De verantwoordelijkheid voor het klimaat afschuiven op de slachtoffers van de klimaatverandering
In dit interview spreekt Nnimmo Bassey, een Nigeriaanse architect en bekroond milieudeskundige, auteur en dichter, over de geschiedenis van de uitbuiting van het Afrikaanse continent, het falen van de internationale gemeenschap om de klimaatschuld aan het Zuiden te erkennen en de VN-conferentie over klimaatverandering die in november 2022 in Egypte zal plaatsvinden.
(Door Steve Taylor (*), dit artikel is geproduceerd door Earth | Food | Life, een project van het Independent Media Institute Foto: Nnimmo Bassey spreekt bij protest bij COP17 in Durban, Zuid Afrika, in 2011. (Foto door: Anne Petermann/GJEP)
Noot van de redactie: Dit interview is voor de duidelijkheid en lengte bewerkt uit het gesprek van de auteur met Nnimmo Bassey op 7 oktober 2022. Voor toegang tot de volledige audio en het transcript van het interview kunt u deze aflevering streamen op de website van Breaking Green of waar u uw podcasts ook vandaan haalt. Breaking Green wordt geproduceerd door Global Justice Ecology Project.
Bassey heeft geschreven (zoals in zijn boek To Cook a Continent) en gesproken over de economische uitbuiting van de natuur en de onderdrukking van mensen, gebaseerd op zijn ervaringen uit de eerste hand. Hoewel hij niet vaak schrijft of spreekt over zijn persoonlijke ervaringen, werden zijn jonge jaren doorspekt door een burgeroorlog die deels werd ingegeven door “een gevecht over olie, of wie de olie controleert”.
Bassey heeft zich vierkant gericht tegen het militair-aardoliecomplex in de strijd tegen het affakkelen van gas in de Nigerdelta. Deze gevaarlijke onderneming kostte collega-activist en dichter Ken Saro-Wiwa in 1995 zijn leven (evenals acht mede-activisten, vert.).
Bassey ziet diepe verbanden die leiden tot wat hij noemt “eenvoudige oplossingen” voor complexe problemen zoals klimaatverandering, en benadrukt het recht van de natuur om op zichzelf te bestaan en het belang om in evenwicht met de natuur te leven, en verwerpt het voorstel van valse klimaatoplossingen die uitbuiting en de financialisering van de natuur bevorderen, die ons bestaan bedreigen op een “planeet die best zonder ons kan”.
Bassey was van 2008 tot 2012 voorzitter van Friends of the Earth International en twee decennia lang uitvoerend directeur van Environmental Rights Action. Hij was mede-ontvanger van de Right Livelihood Award 2010, ontvanger van de Rafto Prize 2012, een mensenrechtenprijs, en werd in 2009 uitgeroepen tot een van Time magazine’s Heroes of the Environment. Bassey is directeur van de Health of Mother Earth Foundation, een ecologische denktank, en bestuurslid van Global Justice Ecology Project.
Steve Taylor: Klimaatverandering is een complex probleem, maar misschien is er een eenvoudige oplossing. Hoe zou die eruit kunnen zien?
Nnimmo Bassey: Eenvoudige oplossingen worden in de wereld van vandaag vermeden, omdat ze het kapitaal niet ondersteunen. En het kapitaal regeert de wereld. Het leven is eenvoudiger dan mensen denken. Dus, de complexe problemen die we vandaag hebben – ze zijn allemaal door de mens gemaakt, door onze liefde voor complexiteit. Maar het idee van kapitaalaccumulatie heeft geleid tot enorme verliezen en massale vernietiging en heeft de wereld aan de rand van de afgrond gebracht. De eenvoudige oplossing die we nodig hebben, als we het over de opwarming hebben, is deze: Laat de koolstof in de grond, laat de olie in de bodem, [en] laat de kolen in het gat. Zo simpel is het. Als mensen de fossielen in de grond laten zitten, worden ze gezien als anti-vooruitgang en anti-ontwikkeling, terwijl dit de echte klimaatkampioenen zijn: Mensen als de Ogoni in de Nigerdelta, het gebied waar Ken Saro-Wiwa in 1995 door de Nigeriaanse staat werd vermoord. Nu heeft het Ogoni volk de olie in hun gebied in de grond gehouden sinds 1993. Dat zijn miljoenen en miljoenen tonnen koolstof die opgesloten zitten in de grond. Dat is klimaatactie. Dat is echte koolstofvastlegging.
ST: Kunt je wat vertellen over de klimaatschuld van het Zuiden in het algemeen en de Afrikaanse landen in het bijzonder?
NB: Het lijdt geen twijfel dat er een klimaatschuld is, en zelfs een ecologische schuld aan het Zuiden, en Afrika in het bijzonder. Het is duidelijk geworden dat het soort uitbuiting en consumptie dat door de jaren heen heeft plaatsgevonden een groot probleem is geworden, niet alleen voor de regio’s die werden uitgebuit, maar voor de hele wereld. Het argument dat we horen is dat als er geen financiële waarde wordt toegekend aan de natuur, niemand de natuur zal respecteren of beschermen. Nu, waarom werd er geen financiële waarde gehecht aan de gebieden die werden beschadigd? Waarom werden ze geëxploiteerd en opgeofferd zonder enige overweging of gedachte over wat de waarde is voor degenen die in het gebied wonen en degenen die deze hulpbronnen gebruiken? Dus, als we dit argument van prijskaartjes plakken op de natuur zodat de natuur kan worden gerespecteerd serieus nemen, dan moet je ook kijken naar de historische schade die is aangericht, er een prijskaartje aan hangen, erkennen dat dit een schuld is die moet worden betaald.
ST: Je hebt in ons interview besproken hoe sommige beleidsmaatregelen om de klimaatverandering aan te pakken “schijnoplossingen” zijn, vooral dals het gaat om de klimaatschuld aan het Zuiden en met name Afrika aan te pakken. Kunt u iets zeggen over de verkeerde benaming van de voorstellen van het Noorden voor zogenaamde “op de natuur gebaseerde oplossingen (#)” voor de klimaatcrisis, die beweren de praktijken en wijsheid van inheemse gemeenschappen op het gebied van ecologisch rentmeesterschap naar de kroon te steken, maar die in feite meer lijken op een uitbreiding van koloniale uitbuiting en rationalisering om de rijkere naties die verantwoordelijk zijn voor de vervuiling in staat te stellen te blijven vervuilen. (# Vertaler: Nature Based Solutions, nieuwste hippe beleid van overheden en NGO’s om ‘ontwikkeling’ te brengen door te investeren in ‘natuur’/klimaat , zie wereldbank uitleg)
NB: Het verhaal is zo slim opgebouwd dat wanneer je bijvoorbeeld hoort over het terugdringen van emissies door ontbossing en bosdegradatie (REDD, VN programma Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation, vert.), iedereen zegt: “Ja, dat willen we doen.” En nu zijn we op weg naar “op de natuur gebaseerde oplossingen.” Wie wil geen op de natuur gebaseerde oplossingen? De natuur bood de oplossing voor de uitdagingen die de inheemse bevolking eeuwenlang, millennia lang heeft gehad. En nu eigenen slimme mensen zich de terminologie toe. Zodat tegen de tijd dat inheemse gemeenschappen zeggen dat ze op de natuur gebaseerde oplossingen willen, de slimme mensen zullen zeggen, “nou, dat is waar we het over hebben.” Terwijl ze het daar helemaal niet over hebben. Alles draait om het genereren van waardeketens en inkomsten, waarbij volledig wordt vergeten wie wij zijn als deel van de natuur. Dus de hele regeling is de ene belediging na de andere. Het idee alleen al om een prijs te zetten op de diensten van Moeder Aarde, en zich financieel kapitaal toe te eigenen van die hulpbronnen, van dit proces, is een andere afschuwelijke manier waarop mensen worden uitgebuit.
ST: Hoe heeft REDD een negatief effect op lokale gemeenschappen op het Afrikaanse continent?
NB: REDD is een geweldig idee, dat gesteund zou moeten worden door iedereen die alleen maar naar dat label kijkt. Maar het venijn zit in de details. Het komt tot stand door een bepaald bosgebied veilig te stellen of zich toe te eigenen, en dat vervolgens uit te roepen tot REDD-bos. En als dat eenmaal gebeurd is, is het belangrijkste dat het niet langer een bos van bomen is. Het is nu een bos van koolstof, een koolstofput. Dus, als je naar de bomen kijkt, zie je ze niet als ecosystemen. Je ziet ze niet als levende gemeenschappen. Je ziet ze als koolstofvoorraad. En dat zorgt meteen voor een ander soort relatie tussen degenen die in het bos leven, degenen die het bos nodig hebben, en degenen die nu de eigenaars van het bos zijn. En dus is het vanwege die logica dat [sommige] gemeenschappen in Afrika de toegang tot hun bossen hebben verloren, of de toegang tot het gebruik van hun bossen, zoals ze die eeuwenlang hebben gebruikt.
ST: Als activist heb je gevaarlijk werk verricht bij verzet tegen het affakkelen van gas. Kun je ons wat meer vertellen over het affakkelen van gas en de gevolgen daarvan voor de Nigerdelta?
NB: Het affakkelen van gas is, eenvoudig gezegd, het in brand steken van gas in de olievelden. Omdat bij de winning van ruwe olie op sommige plaatsen aardgas en water en andere chemicaliën uit de grond kunnen komen. Het gas dat samen met de olie uit de put komt, zou ook gemakkelijk opnieuw in de put kunnen worden geïnjecteerd. En dat is dan bijna zoiets als koolstofopvang en -opslag. Het gaat dan terug in de put en helpt ook nog om meer olie uit de put te persen. Dus er komt dan meer koolstof vrij in de atmosfeer. Ten tweede kan het gas worden opgevangen en gebruikt voor industriële doeleinden of om te koken, of verwerkt worden tot vloeibaar aardgas. Of het gas kan gewoon in brand worden gestoken. En dat is wat we hebben, op veel plaatsen – waarschijnlijk meer dan 120 locaties in de Niger Delta. Dan heb je dus deze gigantische branders. Ze pompen een verschrikkelijke cocktail van gevaarlijke elementen in de atmosfeer, soms midden in de gemeenschappen, en soms horizontaal, niet [met] verticale schoorstenen. Dus je hebt geboorteafwijkingen, [en] alle denkbare ziekten, veroorzaakt door het affakkelen van gas. Het vermindert ook de landbouwproductiviteit, tot op een straal van een kilometer van de plaats van de brander.
ST: De VN klimaatconferentie COP27 komt eraan in Egypte. Is er daar hoop op echte verandering?
NB: De enige hoop die ik zie bij de COP is de hoop van wat mensen buiten de COP kunnen doen. De mobilisaties die de COP’s genereren in bijeenkomsten over de hele wereld – mensen die praten over klimaatverandering, mensen die echte actie ondernemen, en inheemse groepen die zich organiseren en kiezen voor andere landbouwmethoden die de planeet helpen afkoelen. Mensen die gewoon doen wat ze kunnen, dat is voor mij wat hoop geeft. De COP zelf is een gemanipuleerd proces dat op een zeer koloniale manier werkt en de verantwoordelijkheid voor het klimaat afschuift op de slachtoffers van de klimaatverandering.
=======================
(*) Steve Taylor is de perschef van Global Justice Ecology Project en de gastheer van de podcast Breaking Green. Taylor begon zijn milieuwerk in de jaren 1990 met het verzet tegen het kappen in het Shawnee National Forest en kreeg de Leo en Kay Drey Award for Leadership van de Missouri Coalition for the Environment voor zijn werk als medeoprichter van de Times Beach Action Group.