Bitcoin 24
Vorige week werd Sam Bankman-Fried veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf. Hij runde het zeer succesvolle FTX bitcoin-hedgefonds dat ogenschijnlijk miljoenen verdiende voor zijn klanten. Maar Friedman werd ontmaskerd en veroordeeld voor het stelen van $ 8 miljard van zijn FTX-klanten. Hij bleek miljarden aan klantenfondsen te hebben overgeheveld naar het zusterhedgefonds van FTX, Alameda Research, om het solvabel te houden en zijn zakken te vullen met het geld van zijn klanten.
(Foto: rawpixel.com, publiek domein 1.0)
Friedman leefde het goede leven en gaf meer dan $ 200 miljoen uit aan onroerend goed op de Bahama’s en aan speculatieve investeringen. “Sam Bankman-Fried pleegde een van de grootste financiële fraudes in de Amerikaanse geschiedenis – met een miljardenplan dat was ontworpen om hem de cryptokoning te maken – ofschoon de cryptocurrency-industrie en spelers zoals Sam Bankman-Fried misschien nieuw zijn, is dit soort corruptie zo oud als de wereld”, zei de Amerikaanse aanklager van Manhattan, Damian Williams, na de veroordeling. “Dit soort zaken gaat altijd over liegen, bedriegen en stelen en dat tolereren we niet.”
Momenteel hebben bitcoin en andere cryptovaluta’s een enorme prijsstijging doorgemaakt. Vermoedelijk zijn cryptocurrencies nu het imago kwijt dat het gaat om fraudeurs, oplichting en wilde speculatie en sluiten ze aan bij het ‘respectabele deel’ van de financiële wereld. De Friedman-zaak heeft, samen met een reeks van andere dergelijke cryptozaken in het afgelopen decennium, aangetoond dat dit een grap is.
Ik schreef enkele jaren geleden over blockchain-technologie en de cryptorage. Ik betoogde toen dat, hoewel bitcoin zogenaamd gericht is op het verlagen van de transactiekosten bij internetbetalingen en het volledig elimineren van de noodzaak van financiële tussenpersonen zoals banken, ik betwijfelde of dergelijke digitale munteenheden bestaande fiat-valuta’s zouden kunnen vervangen en op grote schaal zouden worden gebruikt in dagelijkse transacties, zoals hun voorstanders voorspellen.
Geld is in het moderne kapitalisme niet langer alleen een handelswaar zoals goud, maar in plaats daarvan een ‘fiat-valuta’, hetzij in munten of biljetten, of zoals tegenwoordig meestal in kredieten bij banken. Dergelijke fiat-valuta’s worden geaccepteerd omdat ze op grond van een ‘fiat’ van overheden en centrale banken worden uitgegeven en onderworpen zijn aan regelgeving. Bitcoin daarentegen, dat iets meer dan tien jaar geleden bedacht is door een anonieme en mysterieuze programmeur Satoshi Nakamoto, is niet verbonden aan een bepaalde regio of land, en ook niet bedoeld voor gebruik in een bepaalde virtuele economie.
Vanwege zijn gedecentraliseerde karakter is zijn circulatie grotendeels buiten het bereik van directe regulering of monetair beleid en toezicht, dat van oudsher op de een of andere manier wordt opgelegd aan gelokaliseerd particulier en elektronisch geld. Voor technologieliefhebbers (en ook voor degenen die een wereld willen bouwen buiten de controle van staatsmachines en regulerende instanties) klonk dit allemaal opwindend.
Misschien kunnen gemeenschappen en mensen transacties verrichten zonder de dictaten van corrupte regeringen en hun inkomens en vermogen buiten het bereik van de autoriteiten houden, het zou zelfs de kiem kunnen zijn van een postkapitalistische wereld zonder staten. Die futuristische hoop is de bodem ingeslagen. De waarde van bitcoin wordt per definitie niet gedekt door overheidsgaranties. Ze wordt alleen ondersteund door een ‘code’ en de consensus die bestaat onder de belangrijkste ‘miners’ en houders. Net als bij fiat-valuta’s, die geen fysieke grondstof hebben met intrinsieke waarde vanwege de arbeidstijd om ze te produceren, is de cryptovaluta afhankelijk van het vertrouwen van de gebruikers.
En dat vertrouwen varieert met de prijs ten opzichte van een door de staat gecontroleerde fiat-valuta zoals de dollar. Zijn prijs wordt gemeten in dollars of in wat een ‘stabiele munt’ wordt genoemd die aan de dollar is gekoppeld. Inderdaad, terwijl de cryptomanie is geëxplodeerd, heeft de Amerikaanse dollar zich steeds steviger verankerd als ‘s-werelds belangrijkste valuta (67 % voor alle betalingen, gevolgd door de andere fiat-valuta’s, de euro, de yen en de yuan).
De prijs van bitcoin, gemeten in fiat-valuta’s zoals de dollar, fluctueerde hevig, maar bereikte recentelijk stratosferische hoogtes, aangezien financiële activa naar recordhoogtes gingen omdat men dalende rentetarieven en economisch herstel verwachtte. Juist om die reden zijn cryptocurrencies niet dichter bij acceptatie als alledaags ruilmiddel gekomen.
Tot nu toe werden ze vooral gebruikt voor speculeren. Ze zijn de zoveelste vorm geworden van wat Marx ‘fictief kapitaal’ noemde, een financiële fictie in plaats van echte waarde. De Friedman-zaak laat zien dat er niets is veranderd sinds Marx schreef over “een nieuwe financiële aristocratie, een nieuwe variëteit parasieten in de gedaante van promotors, speculanten en gewoon nominale directeuren; een heel systeem van oplichting en bedrog door middel van bedrijfspromotie, aandelenuitgifte en aandelenspeculatie. Alle maatstaven, alle min of meer nog onder de kapitalistische productie gerechtvaardigde excuses, verdwijnen”. Met de opkomst van fictief kapitaal: “Alle maatstaven, alle excuses die min of meer nog gerechtvaardigd zijn onder kapitalistische productie, verdwijnen.” …. omdat eigendom hier bestaat in de vorm van aandelen, worden het verkeer en de overdracht ervan puur het resultaat van gokken op de beurs, waar de kleine visjes worden opgeslokt door de haaien en de lammetjes door de beurswolven.”
De aard van de cryptocurrency-cultuur werd samengevat door een bedrijf onder leiding van Lord Hammond, een voormalige Britse minister van Financiën, dat een feestje sponsorde om crypto te promoten waar gasten sushi geserveerd kregen van het lichaam van twee schaars geklede modellen.
Het financiële kapitaal is steeds vernuftiger in het uitvinden van nieuwe manieren van speculatie en oplichting. In de afgelopen 20 jaar zijn ‘financiële ficties’ steeds meer gedigitaliseerd (SPACS, NFT’s). Hoogfrequente financiële transacties zijn vervangen door digitale codering. Maar deze technologische ontwikkelingen zijn vooral gebruikt om de speculatie in het financiële casino te vergroten, waarbij de toezichthouders in de steek werden gelaten.
In plaats van beleggers te beschermen tegen deze roofzuchtige crypto-systemen, zijn financiële regelgevers en handhavers pas in actie gekomen toen “het tijd was om de brokstukken op te rapen en het puin van de verbrijzelde beleggingen van miljoenen mensen uit te kammen“. Politici, gefinancierd door cryptobedrijven, hebben geholpen om regelgeving tegen te houden. Het Amerikaanse Congres is in een impasse geraakt over wetsvoorstel na wetsvoorstel, omdat de belangen van de industrie hen onder druk zetten om de huidige staat van lakse regelgeving wettelijk vast te leggen, met uitzonderingen en mazen in de wet. “De crypto-industrie beweert dat dit voortdurende ‘innovatie’ mogelijk maakt – ondanks dat de sector tot nu toe weinig heeft geïnnoveerd, afgezien van het vinden van nieuwe en inventieve manieren om mensen hun geld afhandig te maken.”
Wederom is de regelgeving er niet in geslaagd om financiële speculatie, crashes en oplichting te stoppen. “Regelgevers en wetgevers hebben nagelaten om veranderingen aan te brengen om het publiek proactief te beschermen, terwijl ze cryptobedrijven toestaan om reclame te maken en nieuwe klanten te werven die veel meer kans lijken te hebben om het slachtoffer te worden van een nieuwe ineenstorting dan dat ze de volgende cryptomiljonairs worden. Hoeveel mensen zullen hoeveel geld moeten verliezen voordat we stoppen met het geloven van de leugens van een industrie die heeft geprofiteerd van het vertrouwen en de hoop van mensen op financiële wonderen, om ze vervolgens te laten vallen in mislukking na mislukking?”
Terug naar Marx. “De twee kenmerken die inherent zijn aan het kredietsysteem zijn enerzijds het ontwikkelen van de prikkel van de kapitalistische productie, van verrijking door uitbuiting van de arbeid van anderen, tot de zuiverste en meest kolossale vorm van gokken en zwendel.”
De financiële sector gaat dus gewoon door met speculeren en regelgevers kunnen en zullen ze niet stoppen. De oplossing is niet regulering (voor of na de gebeurtenis), maar het verbieden van fictieve kapitaalinvesteringen. Sluit hedgefondsen, bitcoin-beurzen en financiering van beurshandel. In plaats daarvan zou bankieren een openbare dienst moeten zijn voor huishoudens en kleine bedrijven om deposito’s aan te nemen en leningen te verstrekken, en niet de financiering van een enorm financieel casino waar criminelen en oplichters ons levensonderhoud vergokken.