Ga naar de inhoud

“Boomerang” jongeren gaan naar huis nu huisvestingscrisis toeslaat

Door de stijgende energieprijzen, de hoge inflatie en de gestage groei van het aantal universiteitsstudenten is een huisvestingscrisis ontstaan voor de jongeren in Europa, en gezien de huidige economische vooruitzichten moeten velen weer bij hun ouders gaan wonen.

6 min leestijd

(Door verschillende medewerkers Euractiv (zie onderaan). Bron: website Euractiv (Frans, Engels) vertaling globalinfo.nl, die van donaties leeft, foto Rasande Tyskar CC2.0 Flickr)

In heel Europa worden de jongere generaties geconfronteerd met een huisvestingscrisis. Naast de prijsstijgingen blijft het aantal studenten veel sneller stijgen dan de woningbouw, en de concurrentie om een betaalbare woning is groter dan ooit, vooral in stedelijke gebieden.

Manon Deshayes, beleidsmedewerker voor sociale en economische integratie van het Europees Jeugdforum, vertelde EURACTIV dat met de huidige economische vooruitzichten velen geen andere keuze hadden dan weer bij familie te gaan wonen.

Prijzen blijven stijgen

De prijsstijgingen zijn over het hele continent te zien.

Parijs blijft koploper met €29,10/m2/maand voor huur, volgens een studie van Deloitte van augustus 2022, vergeleken met minder dan de helft daarvan voor huurders in Brussel met €14,1/m2/maand.

Ondertussen hebben steden waar veel studenten in Nederland wonen, zoals Den Haag en Rotterdam, stijgingen gezien die vorig jaar opliepen tot 6,7% en 9,7%, meldde Deloitte.

Ook Oostenrijk wordt hard getroffen door de crisis: de huren zijn het afgelopen jaar met 16% gestegen en in de afgelopen tien jaar met 40% door het uitblijven van een structurele hervorming van de huurcontrole.

Ook in Italië, waar het gemiddelde jaarsalaris van een jongvolwassene onder de 35 ongeveer 10.000 euro bedraagt, “is het moeilijk om een huur op te brengen die bijvoorbeeld in Milaan – voor een eenpersoonsbed – tot 600 euro per maand kan kosten”, vertelde voorzitter van de Nationale Jeugdraad Maria Cristina Rosaria Pisani aan EURACTIV Italië.

Studentenhuisvesting is bijzonder moeilijk

Ook universiteitsstudenten lijden onder de crisis. Jonge Belgen nemen vaak hun toevlucht tot verblijf bij hun ouders of keren zelfs terug nadat ze eenmaal vertrokken zijn – de zogenaamde “boemerangkinderen“.

In Nederland heeft het gebrek aan woonruimte voor studenten alarmerende records bereikt. Volgens gegevens van het huurplatform ROOM staan studenten die willen huren bij een woningcorporatie in Leiden gemiddeld zes jaar en negen maanden op de wachtlijst.

In Amsterdam, Delft en Wageningen moeten studenten die zich inschrijven voor een kamer of studio vijf tot vijfenhalf jaar wachten, meldde RTL Nieuws.

Franse studenten hebben soortgelijke problemen ondervonden. De Franse studentenpopulatie is gestaag toegenomen van 2,3 miljoen in 2010 tot 2,8 miljoen in 2020, volgens het Franse bureau voor de statistiek, met een verdere netto toename van 162.000 studenten die alleen al voor 2022 wordt verwacht.

Dit heeft geleid tot een verdringing van studenten uit de stadscentra die zij zich niet meer kunnen veroorloven en naar de buitenwijken, met soms minder ontwikkelde sociale en ondersteunende netwerken en hogere vervoerskosten, aldus de linkse studentenorganisatie UNEF.

Kopen is geen optie

Als huren steeds moeilijker wordt, is het kopen van een woning eenvoudigweg geen optie, wat bredere maatschappelijke gevolgen heeft, aldus een beleidsnota van eerder dit jaar van Gonzalo Paz-Pardo, senior econoom bij de Europese Centrale Bank.

“Jongeren uitsluiten van de woningmarkt kan hun beslissingen om te trouwen en kinderen te krijgen verstoren, en het percentage huizenbezitters houdt rechtstreeks verband met de kracht van lokale gemeenschappen, sociaal kapitaal en politieke betrokkenheid”, zei hij.

Het probleem oplossen

De Belgische provincies werken aan oplossingen. Op 1 oktober kondigde het Vlaamse parlement een onmiddellijke huurbevriezing of indexering aan voor woningen met onvoldoende energie-efficiëntie.

In Portugal vindt de voorzitter van de Nationale Jeugdraad dat er oplossingen moeten komen zoals “een huurplafond, concessies voor jongeren die in grote stadscentra willen wonen en meer investeringen”.

Ook de Duitse regering werkt aan oplossingen en maakt van de huisvestingscrisis een prioriteit. In het regeerakkoord hebben de liberalen, sociaaldemocraten en groenen plannen geschetst om 400.000 nieuwe appartementen per jaar te bouwen, waarvan 100.000 door de overheid zullen worden gefinancierd.

Toch kan dit te weinig en te laat zijn. Volgens een rapport uit 2018 van de Hans Böckler Stichting ontbreken er 1,9 miljoen betaalbare appartementen in grotere steden.

Maar niet alles is geschikt voor het doel. De Franse regering kondigde afgelopen juni aan dat zij de huurstijgingen met 3,5% voor een heel jaar zou beperken – maar dat schiet tekort om studenten te helpen, aldus UNEF.

In plaats daarvan pleit de organisatie voor universele financiële steun van 1.110 euro per maand (35 miljard euro per jaar aan overheidsuitgaven).

Wat betreft het plan van de regering om tussen 2018 en 2022 60.000 nieuwe studentenwoningen te bouwen, “waren er eind 2021 slechts 36.000 gebouwd”, vertelde FAGE, een andere studentenorganisatie, aan EURACTIV.

In Polen zijn er weinig pogingen tot door de staat gesteunde oplossingen. “De Poolse staat heeft alle huisvesting in handen gegeven van projectontwikkelaars. Rente is belangrijker dan de bewoners, aan wie het niets te bieden heeft. Er bestaat in Polen niet zoiets als het bouwen van goedkope woningen voor, tenminste, jonge mensen,” vertelde Ewa Andruszkiewicz, een activiste bij de Warschause Huurdersvereniging en gepensioneerd journalist, aan EURACTIV.

Een ander probleem is de corruptie, die het duidelijkst zichtbaar is in een kandidaat-lidstaat als Albanië.

Geschat wordt dat jaarlijks meer dan 700 miljoen euro aan illegaal geld het land binnenkomt, en in de afgelopen drie jaar is ongeveer 1,6 miljard euro naar de bouw gesluisd, waarbij het Global Initiative against Transnational Organised Crime (GITOC) in 2020 opmerkte dat nieuwe woningen of commerciële constructies een populaire manier waren om geld wit te wassen.

In combinatie met de gestegen kosten voor grondstoffen die in de bouw worden gebruikt, leidt dit tot aankoopprijzen tot €5000 per vierkante meter, wat op zijn beurt heeft bijgedragen tot een algemene stijging van de huur- en koopprijzen met ten minste 40%.

Sommige jonge Europeanen vinden dat de EU moet zorgen voor fatsoenlijke huisvesting voor iedereen (69% voor, 21% tegen), zo blijkt uit een rapport van de Foundation For European Progressive Studies en ThinkYoung.

Geen goede huisvesting tast de geestelijke gezondheid aan en belemmert jongeren bij het vinden van goed werk, dat op zijn beurt “voorkomt dat je fatsoenlijke huisvesting vindt, en het is een soort vicieuze cirkel, en we moeten de cyclus doorbreken,” vertelde Deshayes aan EURACTIV.

——————

Met bijdragen van Alice Taylor, Anne-Sophie Gayet, Bartosz Sieniawski, Charles Szumski, Federica Pascale, Krassen Nikolov, Laura Kabelka, Laura Miraglia, Oliver Noyan, Sofia Stuart Leeson and Theo Bourgery | EURACTIV.bg, EURACTIV.com, EURACTIV.de EURACTIV.com, EURACTIV.fr, EURACTIV.it, EURACTIV.pl, Exit.al and Lusa.pt