Ga naar de inhoud

De herfst stormt al, nu de FNV

Al weer zo’n twee weken geleden, 4 september 2017, sneuvelde een mogelijk sociaal akkoord tussen de vakbonden en werkgevers. Eerlijk gezegd vond ik dat na ruim twee jaar onderhandelen prima. Bij de werkgevers bestaat immers al tijden weinig bereidheid de “doorgeschoten flexibilisering” te stoppen. Wel staan ze klaar met een versoepeling van het ontslagrecht en de eis een einde te maken aan de twee jaar loondoorbetaling bij ziekte. Hun voorzitter van het VNO-NCW, De Boer, noemde die twee jaar als bron van een “totaal verziekte arbeidsmarkt”. Een schreeuwlelijk, dat is-ie.

4 min leestijd

(Door Hans Boot, bron solidariteit.nl)

Bovendien was De Boer er als de kippen bij om de media van zijn treurnis op de hoogte te stellen. Achteloos meldde hij dat de bonden de onderhandelingen hadden afgebroken. Hij stond klaar voor een hervatting, maar moest eerst met het treurig nieuws naar kabinetsformateur Zalm. De eerste klap terug was dus van hem. Daarna volgden de drie teleurgestelde bondsvoorzitters, ze leken bedremmeld. Han Busker van de FNV legde uit dat het vertrouwen ontbrak er met elkaar uit te komen. Een “evaluatie” met De Boer leek hem zinvol (Het Parool, 5-09-2017). Hij wil kennelijk, zoals dat heet, ‘de deur open houden’. En nu?
Niets te verwachten van Rutte III

Voor zover uit de berichtgeving te halen valt, is het wachten op het regeerakkoord. Over wat daar op het terrein van de arbeidsmarkt/arbeidsverhoudingen klaargestoomd wordt, kan een snelle blik op de verkiezingsprogramma’s van de vier formerende partijen ons wat wijzer maken. Met de nadruk op ‘wat’, want met die programma’s wordt nogal soepeltjes omgegaan. Zo schijnt het eigen risico in de zorgverzekering niet omlaag, maar omhoog te gaan en dat is in strijd met de campagnes van CDA en ChristenUnie. De nieuwswebsite NU.nl (8-09-2017) is behulpzaam met een klein onderzoek. Een paar resultaten.
* De VVD wenst langere tijdelijke contracten, het CDA denkt daarbij aan een grens van vijf jaar, de CU aan een oplopende tijdsduur en D66 aan een contract van onbepaalde tijd, flex en vast.
* VVD en D66 kiezen bij zzp’ers niet voor de verplichting van pensioen en verzekering, CU alleen voor een verplicht pensioen, CDA voor een algemene verzekering bij arbeidsongeschiktheid.
* Alle vier partijen staan voor een versoepeling van het ontslagrecht. VVD, D66 en CU verkorten de loondoorbetaling bij ziekte tot één jaar, CDA geeft geen periode aan.
* Over de pensioenen gaan ze alle vier voor een persoonlijke ‘pensioenpot’, VVD en D66 voor een persoonlijke keuze, een fonds of individueel.

Een snelle blik dus. Met als conclusie dat de FNV van Rutte III niets te verwachten heeft. Het kabinetsakkoord zal na zoveel dagen gedoe stevig dichtgetimmerd zijn, met een uiterst smalle onderhandelingsruimte als gevolg. Misschien dat een recent wetsvoorstel, waaraan PvdA, SP en GroenLinks werken, een kans maakt. Het haalt de angels uit de payroll-constructie door de sociale rechten van de door het salarisbedrijf uitgezette ‘flexkracht’ gelijk te stellen aan die van de collega’s in vaste dienst. De FNV heeft dit voorstel enthousiast begroet. Maar ja, De Boer en Rutte, vrienden voor het leven, zijn faliekant tegen en de drie oppositiepartijen bezetten samen 37 van de 150 zetels in de Tweede Kamer.
Van noodkreet tot deugd

Nu op de twee klassieke fronten – een akkoord met de ondernemers en steun in het parlement – de Nederlandse vakbeweging met lege handen staat, is het de vraag hoe de noodkreet “economie draait goed, maar werknemers profiteren niet” tot welke daden leidt.
Jaren geleden riep FNV-voorzitter Stekelenburg op het Haagse Malieveld: ‘dan maar het gevecht in de bedrijven’ en dat betekende ‘scoren’ met de cao’s. Los van het betrekkelijke resultaat van toen en de daarop volgende jaren van ongunstige krachtsverhoudingen voor de vakbeweging, is die weg niet gezamenlijk te gaan. De uitkomsten zullen per sector en bedrijf al snel uiteenlopen en een aanzienlijk deel van de werkenden zal niet kunnen profiteren. Wat dan?

Ook al vinden met een zekere regelmaat vakbondsacties plaats, het is toch geen vloeken in de vakbondsburelen om vast te stellen dat zeker voor algemene sociale verbeteringen de positie van de vakorganisaties zwak is. Is het daarom logisch dat het zo stil is in de vakbondswereld? Nee toch? Hoewel. De meest recente ‘headlines’ van het ledenparlement van de FNV zijn van 11 mei 2017.

Nou hangt de beroering over de ‘doorgeschoten flexibilisering’ niet af van deze gekozenen en hun beknopte verslagen, maar de herfst stormt al en de voortgaande ontwrichting van de arbeidsverhoudingen is in de polder noch in het parlement gestuit. Dus kom op Busker en overige bestuurders van de FNV, laten we deze kans grijpen!

Het minste wat onze vakbond te doen staat, is informatie verschaffen, discussie oproepen, bijeenkomsten organiseren, voorstellen inventariseren, plannen maken en breed uitdragen en uitvoeren. Dat is de kant van de vakbondsdemocratie. En nou die van de sociale strijd, met eisen als: verhoging koopkracht, herstel sociale zekerheid, AOW terug naar 65 jaar, verkorting werkweek en indexering uitkeringen en pensioenen. En laten wel weten, zonder zichtbaarheid, gloed, inspiratie en daadkracht zullen De Boer, Rutte en hun aanhang niet alleen hun gang blijven gaan, maar ook brutaler worden. En Buma zal dit niet verhoeden.