10 Procent vermogensbelasting is een goed begin
Een eerlijke belastingheffing creëert gerechtigheid. Aan het woord is de financieel woordvoerder van de Sociaaldemocratische Partij van Duitsland (SPD), Tim Klüssendorf. Dat is ook de partij van de minister-president Olaf Scholz, bondskanselier.
(Door Anna Lehmann (1) eerder verschenen in de Tageszeiting, vertaling Ab de Wildt, overgenomen van solidariteit, foto Electrolite, CC2.0/Flickr
In dit interview laat Klüssendorf weten voorstander te zijn van een heffing op oorlogs- en crisiswinsten en een belasting op vermogens. Van de Vrije Democratische Partij (FDP, met minister van Financiën Lindner) verwacht hij een ideologievrije discussie.
Meer gerechtigheid
De federale overheid belooft meer lastenverlichtingen, onder andere moet de btw op aardgas naar beneden. Aan de andere kant wil Lindner geen extra begrotingstekorten of belastingverhogingen. Integendeel, hij heeft een begrotingsvoorstel ingediend dat vijftig miljard euro bespaart. Kan dat wel met de SPD?
Over twee weken hebben we met de SPD een ‘heisessie’. Daar zullen we onze ideeën over meerdere thema’s bediscussiëren en bekendmaken. Er valt met ons niet te praten over bezuinigingen zonder de inkomsten ter discussie te stellen.
De inkomsten moeten omhoog. De linkervleugel van de SPD waartoe u behoort stelt voor om de grootste vermogens te belasten. U wilt privévermogens van meer dan twee miljoen en bedrijfsvermogens boven de vijf miljoen euro eenmalig belasten. Een oud idee dat echter het coalitieakkoord niet heeft gehaald. Waarom dan opnieuw dit idee?
Op dit moment hebben we een zeer uitdagende financiële situatie. De inflatie is de hoogste in vijftig jaar en wij hebben lastenverlichtingen beloofd voor de huishoudens en meerdere verbeteringen zullen nog volgen. In deze bijzondere situatie moet de vraag gesteld worden: wie kan in de samenleving deze lasten dragen. De linkervleugel van de SPD vindt dat de grote vermogens tot nu toe buiten schot blijven, terwijl ze in deze crisistijd enorm zijn gegroeid. Daarom hebben we dit voorstel gelanceerd om de solidariteit in de maatschappij beter vorm te kunnen geven en om voor meer gerechtigdheid te zorgen.
Vermogensbelasting
Hoe ziet uw voorstel eruit?
Vermogens worden nu alleen belast door erfbelasting. Dat is de enige situatie waarin grote vermogens en hun erven belasting betalen. Zo ongeveer ziet ons voorstel over vermogensbelasting er uit. De hoogte van het vermogen wordt vastgesteld, de schulden worden afgetrokken en van het nettobedrag wordt een deel belasting betaald aan de schatkist.
Hoe hoog is deze belasting?
Hierover willen we ons niet vastleggen. Dat moet een uitkomst zijn van politieke besluitvorming. Maar op basis van alle gegevens die we hebben verzameld om tot dit voorstel te komen, lijkt me 10 procent een goed begin.
In 1995 verklaarde het Federale Constitutionele Hof (Bundesverfassungsgericht) de vermogensbelasting in strijd met de grondwet, omdat onroerend goed onvoldoende op de waarde wordt geschat. Waarom zou het nu dan wel lukken?
In die tijd zei het Constitutionele Hof niet dat de belasting van vermogens principieel ongrondwettig is, maar heeft het alleen een berekeningsmethode ongrondwettelijk verklaard. En het zou goed zijn om dit aan te passen en niet enkele decennia af te zien van deze bron van inkomsten. Ten slotte creëert een eerlijke belastingheffing op vermogens gerechtigheid. Onze taak is nu om een stabiele berekeningsmethode te garanderen. Ik weet zeker dat dit kan slagen.
Sterk gestegen privévermogens
Technisch gezien zou het kunnen gaan, maar politiek wordt het moeilijk. De FDP vindt dat belastingverhogingen een vorm van sabotage zijn. Loopt de vermogensbelasting stuk op minister Lindner?
Christian Lindner heeft de taak om een uitgebalanceerde begroting te presenteren, omdat hij in 2023 opnieuw een ‘zwarte nul’ [geen begrotingstekort] wil schrijven. En tegelijkertijd suggereert hij belastingverlagingen. Uiteindelijk moet hij zich de vraag stellen over hoe dat rekentechnisch gaat lukken. Volgens ons kan dat niet en hebben we meer inkomsten nodig. Deze discussie moet Lindner en zijn liberale partij ideologievrij voeren.
Op dit moment kan Lindner nog steeds rekenen op de steun van minister-president Scholz. Wilt u dat de bondskanselier een sterkere positie inneemt? De vermogensbelasting is tenslotte een onderdeel van de verkiezingsbelofte.
Olaf Scholz heeft een duidelijk standpunt ingenomen en iedereen is daarvan op de hoogte. Ik zie het vooral als een taak van de fractie om meer druk uit te oefenen. Bovendien wens ik dat de regering uiteindelijk ook tot de conclusie komt dat een vermogensbelasting in het kader van de huidige uitdagingen terecht is.
Woekerwinsten
Momenteel wordt ook een belasting besproken op de woekerwinsten die bedrijven boeken. Is dat een alternatief voor de vermogensbelasting?
Het gaat om verschillende dingen. Bij de woekerwinsten gaat het om de winnaars van de crises, zoals energiebedrijven die vandaag in een korte tijd zeer hoge winsten maken. Hierover kan de staat zeggen dat zij daarvoor niets extra’s gedaan hebben, ‘dus neem je verantwoordelijkheid’, en help de samenleving. Bij de vermogensbelasting gaat het om privévermogens die de laatste tientallen jaren enorm zijn gestegen. We hebben beide maatregelen nodig, denk ik. Dat zijn twee verschillende invalshoeken die bepalend zijn in de discussie over rechtvaardigheid.
Nu komen de Grünen met suggesties die in dezelfde richting gaan. Ontstaat er nu een wedstrijd wie de meest vergaande voorstellen doet en die het meeste opleveren, of trekken jullie samen op?
Natuurlijk is elke coalitiepartner eerst vrij en onafhankelijk in zijn uitspraken. Maar ik ben blij dat de Grünen vergelijkbare benaderingen hebben in deze crisissituatie, zowel in termen van vermogensbelasting als in termen van woekerwinsten.
Is er een blokvorming tegen de FDP binnen de ‘Ampelregering’? [Ampel: stoplicht – drie partijen, SPD, Grünen, FDP]
Ik vind het goed dat wij, SPD en Grünen, vergelijkbare posities hebben in deze kwestie, maar er is geen blokvorming binnen de coalitie.
Maar als het in de komende weken over de begrotingen gaat, dan zullen de vonken er toch wel vanaf vliegen in de coalitie?
Het is goed als we in de coalitie geëngageerd discussiëren. Het is geen gemakkelijke situatie, er zijn nu eenmaal verschillende opvattingen, maar ik ben ervan overtuigd dat we de goede weg vinden voor ons land.
(1) Eerder verschenen bij TAZ, 22 augustus 2022. Titel: 10 Prozent wären ein guter Wert. Vertaling/bewerking: Ab de Wildt.