Ga naar de inhoud

Griekse staat vervolgt 21 milieu-activisten wegens verzet tegen Eldorado goudmijn

Vanwege een nachtelijk actie tegen de goudmijn Skouries in Noord-Griekenland, begint nu een groot strafproces in Thessaloniki. De goudmijn is in handen van het Canadese bedrijf Eldorado Gold, dat zijn bezit in een brievenbusconstructie in Nederland heeft gevestigd, om geen belastingen te hoeven te betalen. Het verzet in Griekenland tegen de goudmijn die een heel schiereiland de vernieling in jaagt, is groot. De Amerikanse online-tv-zender Real News Network heeft een uitzending gemaakt, vanaf de rechtbank in Tessaloniki.

11 min leestijd

(Real News Network, vertaling door globalinfo.nl dat graag donateurs heeft)

{youtube}ZmjfS3GIPf4{/youtube}

Transcriptie van verhaal in uitzending

Dimitri Lascaris: Dit is Dimitri Lascaris, rapporterend voor The Real News Network vanuit het gerechtsgebouw in Thessaloniki, Griekenland, de tweede grootste stad van het land. We zijn hier vandaag voor de eerste dag van een rechtszaak tegen 21 lokale inwoners die beschuldigd worden van verschillende misdrijven in verband met een vermeende brandstichting bij de goudmijn van Eldorado Gold in Halkidiki, Griekenland.

Eldorado Gold Corporation is een Canadees goudmijnbedrijf. Het heeft ondernemingen in Canada, Turkije, Griekenland, Roemenië, Brazilië en Servië. Het hoofdkantoor bevindt zich in Vancouver, British Columbia, en de aandelen zijn genoteerd aan de beurzen van Toronto en New York. De grootste aandeelhouder van Eldorado Gold is Van Eck Associates, die eigenaar is van meer dan tien procent van de aandelen van het bedrijf. Van Eck is een investeringsmaatschappij met hoofdkantoor in New York en heeft bijna 50 miljard dollar aan activa in beheer.

Eldorado heeft uitgebreide mijnconcessies en vier mijnbouwprojecten in Griekenland. Een van die projecten is de mijn van Skouries, een goud- en kopermijn met zowel ondergrondse als oppervlaktemijnbouw. Skouries is gelegen in Chalkidiki, een noordelijke regio van Griekenland met buitengewone schoonheid. De mijn van Skouries ligt in een ongerept, oud bosgebied in de regio. In 2003 verwierf Eldorado de rechten voor het winnen van de 12 miljard dollar aan goud en koper die naar schatting in de grond bij Skouries ligt, en bij het nabijgelegen Olympias-project. Bij die deal ontving de Griekse staat, althans nominaal, slechts 11 miljoen euro Maar Maria Kadoglou van Mining Watch Griekenland zegt dat dit geld uiteindelijk niet eens werd behouden door de Griekse staat, maar werd gebruikt om de schulden van de vorige eigenaar van de mijn, een bedrijf genaamd TVX, te betalen.

Eldorado bezit zijn belang in Skouries via een Griekse dochteronderneming, Hellas Gold. Eldorado bezit 95 procent van die dochteronderneming, de resterende 5 procent is in handen van een Grieks bouwbedrijf, Ellaktor SA. Dat bedrijf wordt gecontroleerd door de rijke familie Bobolas, die ook belangrijke belangen heeft in de Griekse media. In 2015 verscheen Ellaktor Managing Director Leonidas Bobolas voor een openbaar aanklager na zijn arrestatie door de eenheid voor (bestrijding van) financiële criminaliteit. Hij werd beschuldigd van grootschalige belastingontduiking. Hij werd vervolgens vrijgelaten na betaling van het bedrag van 1,8 miljoen euro en werd gearresteerd op basis van bewijsmateriaal dat werd ontdekt in het onderzoek naar de zogenaamde “Lagarde lijst“.  Die lijst werd door een medewerker van HSBC Bank aan de Franse autoriteiten gelekt en werd toen doorgestuurd naar de Griekse regering door de toenmalige Franse minister van Financiën, Christine Lagarde.

Behalve voor de vernietiging van dit oude bosgebied, zijn inwoners van Halkidiki bezorgd over de gevolgen van de mijn voor toerisme, landbouw en visserij, die allemaal de pijlers zijn van de lokale economie. Misschien nog belangrijker is dat lokale tegenstanders van de mijn bang zijn dat afval van mijnen grootschalige uitputting en verontreiniging van de watervoorziening zal veroorzaken. Ze maken zich vooral zorgen over de gezondheidseffecten van zware metalen en asbest in het erts.

Eldorado Gold is nu eigenaar van alle goudmijnen in Griekenland. De onderneming is actief in Griekenland in het kader van een zware schuldencrisis en de daaruit voortvloeiende onderwerping aan een shocktherapie door haar Europese crediteuren en het IMF sinds 2010. Volgens een rapport van 2015 door de Nederlandse NGO SOMO, de Stichting voor Onderzoek naar Multinationale Ondernemingen, heeft Eldorado Gold een goed ontwikkelde structuur voor belastingontwijking, waarbij gebruik wordt gemaakt van 12 Nederlandse postbusbedrijven en verschillende dochterondernemingen in Barbados en de Britse Maagdeneilanden en Kaaimaneilanden.

Auteur Naomi Klein besprak Skouries in haar recente boek This Changes Everything: Capitalism vs the Climate. Mevrouw Klein schreef: “In het bos van Skouries in de buurt van Ierissos, is het Canadese mijnbedrijf Eldorado Gold van plan om een groot deel van het oerbos te kappen en het lokale watersysteem te herstructureren voor een grote oppervlaktemijn voor goud en koper, samen met een verwerkingsfabriek en een grote ondergrondse mijn. Ondanks de afgelegen locatie, is het lot van het bos van Skouries een kwestie van intense preoccupatie voor het hele land. Het wordt besproken in het nationale parlement en bij praatprogramma’s. Voor de enorme progressieve beweging van Griekenland is het iets van een cause celebre: stedelijke activisten in Thessaloniki en Athene organiseren massabetogingen en reizen naar het bos voor actiedagen en benefietconcerten.”

De lokale weerstand tegen de mijn van Skouries wordt ook uitvoerig verkend in de documentaire van Avi Lewis This Changes Everything, gebaseerd op het boek van mevrouw Klein. Lokale actievoerders hebben geklaagd over gekleurde berichtgeving door media bij het rapporteren over de mijn van Skouries. Ze beweren dat de vele protesten tegen de mijn nauwelijks werden bericht door de Griekse media, en als ze al werden gemeld, vertoonden artikelen vaak de voorkeur van de voorstanders van de mijnen.

Het Griekse medialandschap is vaak beschuldigd van corruptie en is intrinsiek gekoppeld aan belangen van het bedrijfsleven. Reuters wijdde een speciale uitzenind aan dit onderwerp, en toonde diepgewortelde belangenconflicten van journalisten van mediabedrijven, wier belangen verweven zijn met die van de private sector en politici. Lokale activisten zeggen dat dit belangenconflict ook duidelijk is in de mijnbouwprojecten van Chalkidiki. De Bobolas-familie heeft bijvoorbeeld zowel grote media-bezittingen als grote belangen in Ellaktor, die een aanzienlijk belang heeft in het mijnproject van Skouries.

In februari 2013 kwam het verzet tegen tegen de mijn tot een explosie, toen tientallen gemaskerde mensen gewapend met Molotov-cocktails Skouries bestormden. Na het in brand zetten van bulldozers, trucks en portacabins van Eldorado’s Griekse dochteronderneming Hellas Gold, gebruikte de groep boomstammen om de politie ervan te weerhouden de plek te bereiken. Op het moment van de aanval werd Griekenland geregeerd door de rechtse Nieuwe Democratie Partei. Kort na de aanslag reisde de toenmalige minister van Burgerbescherming, Nikos Dendias, naar Skouries en eiste dat de daders werden gearresteerd. Dit resulteerde in de detentie van 33 lokale activisten.

Vervolgens hebben de Griekse autoriteiten 21 van de vermeende aanvallers aangeklaagd wegens het vormen van een criminele organisatie en het uitvoeren van een reeks misdrijven, waaronder brandstichting, poging tot doodslag en onwettig bezit van explosieve materialen. Alle 21 verdachten zijn buurtbewoners in het noordoosten van Chalkidiki en hebben deelgenomen aan protesten tegen de mijn van Skouries. Ze verwerpen de beschuldigingen van de Griekse staat tegen hen. Degenen die werden vastgehouden in de nasleep van de aanval beschuldigden de Griekse politie van diverse mensenrechtenschendingen. Hun klachten resulteerden uiteindelijk in een vernietigend rapport van Amnesty International, dat werd uitgegeven in maart 2013.

In het rapport van Amnesty staat: “Amnesty International roept de Griekse autoriteiten op snel, onpartijdig en effectief onderzoek in te stellen naar beschuldigingen van mensenrechtenschendingen door de politie in het dorp Ierissos in Chalkidiki. Eén van de beschuldigingen is dat chemische middelen door de politie werden gebruikt tegen demonstranten op een onnodige of onevenredige manier die verwondingen veroorzaakten, en ook dat DNA-monsters op ongepaste wijze van bewoners werden verzameld, en dat personen die door de politie werden ondervraagd, kennelijk op verdenking van mogelijke betrokkenheid bij een brandstichting op de werklocatie van het mijnbouwbedrijf Hellas Gold, de toegang tot een advocaat werd ontzegd voor of tijdens de ondervraging. “

Na enkele lange vertragingen begon het proces tegen de 21 beschuldigde milieuactivisten op 1 oktober 2018. Op die dag sprak ik in Thessaloniki in het gerechtsgebouw met Vasilis Tzimourtos, een advocaat die een aantal beklaagden verdedigt. Ik vroeg Vasilis allereerst over de personen die hij vertegenwoordigt en de aanklachten tegen hen. Dit is wat hij te zeggen had:

Vasilis Tzimourtos: Luister, ik zou bij het begin willen beginnen door te zeggen dat ik een bescheiden lid van de beweging ben, een inwoner van Ierissos, en daarna ben ik een advocaat die een aantal van de beklaagden vertegenwoordigt, om precies te zijn negen van hen. De anti-goudmijnbouwbeweging ontstond spontaan toen bedrijven als ELDORADO op een bedreigende binnen kwamen zetten, geholpen door de Griekse setting en het onderdrukkingssysteem, en – ik durf te zeggen – ook door de instelling van rechtvaardigheid (‘justice’), althans tot die tijd.

De inwoners van Chalkidiki zijn gewone, normale mensen; we hadden nooit verwacht dat we ons in het oog van de storm zouden bevinden; we hebben dit nooit gekozen, dit overviel ons. We smeken gewoon om schoon water, we willen het land aan onze kinderen en kleinkinderen door kunnen geven, net zoals we het aangetroffen hebben. In het begin was er niet eens een enkel medium dat onze stem wilde doorgeven. Toen begonnen we in aantal te stijgen, we werden hinderlijk; we stoorden de staat, het bedrijf en waarschijnlijk ook de onderdrukkingseenheden.

De beweging begon in omvang te groeien. Mensen beseften dat we niet voor ons eigen belang vochten, we hadden het over gemeenschappelijke zaken: water, gezondheid, leven. Op dat moment wilden ze mensen op de een of andere manier bang maken. De eerste en eenvoudigste manier was het introduceren van het zogenaamde ‘legale geweld’ tegen massale vreedzame protesten en demonstraties. De grenzen van rationele onderdrukking overschrijden, zou ik kunnen zeggen. Dientengevolge raakten mensen bang en wilden zich niet uitspreken, wilden niet protesteren, zouden niet deelnemen aan bijeenkomsten, zouden zich zelfs niet online hiertegen willen verzetten.

Een belangrijk onderdeel van dit intimidatieproces was de criminalisering van onze strijd. Er is een hele vervolgingsindustrie ingesteld en als gevolg daarvan hebben we momenteel alleen al ongeveer 500 of meer gedaagden in mijn omgeving, wat betekent dat er minstens elke gezin minstens één beklaagde telt – ik geloof dat dit de verhouding is. Het duidelijke doel was gijzeling en uiteindelijk mensen te muilkorven. Dit proces is in wezen het topje van de ijsberg.

Het is het laatste proces in een hele reeks. Gelukkig hadden de voorgaande uiteindelijk een gunstig uitslag, zoals verwacht, omdat we het hebben over ongefundeerde aanklachten en totaal gebrek aan bewijs. Ze noemden de hele beweging een criminele organisatie zonder ons ooit uit te leggen hoe dat gebeurde.

Dimitri Lascaris: Nadat ik met Vasilis over zijn clienten had gesproken, vroeg ik hem of zijn clienten een boodschap hadden voor de Canadese overheid, die immers vaak een beleid voert dat gunstig is voor de grondstofwinningsindustrieën.

Vasilis Tzimourtos: Ik denk niet dat mijn cliënten, gewone mensen, mijn vrienden, iets hebben tegen de Canadese bevolking op zich Ik geloof dat niemand wil dat zijn rivieren worden verwoest of dat bossen worden verwoest of dat hun water of gezondheid wordt geruineerd. Misschien moet de boodschap luider overgebracht worden door van de kant van zowel burgers als de regeringen van onze landen. Helaas is dat niet het geval.

We willen ons land en onze rivieren beschermen, wat beter is dan winst, in feite een vluchtige winst voor deze bedrijven. Omdat hun winst zo vluchtig is en natuurlijke hulpbronnen opgebruikt, worden die hulpbronnen opgemaakt en is er geen, zoals iedereen heeft beloofd, duurzame ontwikkeling. Ontwikkeling via dergelijke bedrijven zal allesbehalve duurzaam zijn. Ik denk dat je dit beter weet dan ik, dit geldt overal, niet alleen in ons geval.

Dimitri Lascaris: De vermeende brandstichting vond plaats onder de rechtse Nieuwe Democratie-geleide regering van Antonis Samaras. Toen de aanval plaatsvond, verklaarde zijn regering dat dit een “terroristische” aanval was. ik vroeg Vasilis of de Syriza-regering van Alexis Tsipras (die daarna aan de macht kwam, vert.) deze vervolging anders zou hebben benaderd. Dit is wat hij zei:

Vasilis Tzimourtos: Luister, mijn clienten/vrienden hebben misschien andere meningen over die kwestie. Dus alles wat ik kan doen is mijn mening delen over wat er wordt gezegd en wat een algemeen gedeelde mening is onder de mensen. Elk essentieel verschil in termen van de voortgang van de zaak was minimaal. Het enige verschil is dat de processen nog steeds aan de gang zijn en dat de mensen nog steeds worden gegijzeld. Daarom weet het criminaliseringssysteem in de praktijk dat het zijn werk goed doet; het weet dat het al enig succes heeft, ongeacht of het om vrijspraken gaat.

Ze proberen alle krachten van elke gewone burger uit te putten, of het nu gaat om financiele middelen, of mentale kracht, of ethische, en psychologische, met behulpt van voortdurende wrijving, voortdurende aanwezigheid in de rechtbank, massale afname van DNA onder dwang, invallen van EKAM (speciale antiterreur-eenheden) op klaarlichte dag alsof er oorlog is uitgebroken, ze zijn huizen binnengevallen en hebben mensen gegijzeld, er is niets meer te bedenken waar we niet onder hebben geleden de afgelopen drie jaar in dit kleine gebied.

Dimitri Lascaris: Na mijn gesprek met de advocaat van de verdediging Vasilis Tzimourtos, begonnen de drie rechters die het proces voorzitten, met het voorlezen van de namen van de beschuldigden en het verzoek aan hen om hun aanwezigheid te betonen.
lokale bronnen vertellen ons dat de processen tegen deze 21 milieuverdedigers maanden in beslag kunnen nemen. The Real News zal dit verhaal blijven volgen. In ons volgende verslag zullen we de mijn bezoeken en daar spreken met Maria Kadoglou van Mining Watch Greece. Dit is Dimitri Lascaris, rapporterend voor The Real News Network vanuit het gerechtsgebouw in Thessaloniki, Griekenland.