Handelsoorlog VS China
Peking toont zich in het handelsconflict met Washington zeer bedaard, in de wetenschap dat beide landen sterk van elkaar afhankelijk zijn. Aan de andere kant is men luidruchtiger. President Trump dreigt met hoge geldboetes, maar ook hier tonen de cijfers van zijn minister van financiën duidelijk de afhankelijkheid aan van beide landen.
(Door Antoine Uytterhaeghe oorspronkelijk verschenen bij Uitpers illustratie: reserve vreemde valuta per land (wikicommons))
dollarreserve
Sinds juni is China opnieuw de grootste crediteur van de Verenigde staten. Klaarblijkelijk was de gunstige wisselkoers het moment voor China om zich extra met zogenoemde VS-schatkistcertificaten in te dekken, zoals het persagentschap Reuter meldde. Peking verhoogde de dollarreserve tot 1.147 miljard dollar. Als we daar bijtellen wat het Chinese autonome Hongkong – met een eigen muntstelsel maar staatkundig een bestanddeel van China – bezit als dollar deviezenreserve, met name 413 miljard dollar in augustus 2017, dan wist Peking duidelijk een sterkere positie op de financiële markt te verwerven.
China heeft daarmee de grootste deviezenreserve ter wereld. In de voorbije decennia is deze drastisch vergroot en bereikte in 2014 zijn hoogste stand van 4 biljoen dollar (3,4 biljoen euro) volgens de toenmalige wisselkoers. Eind 2016 verminderde de Chinese dollarreserve met 3 biljoen om nadien weer licht te stijgen. Dat vindt zijn verklaring in een striktere beperking en controle van de kapitaaluitvoer.
Helemaal anders dan Japan, dat zijn deviezenreserve van ongerekend zowat 1.200 miljard dollar voor 90 procent in Amerikaanse schatkistcertificaten heeft belegd, heeft Peking zijn deviezenreserve gespreid over Zwitserse franc, Japanse Yen en andere munten van haar belangrijkste handelspartners. Het aandeel van deze andere munten in de Chinese deviezenreserve is vorig jaar gegroeid, toen het Amerikaanse waardepapier gedeeltelijk werd afgestoten. Maar dan nog heeft China een zesde van alle Amerikaanse staatsleningen in zijn bezit. Dat maakt Washington zeer kwetsbaar, maar ook China.
geen optie
Als Peking een goot deel van de in haar bezit zijnde Amerikaanse waardepapieren op de markt zou brengen kan dit een waardevermindering van de dollar tot gevolg hebben en zal het de VS-import ernstig schaden. Anderzijds zou het de export van Chinese goederen naar de VS zo goed als onmogelijk maken omdat Washington zich de Chinese import niet langer zou kunnen permitteren. Een dergelijke ontwikkeling zou ook de waarde van Chinese Yuan op de wisselmarkten aantasten, waardoor de uitvoer naar andere landen bemoeilijkt wordt.
Peking streeft dus uit eigen belang naar stabiliteit van de wereldhandel en stabiliteit met Washington. Voor China kan en mag een handelsoorlog tussen de twee grootste economieën geen optie zijn.
De Amerikaanse financiële put wordt in ieder geval niet bedwongen als de VS-handelsoorlog met China zou escaleren. Trump wil optreden volgens het art.301 van de Amerikaanse handelswet. Met zijn arrogante uitlatingen beschuldigt Donald Trump China dat het Amerikaanse banen steelt. Hij wil dat Amerikaanse ondernemingen hun activiteit in China stopzetten en hun ondernemingen terug naar de VS brengen. President Trump leek even te vergeten dat de Amerikaanse auto en vliegtuigbouwers enorm van de Chinese spectaculaire groei profiteren; het bood de Amerikaanse consumenten de mogelijkheid voor miljarden dollar goedkopere Chinese waren te kopen.
onderzoek
De president heeft nu zijn minister van financiën, Robert Ligthizer, opdracht gegeven de handel met China op unfaire praktijken te onderzoeken. Trump beschuldigt Peking ervan op oneerlijke manier zijn exportsector te steunen en dus moet China hiervoor bestraft worden. Concreet bevalt het Trump niet dat buitenlandse ondernemingen alleen maar in China kunnen van start gaan wanneer ze een joint venture met Chinese ondernemingen sluiten, die mogelijks Amerikaanse ondernemingen kunnen beconcurreren.
Voor het moment is het initiatief van Trump vermoedelijk een kalmeermiddel voor zijn aanhangers. Of er daadwerkelijk een strafheffing van 35 tot 45 procent op de Chinese export zal opgelegd worden blijft een open vraag. Maar als de VS toch ’n hogere tol oplegt, dan zal China navenant reageren en de regelgeving van de Wereld Handelsorganisatie inroepen om de Chinese bedrijven te beschermen.
In de Amerikaanse regering en de kring van gepensioneerde militaire raadgevers rond Trump is er onenigheid tussen voorstanders van een hard optreden tegen China en deze die eerder voor coöperatie opteren. De onlangs verwijderde Steve Bannon was voor een harder beleid ten opzichte van Peking. Deze groep moedigt Trump aan om het ar.301 van de Amerikaanse handelswet toe te passen. Het gaat hem hier vooral om te verhinderen dat China de VS-hegemonie zou doen wankelen, zoals Trump onlangs verklaarde tegenover The American prospect. Mocht China erin slagen om in de nabije toekomst de sterkste economische wereldmacht te worden dan betekent dat ook het einde van de Amerikaanse dollar als overheersende wereldhandelsmunt. Dan staat de VS-imperator naakt.
Ondertussen sprak het Chinese persagentschap XINHUA van een teruggang van de Chinese economie, maar die toch nog groeide met 6,9 procent, wat groter is dan de vooropgestelde officiële prognose van 6,5 procent. In juli berichtte de South China Morning Post van Hongkong dat de industriële productie maar met 6,4 procent ten opzichte van 2016 is gestegen. De productievermindering geldt vooral in de mijnbouw en openbare investeringen, maar de bouw boomt verder.
schuldenplafond
De Verenigde Staten flirt met de schuldengrens van 19,8 biljoen dollar. Om de lat van de schuldengrens hoger te kunnen leggen heeft Trump een meerderheid van het Congres en Senaat nodig. Als hij de instemming niet krijgt riskeert hij de sluiting van belangrijke delen van het Amerikaanse staatsapparaat, wat voor interne onrust kan zorgen. Dan kunnen ook de schuldintresten niet meer betaald worden. De Verenigde Staten zou bankroet zijn. Enkele hardliners onder de Republikeinen willen hun instemming geven voor de verhoging van de schuldengrens, op voorwaarde dat Trump harde besparingen in de sociale sector doorvoert. Maar President Trump verraste vriend en vijand door met de Democratische leiders in het Congres een akkoord te sluiten om het schuldenplafond te verhogen. Op die manier kan de regering verder tot half december. Dat zorgde voor heel wat tandengeknars en woede bij bepaalde Republikeinen.
Van zijn agenda tijdens de presidentiële verkiezingscampagne zijn bij Trump alleen de reactionaire thema’s overgebleven. De Trump van nu is een voorstander van het ultra neoliberale kapitalisme, militaire oorlogsdreiging en racisme voor het machtsbehoud van de Amerikaanse van de 1 procent van de VS-elite.
Het rating agentschap FITCH dreigt ermee de VS de AAA-waardering te ontnemen. Op de bijeenkomst van de nobelprijsdragers economie in Lindau, was het probleem van de Amerikaanse schuldengrens een druk besproken thema. Maar eigenlijk het is toch absurd dat een land dat naar willekeur dollars kan drukken zichzelf in de voet schiet omwille van de schuldenbegrenzing?
besluit
China speelt steeds meer een cruciale rol voor de hervorming van het globale economische en financieel systeem, vrij van iedere dominantie, met meer samenwerking voor het tot stand brengen van een nieuwe economische wereldorde. China probeert zijn invloed te vergroten om het syteem te veranderen via onder meer BRICS, SCO, AIB-bank. Dit vormt een ware uitdaging van Breton Woods instellingen, IMF en Wereldbank.