Ga naar de inhoud

WTO: Leeg ontwikkelingspakket

Mandelson, Mandelson, this gift we give tot you….. Met deze op Jingle Bells gecomponeerde tekst werd de Europese onderhandelingsvoorzitter donderdag 15 december in Hong Kong bezongen tijdens zijn bijeenkomst met de NGO’s. Deelnemers van het ‘Our world is not for sale’ netwerk hadden zich uitgedost in kerstkostuum en boden Mandelson als kado een lege doos aan. Een empty development box, refererend aan de nieuwste inzet van rijke landen in de huidige onderhandelingen; het ontwikkelingspakket.

4 min leestijd
Placeholder image

Door Edith van Overveld (Noticias – vanuit Hong Kong) 15-12-2005

Officieel heeft de huidige onderhandelingsronde, die in 2001 in Doha begon, de naam ontwikkelingsronde. Met name ontwikkelingslanden zouden moeten profiteren van de nieuwe afspraken. Twee jaar geleden in Cancun waren de eisen die de rijke landen stelden echter zo onaanvaardbaar, dat een groep ontwikkelingslanden, verenigd in de G20, de onderhandelingen hebben laten stuklopen. Omdat in Hong Kong hetzelfde dreigt te gebeuren en de rijke landen toch hun winst uit de ronde willen behalen, is het ontwikkelingspakket als zoethouder in het leven geroepen. Met name de EU maakt zich hier hard voor.

Het ontwikkelingspakket lijkt in eerste instantie een mooi aanbod van de rijke landen, met name de EU, de VS en Japan, aan alle 50 Minst Ontwikkelde Landen (MOL’s – in Latijns-Amerika valt alleen Haïti hieronder). Het pakket bestaat uit tariefvrije markttoegang voor deze armste landen, en extra hulp om in te zetten op het versterken van de handelspotentie van deze landen, het zogenaamde ‘Aid for Trade’ initiatief. Daarnaast wordt toegezegd dat het pakket een oplossing biedt voor de problemen rondom katoen en bananen.

NGO’s beweren dat het ontwikkelingspakket bestaat uit loze beloften. De volledige markttoegang is weinig nieuws aangezien dit al eerder in andere verdragen was vastgelegd. Nieuw is dat ook de rijkere landen nu gepushed worden om mee te doen aan het ontwikkelingspakket en hun markten open te stellen. Brazilië heeft al toegezegd dit te willen doen. De Minister van Buitenlandse Zaken van Brazilië stelde in zijn openingsspeech in Hong Kong: “Brazilië is, samen met haar Mercosur partners, bereid om zich te bewegen in de richting van een tariefvrije en quotavrije invoer van producten uit de Minst Ontwikkelde Landen, met name van Afrika en Latijns-Amerika.”

Met ‘Aid for Trade’ krijgen de ontwikkelingslanden extra geld voor handelsversterkende hulp. De 2 miljard die de EU hiervoor beschikbaar stelt komt voor de helft uit de 0,7% norm voor ontwikkelingshulp waar niet alle EU landen momenteel nog aan voldoen. Door alle landen hier wel aan te laten voldoen hoopt men een extra bedrag te creëren, een bedrag dat eigenlijk al bestond. De andere helft komt van de Europese Commissie, maar het is nog niet bekend of die dit officieel toezegt. Japan stelt 10 miljard beschikbaar maar gaat dat hoogstwaarschijnlijk in de vorm van leningen doen, iets waar met de trend van schuldenkwijtschelding nu niemand op zit te wachten.

Handelsversterkende maatregelen die met het beschikbare geld genomen kunnen worden zijn bijvoorbeeld het versterken van de infrastructuur, het privatiseren van bedrijven en het geven van trainingen. Allemaal onderdelen van de liberaliseringsagenda van de WTO. Er wordt een commissie ingesteld die deze activiteiten gaat monitoren, maar het is niet bekend of de ontvangende landen uiteindelijk zelf de bestemming van het geld mogen bepalen. Wel is duidelijk dat met name multinationals uit rijke landen een groot belang hebben bij de inzet van het geld en hier uiteindelijk ook het meest van zullen profiteren. De vraag is dus: Hulp voor handel voor wie?

Een ander belangrijk bezwaar van de maatschappelijke organisaties is dat de rijke landen het ontwikkelingspakket gebruiken als pressiemiddel. Ontwikkelingslanden worden hiermee onder druk gezet om de wensen van de EU en de VS op het gebied van landbouw, diensten en industriële producten in te willigen. Al met al lijkt het een leeg pakket. Of zoals de actievoerders zingen:
Trade for Aid
Is the game you play
It’s empty through and through

Kadertje:

Statement over ontwikkelingspakket van Caroline Lucas, Europarlementariër van de Engelse Green Party:

“From a European perspective, the aid for trade is a package of lies. Duty Free and Quota Free has already been given. And the carrot that the Commission wants to provide, it cannot possibly guarantee at a time when member states, especially the British presidency, are talking about slashing European budgets. We have seen through the veiled attempt to distract and shake developing countries and what we have demanded is real development incorporated in the trade agenda itself and not just something that is part of a side show. This is a massive diversion, a sweetened pill for the rest of the package on Agriculture, Services and NAMA.”

Voor meer statements over het ontwikkelingspakket zie:
Focus on the Global South

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Edith van Overveld (Noticias).)