Hoe links voor Fort Europa valt
‘Leaders of Europe, it’s not the polls you should worry about, it’s the history books.’ Tweeënhalf jaar geleden, eind januari 2016, voerde Amnesty International Nederland actie met deze leus. Zij vroegen de Europese leiders niet alleen te kijken naar hun eigen korte termijn belang van verkiezingswinst maar vooral na te denken over hoe zij de geschiedenis in wensen te gaan.
(Door Hans van der Horst, bron grenzeloos.org)
Migratie is een van dé problemen van de huidige tijd en populistische partijen zijn groot geworden met dit thema. Helaas onderscheiden zij zich niet langer en gaat bijna het hele Nederlandse politieke landschap, inclusief journalisten en opiniemakers, inmiddels mee met de ontmenselijking van vluchtelingen en het bouwen aan een Fort Europa.
De afgelopen weken is het debat weer opgelaaid. De ‘migratiestroom’ moet worden ingedamd, aldus menig Europees leider en politicus. Los van de woordkeuze is het vreemd dat dit nu zo oplaait, er komen 95% minder mensen Europa per boot of te voet binnen ten opzichte van de piek van oktober 2015. Dit is geen vluchtelingencrisis, maar een stemmencrisis. Premier Orbán van Hongarije stelde het helpen van vluchtelingen strafbaar, de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken sluit de havens voor schepen van ngo’s die mensen redden, in Griekenland zitten nog altijd duizenden mensen vast op de eilanden, waar het inmiddels gelukkig weer wat warmer wordt en Merkel heeft het lastig in Duitsland. Want dat was wat er vooral gebeurde de afgelopen dagen, de crisis was geen reactie op de honderden mensen die de verdrinkingsdood vonden in de middellandse zee of de duizenden mensen die door Algerije gedwongen werden door de Sahara naar Niger te lopen en daarbij de dood vonden. Nee, de crisis was een reactie op de politieke crisis waarin Merkel in eigen land verkeert. En hoewel de storm nu even is gaan liggen, zal het niet lang duren voor die weer oplaait.
Want terwijl VN vluchtelingenorganisatie UNHCR meldde dat er inmiddels 68,5 miljoen mensen op de vlucht zijn, meer dan ooit, floreert de wapenhandel en de oorlogsindustrie ook als nooit tevoren. Wie werkelijk een einde wil aan de doden op de middellandse zee en in de woestijn creert legale manieren voor vluchtelingen om naar Europa te komen, zorgt ervoor dat de miljarden die hulporganisaties nodig hebben beschikbaar worden gesteld en stopt met het leveren van wapens aan foute regimes waardoor hun burgers letterlijk op de vlucht schieten. Niets van dat alles gebeurt.
Wat er wel gebeurt is dat er met allerlei maatregelen wordt gebouwd aan Fort Europa. De plannen schoten over tafel. Er was een plan om uitgeprocedeerde asielzoekers niet langer in eigen land op te vangen, maar in een centrum in Noord-Afrika. Er was een plan om mensen die op internationale wateren gered worden naar ‘ontschepingsplatforms’ in Noord-Afrika te brengen waar zij dan asiel zouden kunnen aanvragen. Er was een plan om mensen die in de Europese Unie aankomen op te sluiten in centra in Europa waar zij hun asielprocedure konden doorlopen. Er was een plan om mensen die aankomen in de Europese Unie linea recta terug te sturen naar opvangcentra in Noord-Afrika en ze daar asiel te laten aanvragen, naar voorbeeld van de Turkijedeal. Na de top van afgelopen week nam de Europese Raad uiteindelijk conclusies aan waarin zij een aantal stappen zetten die niet gericht zijn op bescherming van mensenlevens, er staat namelijk niets in over het stoppen van de oorlogen, het aanpakken van de wapenhandel of ervoor zorgen dat hulporganisaties een keer meer dan 50% van de benodigde middelen ontvangen.
Nee, de conclusies zijn gericht op het tegenhouden van mensen. Een aantal maatregelen die in het oog springen:
- De Libische kustwacht wordt nog verder versterkt en reddingsschepen van ngo’s mogen die niet hinderen, waardoor Libië nog beter in staat zijn mensen in Libië, waar marteling aan de orde van de dag is, te houden.
- De mogelijkheid van regionale ontschepingsplatforms in Noord-Afrika wordt verkend. Mensen die in internationale wateren worden onderschept zullen dan de Europese Unie nooit bereiken.
- Degenen die het wel redden tot aan de Europese Unie worden opgevangen in ‘gecontroleerde’ centra waar zij de asielprocedure zullen doorlopen. Kortom, iedereen wordt opgesloten. Waar die centra komen is volstrekt onduidelijk.
- Er wordt weer 3 miljard aan Turkije overgemaakt in het kader van de Turkijedeal, terwijl vorige week ook iedereen nog schande sprak van Erdogan.
Ook in Nederland is het debat volledig gekaapt en laten linkse partijen als de PvdA en SP zich voor de immigratie-beperkingsagenda van rechts spannen. Ook D66 en Christenunie, die toen zij nog oppositie voerden sterk tegen de Turkijedeal waren zijn volledig omgeslagen en spreken nu met de mond van de coalitie. Turkije-achtige deals zijn wat de Tweede Kamer wil. De enige grote partij op links die trouw blijft aan haar principes, Groenlinks, groeit gestaag in de peilingen. De overgrote meerderheid van de Nederlanders wil vluchtelingen opvangen. Weer blijkt hoe de Tweede Kamer geen afspiegeling is van de Nederlandse bevolking. Want onder het mom van ‘de bootjes tegengaan’, gaat Europa op slot. Daarna mogen er een paar, toch naar de Europese Unie komen. De overgrote meerderheid zal moeten blijven in ‘de regio’, die al overvol is maar wel begrijpt wat solidariteit is zelfs al leidt dat inmiddels in veel landen tot instabiliteit. Het duurt niet lang of vluchtelingen komen ook uit die landen.
Het is tijd om werkelijk aan de grondoorzaken te werken. De missie naar Afghanistan niet te verlengen. De miljarden die aan grensbewaking worden besteedt aan wederopbouw en humanitaire hulp besteden. De belastingontwijking die multinationals gebruiken om Afrika leeg te roven aan te pakken. Ondertussen laten we geen mensen het slachtoffer worden van (deels) Westers handelen maar bieden we hen bescherming en doorbreken we werkelijk het businessmodel van mensensmokkelaars. Dat doen we niet door de route deels te sluiten waardoor ze nog gevaarlijkere routes zullen nemen, dat doen we door mensen geen reden meer te geven om in een bootje te stappen. Nederland kan veel meer dan de huidige 750 mensen per jaar uitnodigen, Nederland kan humanitaire visa verstrekken, Nederland kan meer werk- en studievergunningen geven aan mensen uit arme landen. Al deze opties zijn een stuk makkelijker te realiseren dan de koloniale oplossingen die de Europese Unie nu bedenkt waarbij zij ondanks dat de landen in Noord-Afrika geen centra willen, toch besluiten dat er daar centra moeten komen. Bovendien gooit de Europese Unie op die manier niet haar eigen morele integriteit, haar waarden die ze zo graag wil beschermen, te grabbel.
Laten we hopen dat ten minsten de linkse partijen, die onze stemmen in goed vertrouwen hebben gekregen, en partijen die zeggen het goed voor te hebben met mensen op de vlucht, de rechtse retoriek laten varen. Laat ze wat minder nadenken over wat hen de meeste stemmen oplevert maar of zij zichzelf nog recht in de spiegel kunnen aankijken. Laat ze nadenken over welke rol zij in de geschiedenisboeken willen hebben.