Arte: Terugkeer naar Reims
Nu in zijn geheel op de website van Arte te bekijken: de documentaire naar het boek van Didier Eribon, over het Reims van zijn ouders, en hun klasse, ooit allemaal links, later uit wanhoop Front Nationaal gaan stemmen.
En nu lijkt er weer hoop, want die omslag was allesbehalve gefundeerd (en de Communistische Partij bleek deels even racistisch). Verteld door actrice Adèle Haenel.
Volgende uitzending in de nacht van 13 december. Maar op de website dus integraal terug te kijken. (er is een Franse en een Duitse versie).
Retour à Reims [Fragments] Van de website (vertaling globalinfo.nl)
{youtube}mqmLIoObBJY{/youtube}
Jean-Gabriel Périot, die het opmerkelijke verhaal van Didier Eribon bewerkte, vertelt het pijnlijke en politieke verhaal van de arbeiders van Frankrijk, dankzij een rijke montage van archieven die het intieme met het collectieve verbinden en de stem van Adèle Haenel.
Hoe breng je “Retour à Reims” (Fayard, 2009) – ook het onderwerp van een theaterbewerking door Thomas Ostermeier in 2017 -, de meesterlijke en scherpzinnige bestseller van Didier Eribon, een autobiografisch en sociologisch verhaal dat vlot van de ene temporaliteit naar de andere overgaat, naar het scherm? Jean-Gabriel Périot (“Une jeunesse allemande”) heeft de chronologie hersteld en de geschiedenis van de arbeidersklasse als leidraad genomen, met de nadruk op de trajecten van de ouders van de auteur, met name zijn moeder. Geplaatst in het Hospice de la Charité toen haar eigen moeder in Duitsland ging werken na de nederlaag van 1940, moest zij het idee opgeven om onderwijzeres te worden. Gedwongen door de instelling om te werken na het behalen van haar schooldiploma, werd zij huishoudster, een baan die stilzwijgend onderhevig is aan pesterijen door de huisvrouwen, en trouwde met een arbeider. “De wetten van de sociale endogamie zijn even sterk als die van de reproductie op school, en er nauw mee verbonden”, schreef Didier Eribon, over hun ontmoeting tijdens een volksfeest.
Fysiek geweld van uitbuiting
Net zoals de filosoof en socioloog zijn familiegeschiedenis verweeft met die van de Franse samenleving, versterkt Jean-Gabriel Périot, door een opmerkelijke verweving van archieven en gevoelige montage, de reikwijdte van het verhaal door het duizend gezichten te geven, die van de werkende armen, de arbeiders en schoonmaaksters van de jaren 1950, op hun beurt “gespannen” of berustend, tot de wrok van de “gele hesjes” opgeroepen in de strijdlustige epiloog van de film. Nieuwsbeelden, getuigenissen, fragmenten uit documentaires, melodrama’s of realistische films worden over de “fragmenten” van het boek gelegd, indringend proza dat met prachtige nuchterheid wordt voorgelezen door Adèle Haenel.
Een reportage over de jonge arbeidsters in de conservenfabrieken van Boulogne-sur-Mer, die 9 tot 12 uur per dag zwoegen “met hun voeten in het water en hun handen in het ijs”, of een gezin opeengepakt in een gemeubileerde kamer tonen de concrete gevolgen, het fysieke geweld van de uitbuiting, in navolging van de grootvader van de schrijnwerker Didier Eribon, “die zich letterlijk doodwerkte op het werk”. De film belicht ook de mechanismen van uitsluiting die zo diep geworteld zijn dat zij een automatisme worden, door middel van de getuigenissen van jongeren die hun studies hebben opgegeven en in de fabriek zijn gaan werken op de leeftijd van 14 jaar, de leeftijd waarop de schoolplicht eindigt.
Ten slotte illustreren nieuwsbeelden over de opkomst van het Nationaal Front een van de kernpunten van het boek: het idee dat de arbeidersklasse, die zich niet langer vertegenwoordigd voelde door links, zich afkeerde van de Communistische Partij en zich heimelijk schaarde achter Jean-Marie Le Pen en zijn extreem-rechtse ideeën, het laatste redmiddel om haar collectieve identiteit te verdedigen. Dit is een pijnlijk en fascinerend verhaal, dat met kracht een wereld van de arbeidersklasse doet herleven, die geacht werd te zijn opgelost in het grote bad van het kapitalisme en zijn uitvloeisel, de klassenstrijd.
(hier dus te zien (tot 28 mei 2022))