De confrontatie met de crisis

 

Griekse georganiseerde zelfhulp

Het Duitse weekblad Jungle World beschreef in een reportage in november (*)  de manier waarop Grieken zich tegen de crisis en het bezuinigingsbeleid van de regering verdedigen. Dat gebeurt met veel demonstraties, stakingen en rellen, waarvan we af en toe flarden meekrijgen. Maar daarachter ligt ook een dagelijkse praktijk van organisatie in buurten en projecten van ‘hulp van onderop’. Het gaat lang niet altijd om mensen met een radicale linkse of anarchistische achtergrond. De snel gegroeide organisatie Den-Plirono! (We Betalen Niet!) weigert om belastingen en andere tarieven te betalen. Leden daarvan zijn actief betrokken bij de demonstraties, maar er wordt ook praktisch advies gegeven in het ‘omzeilen van betalingen’, zoals de elektriciteitsrekening. De beweging is ontstaan vanuit protest van bewoners van Aphidnai, een klein stadje ten noorden van Athene, die plotseling moesten betalen voor een stukje tolsnelweg dat langs hun stad liep en waar ze vroeger gratis gebruik van konden maken. Ook op veel andere plekken waar tol betaald moet worden, groeit de woede. De tolwegen zijn overigens bezit van particuliere bedrijven. De burgemeester van Stylida, Apostolos Gletsos, werd een nationale held toen hij persoonlijk een bulldozer inklom en het tolhuis bij zijn stadje van de kaart veegde en iedereen gratis toegang gaf. Hij werd gearresteerd, maar verklaarde dat hij het onmiddellijk weer zou doen als ze het tolhuis weer op zouden stellen. Overal in het land worden voortdurend slagbomen naar tolsnelwegen afgebroken of omhoog gezet. Er is een landelijk overleg van tolbetaaltegenstanders.

The Guardian citeert de automobilist en winkelier Dimitris Kodellas, die altijd bij aankomst bij een tolhuis zijn auto parkeert, uitstapt, de slagboom omhoog zet en dan verder rijdt. “In het begin maakten ze een hoop poeha en wilden ze dat ik allerlei formulieren invulde, maar de golf is nu veel te groot voor ze geworden”. “Het scheelt mij van huis naar werk telkens 14 euro. Voor mensen die vaak moeten rondkomen van 600 euro per maand, is dat een hoop geld.”Volgens The Guardian hebben rond de kerstdagen (van 2010) zo’n 600.000 Grieken zo geweigerd tol te betalen. The Guardian merkt op dat “Ook supermarkten steeds meer te maken krijgen met klanten die weigeren de rekening te betalen, nu de bezuinigingen toeslaan, de recessie verergert en werkeloosheid toeneemt.”

De golf werd in 2011 ingedamd door tolweigeraars enorme boetes op te leggen, en hun rijbewijs voor twee weken in te trekken. Desondanks is de betaaldiscipline nog steeds laag.

Als de achterban van Den Plirono! aan de protesten deelneemt, laten ze overigens blijken goed te weten hoe de vork in de steel zit. “Wij weigeren voor de krisis van het Kapitalistische systeem te betalen” luidt de stelling tijdens de massale protesten op 15 oktober. Volgens Jungle World is de verdeeldheid onder de oppositie echter een van de redenen dat er geen effectieve boycotcampagnes ontstaan. Tekenend was dat tijdens de algemene staking tegen het derde bezuinigingspakket in oktober de Stalinistische communistische partij KKE en haar vakbond PAME besloot om het parlementsgebouw te beschermen tegen de overige demonstranten. De demonstranten van Den Plirono waren de eerste die met de KKE-leden in botsing kwamen.

Onder de maatregelen die de Griekse regering op bevel van de Troika in oktober genomen heeft, is een verhoging van de btw van 13 naar 23 procent en de invoering van een algemene woningbelasting, waarmee ook de elektriciteitsrekening betaald moet worden. Jungle World bericht over een vergadering van de buurtbewoners van Petralona, waar bewoners besloten hebben om “delen van de publieke dienstverlening die de regering systewmatisch afgebroken heeft, zelf op te bouwen”. Het gaat dan om zaken als gratis openbaar vervoer, betaalbare levensmiddelen en medische zorg. Een ander voorbeeld is het initiatief van de “Burgers van Veria” die huishoudens weer op het elektriciteitsnet hebben aangesloten, nadat ze wegens weigering om de nieuwe woningbelasting te betalen afgesloten waren. Ook vanuit de vakbond van elektriciteitsarbeiders GENOP/DEI is verzet geboden tegen het afsluiten van mensen die hun rekening niet kunnen betalen. Op 24 november werden meer dan tien leden van de vakbond gearresteerd en ze kunnen tot wel vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld worden. In januari zijn de rechtszaken tegen hen. Labourstart roept op tot solidariteit.

Eerste Hulp bij Ontruimingen in Spanje en de VS

Een van de opmerkelijke besluiten van de Spaanse ‘pleinbezetters’ was om zich meer op directe buurtstrijd te gaan richten. Een van de eerste succesvolle campagnes die opbloeide, behelste het tegengaan van ontruimingen van mensen die door de crisis hun huur of hypotheek niet meer konden betalen. Dit gebeurt onder meer via de organisatie van ‘hypotheekgetroffenen’ Plataforma de Afectados por la Hipoteca (PAH) die al in 2009 in Barcelona opgericht werd en in samenwerking met lokale ‘indignados’ mensen te hulp schiet die ontruimd dreigen te worden. De strategie is simpel en doet denken aan het begin van de kraakbewegin in Nederland: na alarm stromen mensen toe en vormen een menselijk schild om de bewusgte woning of voor de ingang als het om een flatgebouw gaat. Er zijn al veel gevallen bekend van ontruimingen die zo tegengehouden werden. De website van PAH meldt er 124. Op internet zijn wemelt het van de filmpjes van dergelijke geslaagde acties van wederzijdse hulp (zoals deze) (nog een en nog een filmpje). Ook wordt uitgelegd hoe je zelf een dergelijke solidariteitsstructuur in jouw buurt kunt opbouwen.

Ook in de VS bestaat een dergelijke beweging, of beter gezegd er bestaan meerdere lokale initiatieven die ontruimingen voorkomen, of mensen helpen om leegstaande huizen te betrekken (vaak hun eigen voormalige huis, dat de bank heeft laten ontruimen). Een van de bekendste is Movement for Justice in El Barrio in New York, dat is opgericht door bewoners van El Barrio, waar veel Latijnsamerikaanse migranten wonen. Justice in El Barrio verklaart onomwonden door de Zapatistas geinspireerd te zijn. De Take Back the Land movement (*6) probeert op zoveel mogelijk plekken mensen zich te laten organiseren om het princiepe dat wonen een mensenrecht is daadkracht bij te zetten. Opvallend is dat de uitgangspunten de noodzaak van directe concrete actie onderstrepen, en het feit dat land en huizen zoveel mogelijk door de bewoners zelf beheerd moeten worden. De groep is in Florida begonnen, al in 2007 toen de eerste ‘foreclosures’ begonnen. Eerst werd op een gekraakt stuk grond een tentenkamp opgericht voor daklozen, Umoja Village. Later werden mensen collectief geholpen om onderdak te krijgen in ontruimde leegstaande huizen. Ook mensen van verschillende occupy-kampen zijn gezinnen te hulp geschoten die ontruimd dreigden te worden. http://occupyourhomes.org/ is er speciaal voor opgericht. Verder zijn er verschillende politiechefs (of zoals die in de VS heten: sheriffs) opgestaan die verklaard hebben dat ze weigeren ontruimingen in hun district uit te voeren. Helemaal bizar is het verhaal van Occupy Atlanta die in november 2011 gemaild werden door een politie-agent die met gezin en al uit zijn huis gezet dreigde te worden. Waarna de tenten van occupy naar zijn tuin verhuisden om het huis te verdedigen.

Tegengas

Een ander voorbeeld van collectieve budgethulp is de al langer (dan de crisis) durende campagne planka.nu in Stockholm. Nadat de tarieven voor het openbaar vervoer weer eens verhoogd werden in 2001, besloten activisten een solidariteitsfonds op te starten, waaruit boetes voor zwartrijden kunnen worden betaald. Leden betalen 10 euro per maand (of 50 per half jaar) en kunnen dan de boete (doorgaans 120 euro) vergoed krijgen. Ook voor toeristen is er een kort lidmaatschap (5 euro voor een week) en het initiatief is ook naar andere steden overgewaaid. Planka.nu maakt zich sterk voor gratis openbaar vervoer, mede om autogebruik terug te dringen en dus klimaatschade te beperken. Het initiatief bestond ooit ook in Amsterdam, in de vorm van de Bond voor Zwartrijders (die lang heeft bestaan maar uiteindelijk ten gronde ging aan luie leden die niet eens meer probeerden te voorkomen dat ze gesnapt werden bij het zwartrijden omdat hun boetes toch betaald werden).

Ook de Griekse campagne om mensen weer aan te sluiten op de nutsvoorzieningen, heeft een succesvolle evenknie in Nederland gehad: Tegengas. Dat was in de jaren ’80 een tijd lang een spectaculaire campagne om de kosten van aardgasgebruik (waarvan de opbrengst grotendeels naar Shell en ESSO gaat) te drukken. Een groep krakers sloot in verschillende steden mensen die van het gas en elektra afgesloten waren, weer aan en gaf informatie over het ‘kantelen’ van je gasmeter (letterlijk; even losschroeven en een kwart slag draaien) waardoor die het gasverbruik niet meer registreert. Dit werkt alleen nog met oude meters, de moderne werken anders, maar zijn ook nu nog te bewerken dat ze niet, of minder registreren dan er verbruikt wordt. De toenmalige groep kreeg natuurlijk te maken met repressie, invallen en inbeslaggenomen showmeters. Dat pareerden ze vakkundig door in de aanval te gaan. Zo werd op een dag de meter weggehaald bij een aantal bestuurders in Utrecht, door verkleed als meteropnemers aan te bellen. Zodat zij in hun villa’s ook eens een dag in de kou konden zitten. De ophef was groot en leidde onder andere tot een live tv-debat in de toen mateloos populaire talkshow van Sonja Barend. De genodigden van tegengas hadden een gasmeter meegenomen en lieten ter plekke aan miljoenen tv-kijkers zien hoe het meterkantelen in zijn werk ging. Naar verluidt daalde de geregistreerde omzet van de gasbedrijven al meteen die nacht dramatisch en het zou wel eens de meest kostende actie in de Nederlandse geschiedenis zijn geweest. De groep eiste dat de gasprijs voor particuliere gebruikers naar kostprijs zou dalen, dan zouden ze stoppen met hun acties.

(*) nr. 44 van 3 november 2011

———————-

Meningen over de crisis en activisme:

Occupy: Voor Een ‘Echte Democratie’ En Een ‘Andere Economie’

‘Zich ergeren – zich organiseren – terugvechten’. Zo opent een artikel in het Franse anarchistische weekblad Le Monde libertaire (nr. 1642). Zich ergeren, verontwaardigd zijn, is niet voldoende. Men moet zich ook organiseren om te strijden. Te strijden voor een ‘echte’ democratie en voor een niet-kapitalistische economie. Dit is ook wat de indignés (verontwaardigden) hebben begrepen en waaruit de Occupy-beweging ontstond.

Vijftien oktober was als datum uitgeroepen door die beweging om overal ter wereld te protesteren onder de leus ‘United for a Global Change’. Het leidde ook in Frankrijk tot acties in dat kader. De strijd werd aangebonden tegen de dictatuur van de markt (die overigens ondermeer door anarchisten al veel eerder was gestart).

Kapitalisme in doodsnood?

Er zal strijd geleverd moeten worden, want denk niet dat het actuele kapitalisme in doodsnood verkeert vanwege de heersende financiële crisis, aldus Philippe Pelletier in Le Monde libertaire (nr. 1642). Is het wel in crisis? Pelletier gaat op die vraag in. Als men onder die term verstaat dat er sprake is van een overgang van de ene fase in de andere, zonder dat de logica van het kapitalisme wordt aangetast, dan is het antwoord bevestigend… (lees verder bij tijdschrift de as)

Wij zijn de crisis van het kapitaal

John Holloway, auteur van “Change the World Without Taking Power”, stelt dat onze reactie op de wereldwijde economische crisis zou moeten zijn dat we ruimten buiten het kapitalisme creëren, en niet dat we eisen dat het ons efficiënter uitbuit. Holloway zelf aan het woord.

Wij zijn de crisis van het kapitaal en daar zijn we trots op. Genoeg van het verklaren dat de kapitalisten schuldig aan de crisis zijn! Dat hele idee is niet alleen absurd, maar ook gevaarlijk. Het zet ons neer als slachtoffers. Het kapitaal is een relatie van dominantie. De crisis van het kapitaal is een crisis van overheersing. De overheersers  zijn niet in staat efficiënt te domineren. En dan gaan wij de straat op om hen te vertellen dat het hun schuld is! Wat zeggen we eigenlijk? Dat ze ons effectiever zouden moeten overheersen?

Het is beter om de eenvoudigere uitleg te kiezen en te zeggen dat als de relatie van overheersing in crisis is, dat dan komt doordat de gedomineerden zich onvoldoende buigen. De ontoereikendheid van onze ondergeschiktheid is de oorzaak van de crisis (…)

(…) Crisis confronteert ons met deze twee opties. Ofwel we nemen de snelweg van dienstbaarheid aan de logica van het kapitaal, nu met de heldere kennis dat dit rechtstreeks leidt tot de zelfvernietiging van de mensheid, ofwel we nemen de gevaarlijke paden van het uitvinden van andere werelden, hier en nu, en door de barsten die we creëren in de kapitalistische overheersing. En terwijl we nieuwe werelden ontdekken, zingen we luid en duidelijk dat wij de crisis van het kapitaal zijn. Wij zijn de crisis van de race naar menselijke vernietiging, en daar zijn we trots op. (lees verder bij Doorbraak)

OWS: Natuurlijk zijn we anti-kapitalist

Door Bill Weinberg:: Voor het eerst sinds de protesten van 1999 in Seattle, staat een beweging in de Verenigde Staten vooraan bij de mondiale verzet tegen het kapitaal. Maar deze keer is de inzet nog veel hoger. Nu lijkt de hele wereld, van Europa tot de Arabische wereld, van Zuid-Amerika tot Manhattan en Oakland, in een revolutionaire situatie te geraken. Occupy Wall Street, die de strijd naar het zenuwcentrum van het wereld-kapitalisme heeft gebracht, heeft verantwoordelijkheden op wereldschaal. Er zijn enkele zaken die nu heel belangrijk zijn om goed neer te zetten. (Weinberg gaat vervolgens uitvoerig in op de noodzaak om rechts populisme en complotdenken te bestrijden en tot werkelijk internationalisme te komen (lees verder, in het Engels, hier)

Europa en de crisis: Het verhaal van een aangekondigde ramp

De verschillende, maar met elkaar samenhangende crises vormen een belangrijke test voor de Europese Unie – want de EU is immers in de eerste plaats een economisch samenwerkingsverband. Hebben de EU en haar instellingen deze test doorstaan? Hoe reageert de EU op de crises? Wat doet de EU om een economisch herstel te stimuleren? Is Europa in staat

haar inwoners te beschermen tegen de gevolgen ervan? Deze vragen staan centraal in deze brochure. (als pdf integraal te downloaden)

–

—————————–

Internationale oproepen

31 Maart: Europese Actiedag tegen Kapitalisme

Op een internationaal overleg in December 2011 in Frankfurt am Main hebben verschillende linkse organisaties en basisvakbonden uit Griekenland, Spanje, Polen, Oostenrijk en Duitsland besloten een gemeenschappelijk initiatief te starten tegen de kapitalistische hervormingen onder de huidige crisis Op 31 maart zal er een ‘Europese dag van actie tegen kapitalisme’ gehouden worden, met gelijktijdige demonstraties in die landen onder de noemer ‘M31’. Groepen uit andere landen zullen hoogstwaarschijnlijk aansluiten, aangezien het netwerken verder gaat. Protesten zullen gericht zijn tegen neoliberale en ondemocratische opgelegde maatregelen door de Europese Unie (EU), de Europese Centrale Bank (ECB) en het Internationale Monetaire Fonds (IMF).

“Wij protesteren tegen nationalistische propaganda gericht tegen loonarbeiders in Zuidelijke Europese landen, en tegen het spierballenvertoon van de EU aan zijn buitengrenzen. Daar tegenover roepen de organistoren van M31 op tot transnationale solidariteit en zelf-organisatie van degenen die getroffen worden door verdere bezuinigingen, privatisering en kapitalistische uitbuiting”. (lees verder Nederlandse vertaling hie, algemene website: http://march31.net)

15 mei: ECB blokkeren in Frankfurt

Een ander Duits overleg, Interventionistische Linke, roept op om op 15 mei Frankfurt te komen blokkeren als daar de vergadering van het bestuur van de Europese Centrale Bank plaatsvindt:

Sinds 2011 wordt de crisis eindelijk wereldwijd beantwoord met uiteenlopende bezettingen en algemene vergaderingen: Tunesie, Cairo, Madrid, Barcelona, Tel Aviv, Athene, New York, Oakland… Maandenlang al zijn de tenten van de Occupy-beweging bezig geweest om de ECB in Frankfurt te belagen. Het in beeld houden van het financiele centrum dat frankfurt is, is van cruciaal belang: dit is waar de troika van ECB, IMF en de Europese Commissie met de Duitse regering en diens bentgenoten onderhandelt wat ze in heel Europa willen opleggen. (…) Zie verder oproep in het Engels hier)

29 februari Multinationals stoppen

De oproep om op 29 februari actie te voeren tegen bedrijven, is oorspronkelijk een initiatief in de VS. Het gaat daar in de eerste plaats om het belagen van de bedrijven die deel uitmaken van ALEC, de American Legislative Exchange Council. Dat is een koepel van grote bedrijven als ExxonMobil, Bank of America, BP, Monsanto, Pfizer, and Wal-Mart. De bedrijven gebruiken die koepel om politieke invloed te kopen en wetgeving af te dwingen die in hun voordeel is. De oproep is het initiatief van Occupy Portland en er wordt opgeroepen tot ‘geweldloze directe actie’. Zie voor alle details: www.shutdownthecorporations.org

1 Mei overal staken?

Occupy Los Angeles, Long Beach, Riverswide en The Hood, in navolging van de actie “Occupy the Ports – A Day without Goldman Sachs!”op 12 december, hebben allen oproepen uitgevaardigd en zijn met voorbereidingen begonnen voor een algemene staking op 1 mei 2012… NO WORK – NO SCHOOL – NO SHOPPING – NO BANKING – NO TRADING

blog, website