) eist dat de toxische activa ondersteund worden, wat zo een 180 miljard zal kosten, volgens de gegevens van het Spaans ministerie van economie!. En dit gedeeltelijk met belastingsgeld . Wat er ook gebeurt de banken winnen op alle fronten.

Burgerweerstand

De slachtoffers van de vastgoedinbeslagnames kunnen enkel rekenen op hulp van de burgercollectieven. Sinds 2008, slaagde het Platform van slachtoffers van hypothecair krediet erin om, over heel Spanje, 577 uitwijzingen te verhinderen. Onder druk van dit platform aanvaardde de regering uiteindelijk om het voorstel van burgerwetgeving voor te leggen aan het parlement. Al heeft de meerderheidspartij, de Partido Popular al aangekondigd tegen te stemmen. Toch stelt Rafael Mayoral een van de advocaten van het platform dat de wet vroeg of laat zal gewijzigd worden. “Het is een dwingende sociale noodzaak en niet minder dan twee internationale tribunalen (Het Hof van de Europese unie en het Europees Hof van de Rechten van de Mens) zijn met een onderzoek bezig van de Spaanse wetgeving en zouden de regering kunnen dwingen deze wet te veranderen omdat ze een schending betekent van de fundamentele rechten van de personen.” Het platform rekent op de directe steun van advocaten en psychologen, vrijwilligers om de slachtoffers van de banken te helpen. Hun eisenpakket wordt meer en meer onderschreven door een groter deel van de magistratuur en door een van de Spaanse politievakbonden, de SUP (sinds vorig jaar werden minstens een politieman en een brandweerman op staande voet ontslagen omdat ze weigerden deel te nemen aan een uitwijzing).

“ De regering weet heel goed dat zolang de wet niet veranderd wordt we hen het leven onmogelijk zullen maken.” Besluit Vincente Pérez, een van de woordvoerders van het Platform in Madrid. ‘ Wie oren heeft om te horen, hij luistere…’