Wikileaks onthult investeringshoofdstuk TPP
Wikileaks heeft vandaag het “hoofdstuk investeringen” gepubliceerd uit de geheime onderhandelingen over het TPP (Trans-Pacific Partnership) verdrag. Eerder werden al hoofdstukken over Intellectuele Eigendomsrechten (november 2013) en Milieu (januari 2014) naar buiten gebracht.
(Bron: Bilaterals.org vertaling globalinfo.nl)
Het Hoofdstuk Investeringen van TPP dat vandaag gepubliceerd is, heeft als datum 20 januari 2015. Het document heeft een classificatie dat het geheim moet blijven, en veronderstelt dat het ook vier jaar nadat het TPP-verdrag in werking treedt geheim blijft, of als het niet tot een akkoord komt, to vier jaar na beëindiging van de onderhandelingen.
Julian Assange, redacteur van WikiLeaks, verklaarde: “Het TPP heeft in het geheim een supranationale rechtbank voor multinationals ontwikkeld die geen verantwoording af hoeft te leggen en staten kan aanklagen. Dit systeem is een aanval op parlementaire en juridische soevereiniteit. Vergelijkbare tribunalen blijken al in staat te zijn geweest om invloed te hebben op de instelling van goed beleid op het gebied van milieubescherming, publieke gezondheid en openbaar vervoer”.
De staten die momenteel deelnemen aan onderhandelingen over TPP zijn de VS, Mexico, Canada, Australië, Maleisië, Chili, Singapore, Peru, Vietnam, Nieuw Zeeland en Brunei. De TPP is het omvangrijkste handelsverdrag in de geschiedenis, met landen die samen meer dan veertig procent van het BBP van de wereld bezitten.
Het Hoofdstuk Investeringen benadrukt het doel van de TPP-onderhandelingen, geleid door de VS, om de macht van mondiale bedrijven te vergroten door een supranationale rechtbank, of tribunaal, te creëren, waar buitenlandse bedrijven staten kunnen “aanklagen” en genoegdoening op kosten van belastingbetalers kunnen verkrijgen voor “te verwachten toekomstige winsten”.
Deze tribunalen voor investor-state dispute settlement (ISDS) zijn ontworpen om nationale rechtssystemen buitenspel te zetten. ISDS-tribunalen introduceren een mechanisme waarmee multinationale bedrijven overheden kunnen dwingen om compensatie te betalen als dat tribunaal de bewering van een bedrijf terecht vindt dat de wetten of het beleid van dat land de toekomstige winsten van het bedrijf benadelen. In ruil verwachten staten dat multinationals meer zullen investeren.
Vergelijkbare mechanismes zijn al in gebruik. Bij voorbeeld heeft het tabaksbedrijf Phillip Morris uit de VS zo’n tribunaal gebruikt om Australië aan te klagen (in juni 2011, proces loopt nog) wegens het opleggen van generieke verpakking van tabaksproducten om redenen van publieke gezondheid. Oliegigant Chevron heet Ecuador aangeklaagd in een poging om onder een juridische uitspraak uit te komen dat het bedrijf miljarden schadevergoeding moet betalen vanwege vervuiling van het milieu. De dreiging van toekomstige rechtszaken heeft een dempend effect gehad op wetgeving in Canada op het gebied van onder andere milieu-bescherming, nadat dat land in 2008/9 aangeklaagd was door fabrikanten van pesticiden.
ISDS-tribunalen worden vaak in het geheim gehouden en er is geen mogelijkheid om beroep aan te tekenen. Ze zijn ook niet ondergeschikt aan wetten op het gebied van mensenrechten of publieke belangen en kennen weinig mogelijkheden voor belanghebbenden om hun standpunt kenbaar te maken.
De TPP-onderhandelingen zijn de afgelopen vijf jaar in het geheim gehouden en bereiken nu de afsluitende fase. In de Verenigde Staten wil de regering Obama het verdrag met “fast-track” door het Congress loodsen, zonder de mogelijkheid van gekozen vertegenwoordigers om over afzonderlijke onderdelen te debatteren of te stemmen. Dit zorgt voor groeiende tegenstand als gevolg van toegenomen publieke controle, mede veroorzaakt door eerdere onthullingen van documenten uit de onderhandelingen door WikiLeaks.
Het TPP is ook bedacht als voorbode van een even geheim verdrag tussen de VS en de EU, het TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership).
Onderhandelingen over TTIP werden door de regering Obama op gang gebracht in januari 2013. Bij elkaar zullen TPP en TTIP meer dan 60 procent van het mondiale Bruto Binnenlands Product (BBP) beslaan.
Het derde verdrag van dezelfde soort, dat ook in het geheim uitonderhandeld wordt, is TISA, over handel in diensten, waaronder financiële en gezondheidsdiensten. Het beslaat 50 landen, waaronder de VS en alle EU-landen. WikiLeaks heeft in juni 2014 de geheime concepttekst naar buiten gebracht van de bijlage over financiële diensten.
Al deze verdragen over zogenaamde “vrijhandel” worden uitonderhandeld buiten het kader van de Wereld Handels Organisatie (World Trade Organisation, WTO)om. Opvallende afwezigen bij de landen die betrokken zijn bij deze verdragen, zijn de BRICS-landen Brazilië, Rusland, India en China.