Openbaar Vervoer Gratis? Ja, Het Kan !

(Overgenomen van Libertaire Orde)

Het gekke geld

Het gekke geld heeft een geschiedenis door gemaakt van ‘vredestichter’ en ‘bevrijder’ tot het spelen van een rol bij het ontstaan van conflicten, stress en ziektebeelden. In het dossier is dan ook een gesprek met een psychiater opgenomen, die mensen met verslavingsproblemen behandelt, kraslotverslaving wel te verstaan…

Waar het fout gaat? Als de behoefte zich voordoet om zich tot elke prijs te willen verrijken. Overigens hangt het verschijnsel verrijking niet altijd samen met geld. Er zijn maatschappijen (geweest) waarin rijkdom aan andere middelen werd afgemeten en die dan smalend vaak ‘primitief’ worden genoemd. Ook in zulke maatschappijen kwam het voor dat de een rijker werd dan menig ander. Een bepaald ‘systeem’ van sociale druk kon daar werkzaam zijn: die gevormde rijkdom werd dan besteed aan een groot feest – in stamverband gevierd. Daarmee was die rijkdom dan tegelijk te niet gedaan, zo leren antropologische studies.

Mammon

In een geldmaatschappij beheerst door het kapitalisme, is dit alles anders. Het verrijkingssysteem zuigt zich vast in ‘kapitaal’ en voedt vervolgens de begeerte naar vergaren: rijkdom als teken van voorspoed en dus van tonen van begenadigd, van superieur zijn. De dwang die daar vanuit gaat, verhevigt zich bij het opkomen van het financieel kapitalisme – waarvan we de destructieve krachten sinds 2008 zijn gaan leren kennen.

In een tijd dat waarschuwingen daartegen werden weggehoond, formuleerde de Grieks-Franse socioloog en econoom Cornelius Castoriadis (1922-1997) dat ‘de activiteiten van de financiële jongens parasitair zijn, gezien vanuit het kapitalistische systeem zelf’.

In Marianne komt dit laatste mede tot uitdrukking in het artikel over de financiële dictatuur die uitgaat van de beursspeculaties, van de aandeelhouders die ‘geld’ fabriceren – alles om de korte termijn belangen en de hebzucht te dienen. Hoezeer dit weer vernietigend op allerlei plaatsen in de maatschappij doorwerkt, komt in het dossier ook tot uitdrukking.

Op welke wijze de graaizucht zijn invloed bijvoorbeeld op hoge functionarissen uitoefent, werd onlangs in Nederland gedemonstreerd met het rapport over de verderfelijke bedrijfscultuur van de top van de onderwijsinstelling Amarantis. Die top leefde als zonnekoningen, meldde de Volkskrant van 15 februari 2013. Het geval levert een voorbeeld van wat Marianne beschrijft als het verwordingsproces, waarin de publieke dienst ophoudt een missie te zijn.

Gratis openbaar vervoer

Het kan ook anders. Daarom is in het dossier over het gekmakende geld een positieve noot toegevoegd ondermeer met een artikel over gratis openbaar vervoer. Het wil namelijk dat in een aantal Franse steden deze publieke dienst gratis wordt aangeboden. In dit geval wordt beschreven hoe dat in de gemeente Aubagne (omgeving Marseille) is georganiseerd. Het gratis openbaar vervoer meldt zich publiekelijk met witte bussen waarop staat: Vrijheid, Gelijkheid, Gratis!

Het is de communistische burgemeester van die gemeente (ruim 100.000 inwoners) die dat bij zijn herverkiezing in 2008 beloofde in te voeren. Dit keer betrof het voor de verandering geen loze verkiezingsbelofte. Hij kreeg de meerderheid van de gemeenteraad (lopend van uiterst links tot de centrumpartij MoDem) voor de uitvoering van zijn plan mee.

Bus

Het woord ‘gratis’ betekent natuurlijk niet dat er geen financiering onder het plan ligt. Die komt uit de opbrengst van een ‘vervoersaanslag’ te betalen door het binnen de gemeente gevestigde bedrijfsleven (mede gerelateerd aan het aantal werknemers dat in de bedrijven in Aubagne werkzaam is). Voor deze ‘prijs’ heeft de plaatselijke samenleving niet alleen gratis openbaar vervoer, maar ze is gelijktijdig verlost van veel onveiligheid en ander ongemak. In de oude situatie bracht juist dat veel extra kosten mee. Door die verlossing ervan worden nu niet alleen de kosten verlaagd (zo zijn er geen kaartjescontroles, geen kaartverkooppunten en ontwaardingsmachines meer nodig), maar ook het vandalisme blijkt exponentieel te zijn afgenomen.

Eveneens kon door de ingreep de bureaucratie worden teruggebracht. Zo hoeft er geen systeem meer te worden bijgehouden van groepen minvermogenden of werklozen die van betaling van het gebruik van openbaar vervoer waren vrijgesteld. In de bussen is geen geld meer, zodat de buschauffeurs niet meer op de kas hoeven te letten, tevens worden zij niet meer geconfronteerd met (agressieve) zwartrijders. Het gebruik van het openbaar is sterk toegenomen, waardoor de druk op de verkeerscirculatie is afgenomen.

De socialistische leuze ‘een ieder neme naar behoefte’ blijkt louter positieve elementen te genereren, ook bij de ‘patrons’. Want wat wil? In Marseille krijgen de bedrijven ook jaarlijks een ‘vervoersaanslag’ binnen, maar die is hoger dan in Aubagne. Dit terwijl in Marseille daarnaast nog met een ‘betaald’ openbaar vervoer wordt gewerkt. Het heet dat de bedrijven in de rij staan om zich op de bedrijfsterreinen van Aubagne te vestigen…

———————

MARIANNE nr. 825 van 9-15 februari 2013, prijs 3,50 euro.

[Beeldmateriaal over genomen uit het betreffende dossier.]

Aantekening Uitgebreider over de problematiek van het gratis openbaar vervoer in Frankrijk, klik HIER.