Macron verliest groen blaadje
Eindelijk. Nicolas Hulot houdt de eer aan zichzelf en stapt op als groen vijgenblad van president Emmanuel Macron. In de voorbije 15 maanden slikte de Franse minister van Milieu (officieel: van Transition éccologique et solidaire) de ene bittere pil na de andere. Macron had hem binnengehaald als een trofee, een populaire figuur die voor veel Fransen de verpersoonlijking van het groeiend ecologisch bewustzijn is.
(Door Freddy de Pauw, oorspronkelijk verschenen op Uitpers.be Foto npa2009.org)
Die keuze moest bewijzen dat het Macron menens was met een ernstig transitiebeleid. Edoch, de feiten spraken dat al snel tegen, Hulot gaf blijk van oneindig veel geduld om zoveel vernederingen te slikken.
Jagers
Ik zat er bij voor spek en bonen, geeft Hulot nu woedend toe. Hij had al vaker zijn ongenoegen gemanifesteerd, maar deze keer liep de emmer over. De druppel die de emmer deed overlopen, was de grote toegeeflijkheid van de president en de regering Philippe tegenover de invloedrijke lobby van de jagers. De aanwezigheid van een lobbyist van de jagers en de wapenhandel, op een vergadering met Macron en Hulot, was de minister een vernedering teveel. Vooral toen Macron vond dat de prijs voor een jachtvergunning best mag gehalveerd worden.
Hulot was vorig jaar inderdaad eengrote vangst. Hij was erg populair geworden met onder meer zijn tv-uitzendingen ‘Ushuaia’ en zijn pleidooien voor natuurbescherming. Met Hulot als nummer drie van de regering Edouard Philippe, gaf Macron te kennen dat hij de milieuproblemen vooraan op zijn agenda plaatste. Parijs zolu het voorbeeld geven bij de verwezenlijking van het grote Milieuakkoord van Parijs. Zo leek het toch.
De feiten toonden het tegendeel aan, zegt Hulot nu. Kleine stapjes volstaan niet om het tij te keren, en dat is zeer zeer dringend, dit gaat om overleven. Maar zelfs die kleine stapjes waren Macron te veel. Hulot kan er alleen op bogen dat de geplande grote luchthaven Notre-Dame-des-Landes, bij Nantes, er niet komt. Maar zelfs daar werd hij op afstand gehouden. Toen een journalist hem in april vroeg wat hij dacht van een operatie van de gendarmes tegen de bezetters van de zone waar de luchthaven had moeten komen, viel hij uit de lucht. Ze gaan de “collectieve boerderij” Cent Noms afbreken, zei de journalist. Hulot moest nadien toegeven dat hij dat niet wist en dat hij het niet had kunnen voorkomen.
Nucleair
Op alle andere terreinen was het erger. Onder Macrons voorganger François Hollande was al vastgelegd dat het nucleaire aandeel in de energievoorziening tegen 2025 onder de 50 percent moet zakken. Hulot moest nu voor de uitvoering zorgen van wat de regering en hijzelf als een essentieel punt zagen.
Maar Hulot onderging de vernedering dat hijzelf in november vorig jaar moest aankondigen dat het plan werd opgegeven. Dat stond nochtans in de wet van 2015 en het was een verkiezingsbelofte van Macron. EDF draaide het mes verder in de wonde: er zal geen enkele kerncentrale worden gesloten vóór 2029, met uitzondering van die in Fessenheim die al jaren dicht had gemoeten – nu is 2020 voorzien voor de sluiting. Hulot had het kunnen weten, eerste minister Edouard Philippe was van 2007 tot 2010 directeur ‘publieke zaken’ (lobbying) bij de nucleaire reus Areva. Hij speelde toen onder meer een grote rol bij het inzetten van het Franse leger om de uraniuminstallatiesvan Areva in Niger te beschermen.
Lobby’s
Ook inzake het terugdringen van fossiele brandstoffen moest Hulot zijn ambities inbinden; dat bleef beperkt tot teksten zonder praktisch gevolg. De wet op een moratorium voor de uitbating en gebruik van fossiele energie was veeleer symbolisch want praktisch beperkt tot minder dan één percent van het Franse verbruik.
Het ging niet beter met de inzet van Hulot tegen insecticiden zoals het beruchte glyfosaat, want het ministerie van Landbouw lag dwars tegen een verbod. In elke kamp met da ministerie moest de minister van Milieu het onderspit delven. Op de ‘Staten Generaal’ over voeding van vorige herfst over Landbouw en Voeding, was Hullot gewoon niet welkom. Het ministerie van Landbouw gaf voorrang aan de grote lobby’s uit de voedingsindustrie die niet gediend zijn met pleidooien voor gezondere voeding en voor een beter grondbeleid.
Plannen
Hulot mocht wel een plan opstellen voor betere bescherming van de dramatisch bedreigde biodiversiteit. Maar Hulot gaf in het parlement zelf toe dat zijn plan in de praktijk dode letter zou blijven. Nochtans is de nood zeer hoog, maar de middelen om er iets aan te doen zeer ontoereikend.
Hulot moest ook zijn verzet tegen het CETA, het handelsakkoord tussen de EU en Canada, inslikken. Zijn bezwaren en die van een evaluatiecommissie terzake over het impact van dat akkoord op milieu en klimaat, werden weggewuifd. Er kwam intussen al een ander gelijkaardig akkoord met Japan.
Macron en Hulot stonden ook lijnrecht tegenover elkaar rond de ontginning van een gigantische goudmijn in Frans Guyana. Dat project van ‘Montagne d’Or’ – met vooral Russisch kapitaal – zou een en orme ramp zijn voor het tropische woud, zowel ontginning als infrastructuur. Uitbating van een goudmijn is een van de meest milieuverwoestende activiteiten ter wereld. Maar de president droeg het project al een zeer goed hart toe toen hij nog minister van Economie van voorganger Hollande was.
Grondwet
De ontslagnemende minister kon zich even troosten met een symbool: de termen milieu, klimaat en biodiversiteit zouden in een herwerkte tekst van de grondwet komen, en zelfs in artikel 1 – al had premier Philippe eerder aangekondigd dat het artikel 34 zou worden. Hoe dan ook, Macron heeft intussen zijn plannen voor hervorming van de instellingen op de lange baan geschoven.
Het ontslag van Hulot is een klap voor president Macron, die het in het begin van de zomer al lastig kreeg met de affaire Benalla, zijn speciale medewerker die op 1 mei opposanten hardhandig had afgetroefd. Macron had geprobeerd de zaak van zich af te schudden, maar ze blijft hem achtervolgen.
Het ontslag van Hulot versterkt nu bij veel Fransen het imago dat de president alleen regeert voor de allerrijksten, alleen bekommerd is om hun winsten nog meer te doen toenemen. Hulot heeft veel Fransen de ogen geopend: de lobby’s zijn voor de president en zijn regering veel belangrijker dan hun parlementaire instellingen, winst gaat voor op algemeen belang.
Herfst
De nieuwe begroting die op stapel staat, bevestigt dat nogmaals. Premier Philippe kondigde alvast aan dat de gepensioneerden en de gezinnen met kinderen koopkracht gaan verliezen: de uitkeringen worden met 0,3 % verhoogd, terwijl de inflatie op minstens 1,7 % is begroot.
Macron stuurt nu zijn premier uit om dergelijke boodschappen te verkondigen, zelf gaat hij zich concentreren op de “internationale rol van Frankrijk”. Macron mikt vooral op de Europese verkiezingen van mei volgend jaar om zich Europees te profileren. Maar in de EU staat hij erg geïsoleerd met zijn hervormingsplannen.
In eigen land profileert hij zich intussen vooral als een bijzonder rechtse president, geliefd bij de patronale organisatie Medef. Binnen zijn eigen politieke beweging, La République en Marche, groeit de twijfel met de dag, vooral bij degenen die uit de socialistische beweging komen en verschrikt vaststellen dat hun president op een arrogante autoritaire manier verder gaat dan al zijn voorgangers, de rechtse inbegrepen.