Waarom het Westen steun verliest

(Door Koert Debeuf, als column geschreven voor EUobserver, vertaling globalinfo.nl, die graag meer donateurs ziet, foto: UN Photo/Manuel Elías)

Op die dag stemden de 195 lidstaten van de raad over de schorsing van de Russische Federatie als lid van die raad. Een meerderheid van 93 tegen 82 was voor de schorsing (terwijl 24 tegen waren en 58 zich onthielden van stemming). Maar 20 landen waren strategisch afwezig tijdens de stemming.

Met andere woorden, slechts een minderheid van de landen in de wereld steunde de resolutie van het Westen tegen Rusland, ook al was dat land anderhalve maand eerder Oekraïne binnengevallen.

Als we naar de details van de stemming kijken, is het beeld nog zorgwekkender. Van de 58 Afrikaanse landen stemden er slechts acht met het Westen mee. Slechts vijf van de 45 Aziatische, en slechts twee van de 18 landen uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika steunden de opschorting van Rusland.

Wat is er aan de hand? Laat ik twee voorbeelden geven.

Tien dagen voor deze VN-bijeenkomst was ik in Qatar om het Doha Forum bij te wonen, waar politieke leiders uit de hele wereld bijeenkomen. Een van de panels besprak hoe te reageren op de invasie van Rusland. De Amerikaanse en Europese sprekers benadrukten dat Rusland de rode lijnen van het internationaal recht had overschreden en dat het daarom gesanctioneerd moest worden.

De voormalige minister van Buitenlandse Zaken van Pakistan, Hina Rabbani Khar, had een ander perspectief.

Zij herinnerde het publiek eraan dat de VS en een ‘coalitie van bereidwilligen’ in 2003 illegaal Irak zijn binnengevallen. De redenen voor de invasie bleken leugens te zijn. Toch werd de wereld gevraagd de Verenigde Staten te steunen, niet te sanctioneren.

Dus, vroeg Rabbani Khar zich af, waarom zou de wereld eerst een Amerikaanse illegale oorlog steunen en nu een Russische sanctioneren? De zaal, grotendeels gevuld met Arabische, Aziatische en Afrikaanse mensen, leek het met haar eens te zijn.

De Europese en Amerikaanse aanwezigen veegden haar argumenten echter van tafel.

Een paar dagen geleden was ik in de Oegandese hoofdstad Kampala om het Uganda-EU Business Forum bij te wonen. Een van de onderwerpen waarover in de marge hevig werd gedebatteerd, was de resolutie van het Europees Parlement van 14 september 2022 over een Oegandees oliepijplijnproject.

De resolutie veroordeelde niet alleen de mensenrechtenschendingen in verband met het project, maar ook het feit dat Oeganda een nieuw fossiel brandstofproject bouwt in tijden van klimaatverandering. De Oegandezen waren vooral ontstemd over het feit dat de Amerikaanse president Joe Biden opriep tot een verhoging van de gas- en olieproductie in de VS – terwijl hun veel kleinere project werd bekritiseerd.

Dit zijn slechts twee voorbeelden, en men kan ze goed of fout vinden. Het punt is dat iedereen die over de wereld reist een groeiende wrok tegen het Westen ziet.

Europa en de Verenigde Staten worden gezien als degenen die de rest regels opleggen, maar deze regels zelf niet naleven als dat nodig is. Europa hamert op democratie, mensenrechten en de rechtsstaat in de omgang met derde landen, maar is tegelijkertijd niet in staat de teloorgang van deze principes in verschillende EU-lidstaten te stoppen. Het Westen veroordeelt elke staatsgreep waar ook ter wereld, maar zwijgt meestal wanneer voormalig president Donald Trump er op 6 januari 2021 in Washington daadwerkelijk toe aanzet.

Men zou kunnen aanvoeren dat het niet eerlijk is om de VS te vergelijken met Mali of Hongarije met Egypte. Dat is natuurlijk waar.

Toch is het het superioriteitsgevoel van het Westen, gecombineerd met het voortdurend de les lezen aan anderen, dat veel Aziaten en Afrikanen boos maakt. Je hoort Afrikanen vaak zeggen dat “als de Chinezen komen, geven ze ons een ziekenhuis, maar als de Europeanen komen, geven ze ons de les”.

Europese beleidsmakers vinden dit alles erg oneerlijk.

Zij verwijzen naar het enorme aantal euro’s dat wordt uitgegeven in Afrika, het Midden-Oosten en Azië. Ze beweren ook dat als deze landen minder corrupt zouden zijn, dit geld tot welvaart zou hebben geleid in plaats van de armoede die in de meeste van deze landen nog steeds heerst.

Sommigen vragen zich zelfs af: “Als Europa zo slecht is, waarom willen zovelen dan nog steeds hun leven riskeren om hier te komen?”

Eerlijk of niet, het punt is dat Europa en de VS steun verliezen van de rest van de wereld. Zeer binnenkort zal dit problematisch worden.

Een eerste test zal de klimaatconferentie COP27 in Sharm el Sheikh zijn, waar we misschien nieuwe allianties zullen zien ontstaan. Daarom heeft Europa geen andere keuze dan zijn buitenlands beleid ernstig te heroverwegen en zijn discours te wijzigen.

—————–

Koert Debeuf is onderscheiden adjunct-professor aan de Vrije Universiteit Brussels en president of the board of EUobserver.