Ga naar de inhoud

Schade? Het is een schande!

De grove wijze waarop het Maagdenhuis werd ontruimd was volgens Reijer Hendrikse volkomen onnodig en het resultaat van manipulatie van het College van Bestuur van de UvA. ‘Het valse half miljoen blijft rondzingen – over de molensteen van een half miljard schuld hoor je niemand meer’.

9 min leestijd

(Bron: Follow The Money)

Naast de historische appropriatie van het Maagdenhuis van 25 februari zal ook de herinnering aan de ontruiming van afgelopen zaterdag lang nagalmen binnen de academische gemeenschap. De massale media copy/paste van de argumenten van het College van Bestuur om het machtsvertoon te rechtvaardigen verdient enige duiding: het dominante ‘media frame’ dat de laatste dagen de ronde doet is namelijk misleidend. Het CvB lijkt de grote aanjager achter het opgeklopte gepapegaai over een ‘half miljoen schade’ dat getrapt zou zijn door ‘krakers’, ‘beroepsdemonstranten’ en ander ‘werkschuw tuig’ in het Maagdenhuis.

Opgeblazen

De week voor de ontruiming was hectisch. De actievoerders van De Nieuwe Universiteit waren dinsdagavond in principe akkoord met het CvB over een vertrek uit het Maagdenhuis waar ze inmiddels ruim vijf weken bivakkeerden. Maar op de vroege woensdagmorgen werd het akkoord alsnog van tafel geveegd door DNU. De algemene vergadering van DNU bleek na urenlang overleg niet overtuigd, onder andere vanwege de aanhoudende juridische dreigementen van de kant van het CvB. En zo werd het akkoord alsnog opgeblazen.

De goodwill voor de echte kwesties ebde langzaamaan weg door de flauwe, voorspelbare en soms ook terechte mediakritie.

Voor het CvB kwam dit besluit als een donderslag bij heldere hemel. Ook de docenten van RethinkUvA waren verbijsterd over dit besluit. Ook al stond het historische akkoord van 1 april over de twee onafhankelijke onderzoekscommissies niet ter discussie, toch bleef er iets knagen. Veel docenten waren blij dat er snel een eind zou komen aan de voortdurende toe-eigening van het Maagdenhuis. De goodwill voor de echte problematiek – democratisering, decentralisering, financialisering – ebde langzaamaan weg door de flauwe, voorspelbare en soms ook terechte mediakritiek op de studenten van DNU en haar bonte gezelschap sympathisanten. En ook binnen DNU was er flinke onenigheid over het verwerpen van het akkoord. Ook hier leefde het besef dat de spontane inname van het Maagdenhuis zijn effectiviteit had gehad.

Strategische misser

De verontwaardiging over dit verrassende besluit was dan ook groot. Met het bereiken van een democratische consensus binnen DNU werd de bredere consensus tussen de actievoerende partijen en bestaande medezeggenschapsorganen uit het oog verloren. Als er iets geleerd is van deze gebeurtenis is dat democratische consensus a la Occupy op zijn minst minder effectief werkt naarmate een spontane actie van een overzichtelijke groep uitgroeit tot een bredere beweging. Met een naar-binnen-gerichte blik vergat DNU het belang van grotere beweging die zij zelf gecreëerd heeft. Het afschieten van het akkoord werd dan ook door velen gezien als een strategische misser.

Het zelfcorrigerende vermogen van de actievoerders om de reputatieschade te beperken trad gelukkig snel in werking: de aankondiging van ‘hardere acties’ bleek al snel een impulsieve actie van hardliner Rudolf Valkhoff. De schrikreactie van de twee studenten die woensdagochtend achter Valkhoff stonden, liet weinig aan de verbeelding over: dit was niet zo afgesproken. En waar de studenten eerder in het midden lieten of zij het Maagdenhuis na het weekend überhaupt zouden verlaten, lieten zij een dag later weten vrijwillig te vertrekken zoals eerder overeengekomen – na het geplande Festival der Wetenschappen; na het opruimen van de rommel, na het aanschuiven van het meubilair en na een allerlaatste schoonmaakbeurt van het pand.

Half miljoen schade

Zo werd het plotselinge risico van zelfdetonatie en versplintering grotendeels onschadelijk gemaakt. Maar het CvB rook bloed. Op de dag dat DNU het akkoord verwierp eiste het CvB het onmiddellijke vertrek van de studenten. En ook al lieten de studenten een dag later weten het Maagdenhuis zoals beloofd na het festival te verlaten spande het CvB alsnog een kortgeding aan om directe ontruiming af te dwingen. Het CvB maakte gretig gebruik van de kortstondige onenigheid binnen de groepering en het roze-gekleurde frame van ‘krakers’ en ‘beroepsdemonstranten’ – DNU zou geen ‘homogene groep’ zijn waar je afspraken mee kan maken. Dat de twee partijen maandenlang in overleg afspraken hadden gemaakt deed er vanaf dat moment niet meer toe. Het CvB was er klaar mee.

De strategie van het CvB om directe ontruiming te bewerkstelligen werd vrijdagmiddag tijdens de hoorzitting duidelijk. ‘Tijdens de zitting betoogde de advocaat van de UvA dat de bezetters in de afgelopen weken voor een half miljoen euro schade hebben toegebracht aan het pand‘, zo stelde de NRC (mijn cursivering). Het verzoek van de bezetters om het schadebedrag te onderbouwen werd genegeerd. Wederom reproduceerde het CvB het beeld van losgeslagen ‘krakers’ en vreesde voor ‘Project X-achtige taferelen’ – suggererend dat het geplande festival tot nog veel meer vernielingen zou kunnen leiden. De rechter kocht het geschetste beeld en stelde de UvA in het gelijk. Diezelfde avond heeft het CvB het vonnis ‘betekend’ en rucksichtslos aangedrongen op snelle ontruiming bij de gemeente. Ook de locoburgemeester kon het CvB niet van gedachten veranderen. ‘De Universiteit van Amsterdam kan niet anders dan zich hieraan conformeren en heeft het vonnis laten betekenen’, liet Gunning vrijdagavond weten (mijn cursivering).

Groot machtsvertoon

En zo geschiedde. Met groot machtsvertoon kwam de ME zaterdagochtend het Spui opgereden en omsingelde op theatrale wijze het Maagdenhuis. Op dat moment hadden alle bezetters zich al buiten verzameld. Men ging zich niet verzetten. De organisatoren van het festival – een afsluitende happening waar honderden studenten en medewerkers op af zouden komen, nota bene voorgesteld door het CvB – hadden besloten om de lezingen op het Spui voort te zetten. Wat desondanks volgde was een ontluisterend schouwspel: een wrede verstoring van een vreedzame bijeenkomst, inclusief geweld tegen eigen studenten en medewerkers, gefinancierd door de belastingbetaler en georganiseerd door een rancuneus CvB dat zich sindsdien laf verschuilt achter het vonnis van de voorzieningenrechter – een vonnis dat het CvB zelf heeft afgedwongen door (semantische) misleiding en overdrijving; een vonnis dat het CvB na uitspraak ook niet hoefde te bekrachtigen.

De torenhoge ‘schade’ betrof ineens ook de kosten van de beveiliging

In nasleep van die peperdure ontruiming werd duidelijk hoe het CvB aan dat ‘half miljoen aan vernielingen’ was gekomen: de torenhoge ‘schade’ betrof ineens ook de kosten van de beveiliging, de schoonmaak en de verhuizing van het personeel naar een ander gebouw. Bovendien was het CvB zo creatief geweest de kosten van de eerdere Bungehuis-bezetting ook mee te nemen in de calculatie. Je vraagt je af of de rechter hier ook van op de hoogte was – de advocaat van het CvB wilde het bedrag niet onderbouwen tijdens de hoorzitting. Noem het misleiding, noem het liegen – afgaande op de hoorzitting en het daaropvolgende gedraai heeft het CvB in ieder geval de realiteit anders voorgesteld.

Laat er geen misverstand over bestaan: iedere euro schade aan vernielingen of diefstal is er één te veel. Maar laat ook hier geen misverstand over bestaan: DNU heeft in het Bungehuis en ook in het Maagdenhuis altijd actief en bewust vernielingen willen voorkomen om de zorgvuldig opgebouwde goodwill niet te verspelen. Maar waar het Bungehuis een ‘deurbeleid’ had is het Maagdenhuis wekenlang vrij toegankelijk geweest, op die paar uitzonderingen na. Er zijn dan ook duizenden mensen in- en uitgelopen sinds het pand is toegeëigend. En ja, inclusief een aantal sympathiserende krakers, en inclusief een paar ‘gekkies’ die je overal kan tegenkomen. Met andere woorden, hoewel de beveiliging van de UvA de gehele periode aanwezig was is toch niet verrassend dat er jammer genoeg een aantal zaken vernield of verdwenen zijn? Juist de laatste weken was het deurbeleid al aangescherpt, mede omdat er eerder een aantal deuren waren ingetrapt en dronken ‘korpsballen’ een keertje ruzie kwamen zoeken.

Maar nee, de wereld is te klein. Hoewel de media het bezopen bedrag van een half miljoen schade nog altijd koppelen aan fysieke vernielingen in het Maagdenhuis komt het wijdverspreide ANP bericht niet veel verder dan de reeds bekende deuren plus een beschadigde vloer, wat kapotte ruitjes en een verdwenen dakpan. AT5 vond het er op de dag van de ontruiming dan ook op het eerste gezicht ‘ordentelijk’ uitzien. En betreft de deuren: het CvB had eerder een bedrag van dertigduizend euro schade genoemd voor het intrappen van de voordeur het Maagdenhuis. Het bleken er nog geen driehonderd te zijn. En wat betreft de posters en de rommel? Echt waar, get fucking real!

Valse frame

Maar nee, het ongelofelijke is dat het valse frame zijn effect heeft: de media nemen de verzonnen cijfers klakkeloos over. Dat de rechter is voorgelogen om een academisch feest te frustreren; dat er onnodig geweld is inzet tegen studenten en medewerkers; dat de belastingbetaler door pure rancune op onnodige kosten is gejaagd – daar hoor je niemand over. Ook de uitspraak van Gunning dat het niet anders kon is tweewerf vals. Maar nee, de studenten worden aangevallen, door de politie en in de media, en in het verlengde daarvan de zaak van de hele beweging. Het valse half miljoen blijft rondzingen – over de molensteen van een half miljard schuld hoor je niemand meer.

Het valse half miljoen blijft rondzingen – over de molensteen van een half miljard schuld hoor je niemand meer

Dat dit tot sadistische Schadenfreude leidt op sociale media door trolls, ‘reaguurders’ en ander reactionair volk – ‘heerlijk dat die kuthippies knuppels koppen’ en ‘laat dat tuig lekker opdraaien voor de gemaakte politiekosten’ – is geen verrassing. Dat de media het valse frame van een half miljoen schade – een ruimgenomen financiële schade opgelopen sinds de bezetting van het Bungehuis verkocht als fysieke vernieling van het Maagdenhuis – collectief overnemen en daarmee deze onzin voeden is weliswaar zorgwekkend maar ook geen verrassing. Nee, dat ons eigen CvB de grote aanjager is achter dit valse beeld, het onnodige geweld en de onbehoorlijke hetze is de echte misdaad tegen de academische gemeenschap.

Waar de actievoerders de afgelopen week zelfcorrigerend vermogen hebben getoond heeft het CvB de afgelopen dagen op dramatische en kostbare wijze het tegenovergestelde aangetoond. Het lijkt wel of de rioolmedia heersen aan het Spui: altijd de vorm ridiculiseren; altijd de ‘gekkies’ en de ‘incidenten’ uitvergroten om deze zonder enige nuance als representatief voor een vermeende idiotie verkopen – alles om het maar niet over de inhoud te hebben. Het meest bizarre van dit alles is dat ‘de dialoog’ tussen het CvB en de academische gemeenschap de week weer hervat zal worden. Luie media, knoop dit goed in je oren: alleen de schade die het CvB met deze totaal onnodige ontruiming heeft veroorzaakt is echt onherstelbaar.

Screw us and we multiply – wij zullen er zijn.

———–

Aanvulling globalinfo:

Maandag (13 april) 15:00 demonstratie vanaf Roeterseiland (CREA) in Amsterdam: meer info