Grote Duitse campagne rond basisinkomen
Bewegingen in Duitsland (en Zwitserland en Oostenrijk) zijn er als in geen ander in geslaagd om een radicaal voorstel voor een algemeen basisinkomen op de agenda te zetten. Opvallend is dat er daarbij niet ingezet wordt op een basisinkomen vol mitsen en maren, zoals elders vaak gebeurt, maar nadrukkelijk een omvangrijk “bedingungsloses Grundeinkommen” geëist wordt, een ‘onvoorwaardelijk basisinkomen’. De campagne loopt nu in volle vaart en er worden inventieve middelen bij gebruikt.
Er wordt al heel lang gedebatteerd over de mogelijkheid om een systeem van gegarandeerd minimuminkomen in te stellen, en daarvoor zijn allerlei verschillende modellen bedacht. Al in Thomas More’s Utopia (geschreven in 1516) wordt voorgesteld om zoiets in te stellen om te voorkomen dat mensen dieven moeten worden. Bij het Duitse model wordt nu uitgegaan van een inkomen van tenminste 1000 euro per maand, dat gepaard gaat met een sterk vereenvoudigd belastingsysteem. Verschillende geloofwaardige berekeningen leggen uit dat dit makkelijk uit kan, aangezien het allerlei andere (dure) systemen van sociale voorzieningen zal vervangen, inclusied de bureaucratie erachter.
Een initiatief dat sterk heeft bijgedragen aan de campagne was een (parlementaire) online petitie van een vrouw, Susanne Wiest, die in december 2008 gelanceerd werd. De petitie had binnen een paar maanden al meer dan de 50.000 ondertekenaars om door het Duitse parlement in behandeling te moeten worden genomen. In dat voorstel wordt zelfs gesproken over een basisinkomen van 1500 euro voor volwassenen en 1000,- voor kinderen.
Er zijn ook voorstellen voor een wereldwijd systeem van basiszekerheid, en er is een internationaal netwerk; BIEN. Op een conferentie in Seoul is een verklaring opgesteld waarin een algemeen wereldwijd basisinkomen gevraagd wordt.
Het onderwerp kreeg weer nieuwe schwung door de crisis. Daardoor kwamen veel nieuwe mensen in de financiële problemen. Maar bovendien bleek ineens hoeveel geld er beschikbaar was om banken en autofabrieken te redden. Waarom dan niet voor ‘gewone mensen’? De discussie barstte erdoor met nieuwe hevigheid los. Opvallend in de Duitse situatie is de hoeveelheid lokale groepen die er mee aan de slag zijn gegaan, gedeeltelijk uit kringen van werklozencomites of attac, maar ook kerkelijke anti-armoedegroepen. Als symbool voor de campagne is – vooral in Zwitserland – handig een gouden (kartonnen) kroontje bedacht dat iedereen op kan zetten en her en der opduikt als herkenbaar logo. Ook legendarisch is de facebook-groep met meer dan 19.000 deelnemers.
Van de kant der heersenden wordt met afgrijzen naar de populariteit van het thema gekeken en wordt opgevoerd dat dat het ‘einde van de arbeidsmoraal’ zou betekenen. Ze zijn bang dat niemand meer rotbaantjes voor weinig geld zou willen doen (al zeggen ze dat niet zo) en dat het veel geld zou gaan kosten dat dan niet meer beschikbaar is voor subsidies aan bedrijven. Desondanks zijn er ondertussen ook bij conservatieve partijen en in ondernemersbonden geluiden te vinden voor een (vaak beperkt) basisinkomen.
Niet iedereen aan de linkerkant is trouwens automatisch voorstander. In de partij Die Linke zijn er bijvoorbeeld mensen die stellen dat het wel eens zou kunnen leiden tot loonsdaling. Andere gevaren die gesignaleerd worden zijn dat het zou kunnen leiden tot een algemene ‘flat tax’ (waardoor rijken evenveel belasting gaan betalen als iedereen) of dat het slechts regionaal beperkt wordt ingevoerd en daarna gaat leiden tot afsluiten van dat gebied van ‘buitenlanders’. Maar vanuit de grundeinkommen-beweging worden die bezwaren vakkundig gepareerd: mits goed ingevoerd zal het juist de gelijkheid en rechtvaardigheid vergroten.
In de tussentijd wordt de strijd in Duitsland ook hevig gevoerd rond het huidige sociale zekerheidsstelsel, dat in ieder geval NIET functioneert. Hartz IV, zoals het heet, en dat onder Rood-Groen is ingevoerd, heeft geleid tot daling van zowel uitkeringen als de rechten van werklozen. Desondanks vinden de huidige regeerders dat de ontvangers nog niet dankbaar genoeg door het stof kruipen, omdat ze voor hun rechten blijven opkomen. Nadat een gezin met succes naar de rechter was gestapt en een verhoging van de uitkering (naar 631,- euro!) wist te behalen, reageerde minister en voorzitter van de ‘liberale’ FDP Guido Westerwelle met een opiniestuk in Welt en in daaropvolgende discussies dat nu alle hekken van de dam waren en er sprake zou zijn van ‘Romeinse dekadente taferelen’ en ‘geestelijk socialisme’ .
Dit leidde weer tot felle (re)acties waarbij onder andere decadente werkloze Romeinen FDP-kantoren bezet hebben of gewoon een luxe leven voor iedereen wensten.
————————.
Links:
Duitse centrale website.
Archief.
Wikipedia (Dui).
Internationaal
Nederland
De Zwitserse beweging stelt voor om hun land als pilot-project te nemen.
Zo’n project in Namibië loopt al, met spectaculaire resultaten.
Speciale website voor films en video’s over het onderwerp.
Film (100 min.) over basisinkomen.
Trailer.
‘Linkse kritiek‘ .