Barricades in Nederland tegen rechts-extremisme?
Het bloedbad dat door Anders Behring Breivik in Oslo werd aangericht, heeft het debat over de multiculturele samenleving en de opleving van ultrarechtse, extreem nationalistische moslimhaters, weer op scherp gezet. Van extreem-rechts bestaat geen eenduidige definitie, en het manifesteert zich vaak op wisselende manieren. In dit blog wordt onder extreem-rechts verstaan:
– een vorm van agressief nationalisme en/of etnocentrisme, zich manifesterend in xenofobie/vreemdelingenhaat (moslimhaat), en voortkomend uit economische en sociale crises,
– racisme, tot uiting komend in etnisch/culturele discriminatie,
– een demagogische spreekstijl, die niet schuwt tegenstanders verbaal te besmeuren,
De vraag in dit blog naar aanleiding van het bloedbad in Oslo is hoe het in ons land gesteld is met de bestrijding van het rechts-extremisme, en waar uiteindelijk de oplossing ligt.
Stand van zaken
Het enig duidelijk waarneembaar effect tot nu toe is dat Wilders in ons land, het Vlaams Belang in België en het Front National in Frankrijk, zich bijna verdacht snel van de aanstichter van het bloedbad in Oslo hebben gedistantieerd en hun handen in onschuld wassen. Alsof zij de lastige vraag al voelden aankomen en vóór wilden zijn, namelijk of zij met hun moslimhaat, opruiende taal en verdachtmakingen van de moslims en de sociaaldemocratie, niet een medeverantwoordelijkheid dragen voor dat bloedbad? Natuurlijk is het zonneklaar dat hier medeverantwoordelijkheid ligt. Niet in de zin dat zij zelf de trekker hebben overgehaald en de bommen tot ontploffing gebracht. Zo bezien kan hen geen medeverantwoordelijkheid verweten worden. Maar daarmee is de kous niet af. De ongegeneerde haat en culturele discriminatie waarmee de moslims en de islam door Wilders al jaren lang zijn en worden bejegend, het demagogisch gewauwel dat geen andere bedoeling heeft dan onder het mom van de vrijheid van meningsuiting de moslims en de sociaaldemocratie verbaal te besmeuren, hebben zonder enige twijfel bijgedragen tot een (emotioneel) klimaat zonder welke de trekker niet wordt overgehaald of zal worden overgehaald en de bom niet tot ontploffing gebracht of zal worden gebracht. Voor het klimaat waarin zo’n aanslag als in Oslo en überhaupt alle destructieve activiteiten van extreem-rechts kunnen plaatsvinden, dragen Wilders en de PVV, het Vlaams Belang en Front National verantwoordelijkheid. Op vallend, en geheel in de traditie van de haat en het bezoedelend taalgebruik van extreem-rechts, is dat zijn ontkenning van deze verantwoordelijkheid op geen enkel inhoudelijk argument steunt, en alleen maar gestoeld is op verdachtmakingen en besmeuring van de sociaaldemocraten. Als blijk van de ontkenning van die verantwoordelijkheid zullen Wilders en de PVV de toon van het ‘debat’ niet matigen maar eerder harder maken, dit alles om te voorkomen dat een bejegening die binnen de perken gehouden wordt, zou kunnen worden opgevat als een schuldbekentenis aan bloedbaden die door collega moslimhaters worden aangericht.
Het verzet van de rest van de politiek tegen extreem-rechts
Over dat verzet, of beter gezegd het gebrek eraan moeten we hier helaas kort zijn: VVD en CDA hebben om geen andere reden dan politieke machtsgeilheid de PVV van Wilders omarmd en binnengehaald als gedoogpartij van hun regeringscoalitie. Het is dan ook niet verwonderlijk dat die moslimhaters van de PVV bij ons met fluwelen handschoenen worden aangepakt, ook bij het gerecht. Van verzet tegen extreem-rechts kan in de coalitie VVD-CDA geen sprake meer zijn, op straffe anders door Wilders naar huis gestuurd te worden!! Beide partijen hebben het land aan extreem-rechts overgeleverd, het paard van Troje binnen gehaald. Het enige wapenfeit in het verzet uit het parlement tegen Wilders is dat tot nog toe slechts één parlementariër (SP) de moed nam om het (semi)racistische gezwets van Wilders en zijn kompanen de rug toe te keren, en tijdens zo’n tirade de Tweede Kamer te verlaten. Je zou wensen dat de rest van het parlement – uitgezonderd natuurlijk het overschot van de PVV – haar door de burgers riant verleende honorarium beter zou gebruiken dan een podium te verlenen aan iemand die de vrijheid van meningsuiting alleen daarom zo hoog heeft, omdat zij hem in de gelegenheid stelt medeburgers te demoniseren en heel de samenleving te gijzelen? Wilders en zijn PVV hebben ons toch niets nieuws meer te vertellen! Debatten met hen zijn alleen nog maar herhaling van zetten. Waarom de Kamer niet verlaten als in naam van de vrijheid van meningsuiting de ether door Wilders vervuild wordt? De PVV-er behoudt dan zijn recht op de vrijheid van meningsuiting, terwijl niemand het opruiend gezwam hoeft aan te horen en zijn tijd beter gaat besteden. Waarschijnlijk wordt het voorbeeld van die ene parlementariër niet door de rest gevolgd uit laffe motieven om politieke macht en/of stemmen te verliezen. Zelfs zo’n vorm van gematigd verzet is in ons politieke land niet mogelijk. De politiek staat toe dat in naam van de vrijheid van meningsuiting heel de samenleving gegijzeld wordt. Dat is wat in Nederland aan de hand is, niets meer en niets minder. Met deze honorering van een verderfelijke partij als de PVV , hebben te veel politieke afgevaardigden bij ons voorlopig hun geloofwaardigheid verloren als het gaat om de bestrijding van extreem rechts. En zolang VVD en CDA het voor het zeggen hebben, zal dat wel zo blijven ook. Een politieke constellatie die zich overlevert aan extreem-rechts is het leven niet waard.
Moslim- en islamhaters uit het volk, en Wilders
Bij de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar, ging ongeveer 1 op de 5 van de ruim 7 miljoen uitgebrachte stemmen naar Wilders. De bezorgdheid en angst van deze mensen over de huidige sociaaleconomische bedreigingen van hun leven, zijn overwegend eerlijk, oprecht gemeend en reëel. Maar zij stellen uit gebrek aan juist inzicht in de werkelijke oorzaak van het economisch onheil en dreiging, allochtonen verantwoordelijk voor die bedreigingen. Het zijn de mensen ‘van buiten’, die zich hier gevestigd hebben, die in hun ogen een bedreiging vormen. Dat dan de allochtone moslims die twijfelachtige eer te beurt valt, is niet meer dan toeval en/of willekeur. Zou Nederland geen islamitische bevolkingsgroep(en) kennen, dan zou zonder twijfel een andere bevolkingsgroep in ons land met die ‘eer’ gaan strijken. Er moeten immers ‘schuldigen’ aangewezen kunnen worden waarop de angst voor de bedreigingen van het leven en de ermee gepaard gaande haat gericht kunnen worden. Van dit mechanisme geeft de internationale geschiedenis een veelheid van voorbeelden. En eenmaal een bevolkingsgroep uitgekozen, gaat de self- fulfilling prophecy en het ‘zie-je-wel’ mechanisme in werking: de uitsluiting en de vijandige bejegening door moslimhaters lokt reacties van moslims uit, reacties die dan vervolgens weer worden geïnterpreteerd als een bewijs dat de moslims de oorzaak zijn van de sociaaleconomische crisissfeer waarin ons land verkeert.
In hun behoefte een schuldige aan te wijzen, hebben zij zich overgeleverd aan degene die hen daarin maar al te graag tegemoet komt: Wilders, die zich als een ware rattenvanger van Hameln niet alleen opwerpt als spreekbuis van de moslimhaters en xenofoben uit de samenleving, maar zich vooral ook geroepen voelt die haat en fobie te cultiveren en intensiveren. Want dat is voor deze fascistoïde partij essentieel voor wat haar bedoeling is: (politieke) macht. We komen hier bij een kenmerk van de partij waaraan in het maatschappelijk debat tot nu toe vrijwel geen aandacht geschonken is. En die karaktertrek is dat de flirt van Wilders met de moslimhaters en xenofoben uit de samenleving puur instrumenteel is. Met andere woorden, als we in ons land geen moslimhaters en xenofoben hadden gekend, dan zou Wilders omwille van de macht ongetwijfeld andere categorieën het hof maken die ten onrechte weer andere groeperingen – bijvoorbeeld mensen in de bijstand – de schuld van de crisis in de schoenen schuiven. Het gaat hier niet om een streven naar macht in dienst van de samenleving. Wat we hier bij Wilders zien is een neurotische behoefte aan macht, een dwangmatige behoefte aan macht om wille van de macht, een behoefte die niet strookt met de inrichting van een vreedzame samenleving, een macht die conflicten nodig heeft om zich te kunnen manifesteren en tot gelding brengen. Een macht die zonder twijfel dient ter compensatie van enig overweldigend en bijna alles bepalend gevoel van onbehagen van welke aard dan ook bij de drager naar aanleiding van meestal onbewust gebleven onverwerkte stukken uit zijn verleden. Een vorm van macht die nooit genoeg heeft, nooit bevredigd is, die het ook niet verdraagt macht met anderen te delen, en in beginsel pas tevreden is aan de top van een werelddictatuur. Het is dan ook niet voor niets dat Wilders zich Dé PVV waant, eigenlijk geen partij om zich heen duldt, hoogstens ja-knikkers, ambities heeft de minister president van Nederland te worden ( wat God verhoede), om daarna de ambities nog hoger te leggen. Kortom, wat we hier zien lijkt perfect veel op de duistere emotionele structuur van de dictator. Zo bezien is het ‘gevaar Wilders’ nog veel groter dan we ons tot nu toe bewust waren.
De voortekenen voor een succesvol debat over de bestrijding van het rechts-extremisme, zijn in ons land en vergelijkenderwijs ook daarbuiten, niet gunstig: de moslimhaters en xenofoben onder het volk beschikken niet over een juist inzicht in de werkelijke oorzaken van het sociaaleconomisch onheil dat hen treft, en kunnen vanuit hun angst en haat dan ook weinig anders doen dan ten onrechte bepaalde bevolkingsgroepen als schuldige aanwijzen; Wilders en de PVV hebben niets geleerd van het bloedbad in Oslo, en willen daar ook niets van leren omdat ze geen afstand kunnen en willen doen van hun in principe neurotische en daarom niet te bevredigen honger naar steeds meer macht; en van de andere politieke partijen in ons land heeft een aanzienlijk deel zichzelf monddood en politiek impotent gemaakt door een gedoogalliantie met de PVV. Moeten we dan maar het debat beschouwen als voorlopig mislukt, en passief toezien hoe onwetende en duistere elementen ons lot bepalen?
Licht aan het eind van de tunnel?
Zolang de bevolking of een groot deel ervan geen kennis heeft van de werkelijke oorzaken van het economisch onheil dat hen treft, zolang onvoldoende bekend is dat de huidige economische orde – de ‘vrije’ markt, het kapitalisme/neoliberalisme – onvermijdelijk crises voortbrengt, zolang zullen er politici als Wilders onder ons zijn, die vanuit de duistere krochten van hun ziel ten eigen nutte misbruik maken van de situatie, en als het moet daar de samenleving aan opofferen. De beste voorwaarde om moslimhaat en het misbruik ervan door Wilders cum suis of welke fascistoïde politicus of politieke partij dan ook, te voorkomen, is een bevolking die op de hoogte is van de mechanismen waardoor het kapitalisme/de ‘vrije’ markt onvermijdelijk sociale en ecologische crisis voortbrengt en uiteindelijk een gevaar is voor alle leven op de planeet. Zo’n bevolking behoeft dan niet in onwetendheid de oorzaak van het economisch onheil toe te schrijven aan allochtonen of andere groepen, daar een haat voor te ontwikkelen en zodoende in een voedingsbodem te voorzien voor verkeerde en foute politici.
Maar dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan. In een wereld waar het neoliberalisme de scepter zwaait, vrijwel alle politici, helaas ook van links, het neoliberaal beleid zijn toegedaan, bijna alle media niet buiten de markt om kunnen denken, en in opleidingen en onderwijs kritiek op het kapitalisme en aandacht voor (postkapitalistische) alternatieven de ontbrekende schakel vormen, heeft de bevolking nauwelijks gelegenheid zich voldoende bewust te worden van het onvermijdelijk onheil van het kapitalisme/’vrije’ markt. Een van de meest ellendige eigenschappen van het kapitalisme is dat het mechanismen in het geweer brengt die een juiste bewustwording bij het volk, de working class people, verhindert. Maar een volk dat wijs geworden is, heeft niet langer bedriegers nodig, en kan politieke vertegenwoordigers kiezen die niet gedwongen zijn uit ondeskundigheid en omdat ze niet beter weten, steeds de mantra van het neoliberalisme te moeten herhalen met alle onheil die daarbij hoort. Zo’n volk kan politici kiezen die weet hebben van alternatieven, bijvoorbeeld postkapitalistische, en ondeskundige of zelfs levensgevaarlijke politici, zoals Wilders, naar huis sturen. En gelukkig bestaan er postkapitalistische alternatieven, alternatieven die, als de neoliberale storm geweken is, wel eens van grote waarde zouden kunnen zijn.
Jo Versteijnen