Ga naar de inhoud

Waarom we staken: over de onderwijsstaking in Nederland

Voor het eerst staakt vrijdag 15 maart het onderwijzend personeel van alle onderwijslagen tegelijk in Nederland. Hierbij de vertaling van een verklaring van twee universitaire medewerkers over waarom zij staken.

4 min leestijd

(Door Enzo Rossi en Nicholas Vrousalis, van Open Democracy, vertaling door globalinfo.nl die donateurs blieft) foto SBO Mozaiek)

“We zijn niet in staking om onze zakken te vullen, maar om een einde te maken aan het koeioneren van over onze universiteiten door politici en bureaucraten.”

Het Nederlandse onderwijs is opnieuw in rep en roer. Vier jaar na de studentenbezettingen die in Amsterdam begonnen en het hele land doorkruisten, zal de totaliteit van de leraren in Nederland voor het eerst op 15 maart gaan staken. Deze sectorbrede staking geschiedt in het kielzog van een golf van geslaagde lerarenstakingen in de Verenigde Staten. De staking zal een luide openingssalvo zijn; er zullen krachtige vervolgacties komen als de overheid niet luistert.

Wat is er dan mis met het Nederlandse onderwijs? Het antwoord is te vinden in de beleidsmix van opeenvolgende Nederlandse overheden, die heeft geprobeerd een bezuinigingsmechanisme in de publieke sector te simuleren. Universiteiten en scholen worden aangemoedigd om tegen elkaar te concurreren om studenten en gelden, bij uitgemergelde budgetten, op basis van dubieuze benchmarks en doelen. Het beleid heeft de studenten/personeelsratio in Nederland tot een van de hoogste in de OESO verheven – hoger dan de VS, Griekenland en Italië; de verhouding nadert de 20 in de belangrijkste onderzoeksuniversiteiten.

Deze pathologieën zijn het gevolg van de afnemende financiering per student (68% meer universiteitsstudenten sinds 2000, en -25% in overheidsfinanciering per student), sluipend micromanagement van onderwijs en onderzoek, en groeiend autoritarisme van het management – alles mogelijk gemaakt, zelfs opgelegd aan universitaire leraren en onderzoekers, door overheidsbeleid.

We zijn daarom in staking om een einde te maken aan het koeioneren over onze universiteiten door politici en bureaucraten. Wij staken met als eis het schrappen van de nieuwste bezuinigingen en het herstel van daadwerkelijke financieringsniveaus als in het jaar 2000. We zijn niet gaan staken om onze portemonnee te vullen. Integendeel, we zijn gaan staken om te betalen voor een toename van personeelsaantallen die de verhouding studenten/personeelsleden zal verbeteren; om een betere infrastructuur voor onze studenten te bieden; om de werkdruk en frequentie van burn-outs bij onze collega’s te verminderen; om onze institutionele capaciteiten voor zelfbestuur te verbeteren; en om de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs te verbeteren.

We staken ook om te protesteren tegen de sluipende mechanismen van marktsimulatie en commercialisering in het onderwijs. We staken om ons te verzetten tegen de onophoudelijke drang om scholen en universiteiten om te zetten in supermarkten, met een ongekozen- en niet-verantwoordingsplichtige – raad van bestuur aan de top en een ongelukkig leger van consumenten aan de onderkant. Wij zijn tegen de ondoorzichtigheid en het autoritarisme van het bestuur van het Nederlandse onderwijs, tegen de hiërarchieën die onvermijdelijk ontstaan door de privatisering en tegen de recente bezuinigingen op de geesteswetenschappen die institutionele structuren van onderzoek en onderwijs dreigen te vernietigen waar decennia voor nodig waren om ze te creëren.

Alle benchmarking, doelen en managementindices die van beperkende invloed zijn op de academische ontwikkeling, op de verhoudingen tussen docenten en studenten, of inter-universitaire relaties, schenden de vrijheid en onafhankelijkheid van onderwijsinstellingen. Dit betekent niet dat onderwijs en onderzoek niet moeten worden beoordeeld. Het betekent alleen dat als het onderwijs en het onderzoek moeten worden geëvalueerd, de evaluatie alleen op hun inhoud moet zijn gebaseerd, en niet op oneigenlijke marktstimulerende statistieken. Hoezeer ook de tekortkomingen ervan, kan alleen de instelling van peer-review academisch werk evalueren zoals het is.

We zijn dan ook in staking om respect: respect voor de noodzaak van een goed gefinancierd onderwijssysteem; respect voor onze autonomie als instituten van onderwijzen en leren; respect voor het onderwijs als een voorwaarde voor een democratische samenleving. De stakingen van de Amerikaanse leerkrachten laten zien dat we kunnen winnen.