Ga naar de inhoud

Mexico’s economische groei-mislukking

Komende zondag zijn er verkiezingen in Mexico. De kans is groot dat een progressieve kandidaat wint, de oude sociaaldemokraat Andres Manuel Lopez Obrador (AMLO). Economisch gaat het erg slecht met het land en met het grootste deel van de bevolking. Daarover gaat onderstaand interview van Real News Network

10 min leestijd

(Dit is een vertaling (door globalinfo.nl) van de transcript van het interview dat je hierbij embedded ziet. Het origineel is van Real News Network, die toestemming gaf voor de vertaling. Foto Motel net over de grens in New Mexico, Stu Rapley cc/flickr)

Terwijl Mexicanen zich klaarmaken om te stemmen voor een nieuwe president op zondag, gaan ze waarschijnlijk de politieke klasse afstraffen die het land naar een dertig jaar durende economische depressie heeft gevoerd. Mark Weisbrot van CEPR analyseert Mexico’s economische prestaties en de economische perspectieven voor de toekomst na de verkiezingen.

{youtube}GwbYKb40e9E{/youtube}

GREG WILPERT: Het is The Real News Network. Ik ben Greg Wilpert, vanuit Quito, Ecuador.
Terwijl de historische presidentiële race van Mexico de laatste week in  gaat, was een van de belangrijkste onderwerpen in deze campagne de Mexicaanse economie. In feite gaat een groot deel van het laatste presidentiële debat over dit onderwerp. Hier is een kort fragment van wat de linkse kandidaat Andres Manuel Lopez Obrador, te zeggen had over de Mexicaanse economie.

ANDRES MANUEL LOPEZ OBRADOR: Er is geen economische groei geweest. Dit jaar is de wereldwijde groeiprognose 4 procent en in Mexico 2 procent. Maar dit is een trend van de afgelopen 30 jaar. Als er geen groei is, zijn er geen banen. En als er geen banen zijn, dan is er geen welzijn. Als er geen welzijn is, is er geen vrede.

GREG WILPERT: Lopez Obrador wijst er ook herhaaldelijk op in zijn campagne dat om de migratieproblematiek tussen Mexico en de VS aan te pakken, Mexico zijn economische prestaties moet kunnen verbeteren. Zeker de andere twee gevestigde kandidaten, Ricardo Anaya van de Conservatieve PAN en Jose Antonio Meade van de regerende Institutionele Revolutionaire Partij (PRI) hebben zich ook gericht op de economie, maar komen met heel andere voorstellen.

Mark Weisbrot voegt zich bij mij om de economie van Mexico te analyseren in de aanloop naar de presidentsverkiezingen. Mark is de codirecteur van het Center for Economic and Policy Research en is de auteur van het boek “Failed: What the Experts Got Wrong About the Global Economy.” Bedankt dat je weer bij ons bent, Mark.

MARK WEISBROT: Bedankt, Gregory.

GREG WILPERT: In 2012 ondertekenden de leiders van alle grote politieke partijen het zogenaamde Pact voor Mexico. Dat pact omvatte een algemeen economisch programma dat Mexico uit zijn langdurige economische malaise moest halen. Wat is er gebeurd en wat voor soort economisch beleid is uit dit pact voortgekomen?

MARK WEISBROT: Ja. Welnu, het pact heeft duidelijk zijn beloftes niet waargemaakt. Ze beloofden bijvoorbeeld dat de groei zou leiden tot een jaarlijkse reële groei van minstens 5 procent, en het is nog niet de helft geworden. Ze beloofden om ongelijkheid te verminderen, en toch is het inkomensaandeel van de top 10 procent, die al erg hoog was… Ze hadden de situatie dat 35 procent van het totale inkomen naar de bovenste 10 procent ging. Dat ging omhoog naar 36. En de onderste 10 procent bleef op ongeveer 1,8 procent, wat tamelijk weinig is voor 10 procent van de bevolking. Dat is dus niet gebeurd. Ze zouden de armoede verminderen, en dat gebeurde ook niet. En weet je, het percentage is een beetje verlaagd. Maar het aantal mensen in armoede nam zelfs licht toe.

Ik denk dat wat AMLO zei het belangrijkste was. Omdat de meeste mensen dit niet weten, niet in de Verenigde Staten en waarschijnlijk ook niet in Mexico, hoe lang dit falen, dit mislopen van de economische groei, echt al is geweest. Het duurt nu al bijna 40 jaar. Weet je, Mexico was ooit een snelgroeiend ontwikkelingsland van 1960 tot 1980. Het inkomen per persoon, het reële inkomen, is toen praktisch verdubbeld. En vervolgens vertraagde het twintig jaar lang naar ongeveer negen procent van 1980 tot 2000. En nu hier in de 21ste eeuw, komt Mexico  op plek 18 van de 20 Latijns-Amerikaanse landen in termen van de groei van het inkomen per persoon. Dus daar heeft hij gelijk in. En ik denk dat dat een van de redenen is dat je zoveel andere sociale problemen hebt die je daar hebt, inclusief alle moorden en andere pathologieën van de drugsoorlog en al het andere.

GREG WILPERT: Dus waar schrijf je deze slechte economische prestaties aan toe? Ik bedoel, het heeft zo lang geduurd, je moet genoeg tijd hebben gehad om erachter te komen wat het is dat, wat voor soort beleidsbeslissingen er in feite achter schuil gaan.

MARK WEISBROT: Nou, het gaat om een hele combinatie van beleid. Ik bedoel, een deel ervan is NAFTA zelf, toch? Daardoor werden, weet je, vijf miljoen boeren van hun land gedreven door, je weet wel, Amerikaanse export van gesubsidieerde maïs en andere landbouwproducten. Ik denk dat dat deel was van het verhaal. Ik denk ook het ongepaste fiscale en monetaire beleid, dat aanhoudt, als je zelfs kijkt naar de laatste vijf jaar, bijvoorbeeld, je deze grote rentestijging zag. Het begon in december 2015, toen de rentetarieven gingen van 3 tot 7,5 procent, in, weet u, wat is waar ze nu zijn. Ik denk dat dat te veel vergde van de economie.

En dan heb je deze toewijding voor wat het IMF en de regering fiscale consolidatie noemen. Dus als de economie begint te groeien, zelfs maar een beetje opkrabbelt, is het eerste dat ze willen doen de overheidsschuld afbetalen, die niet eens zo groot is. Ze hebben geen enorme schuldenlast. Ze betalen slechts ongeveer 2,9 procent van het bbp per jaar en rente, wat niet enorm is. En ze hebben helemaal geen grote buitenlandse schuld, en dat is het gevaarlijkste deel van de schuld voor een ontwikkelingsland, want dat kan betalingsbalansproblemen veroorzaken.

Dus ik denk dat je veel ongepast macro-economisch beleid hebt. Je hebt een zeer lage overheidsinvestering, die nodig is, weet je, in het onderwijs, in de infrastructuur. En dat is ook sinds 2012 allemaal onder dit pact gevallen. Dus ze gaan in feite door met dit model dat al bijna vier decennia echt is mislukt.

GREG WILPERT: Nu, de twee belangrijkste vestigingskandidaten, dat wil zeggen Ricardo Anaya van de PAN, en Jose Antonio Meade van de PRI, zij zijn in feite, hun partijen zijn ondertekenaars van het Pact Voor Mexico. We kunnen dus misschien veilig aannemen dat als zij zouden worden, een van hen president zou worden, zij het beleid van de huidige president Enrique Pena Nieto zouden willen voortzetten. Als dat het geval was, wat zou je dan voor de Mexicaanse economie voorspellen? En houd ook rekening met de externe factoren die er zijn, dat wil zeggen met betrekking tot de Verenigde Staten, wat ook dat  economische effect op Mexico is.

MARK WEISBROT: Tja. Nou, weet je, ik verwacht geen veranderingen van de status-quo-kandidaten als ze zouden winnen, omdat ze zich aan dat pact hebben verbonden. En je weet dat er ook dat document is, dat we hebben gebruikt in ons eigen rapport over Mexico, dat  morgen wordt gepubliceerd over de Mexicaanse economie, dat is die overeenkomst met het IMF. Het wordt een artikel voor consultatie genoemd. Het is geen kredietovereenkomst, maar het is een overeenkomst over de basisprincipes van de economie en wat hun beleid is. En je kunt al dit beleid daar zien.

En het ergste is dat, dus je hebt deze, weet je, grote negatieve risico’s nu. Omdat de Fed eraan verbonden is, is de Federal Reserve in de VS vastbesloten om dit jaar vier keer de rente te verhogen.  Je gaat daardoor dan kapitaalstromen krijgen die uit Mexico naar de VS toe zullen gaan vanwege de hogere rentetarieven.  Je had dat ook in 1994 toen de Fed een verkrappingscyclus begon, waardoor de rente in 1994 steeg. En je had de peso-crisis en zij verloren in die crisis negen en een half procent van hun economie. En dan, natuurlijk, weet je, Mexico is erg verbonden met de Verenigde Staten, en is ook bijzonder kwetsbaar voor de wereldwijde financiële turbulentie die, naar alle waarschijnlijkheid, zal duren naarmate de Fed de rente blijft verhogen, we hebben al wat van kunnen zien in landen als Argentinië en Turkije. En dit raakt Mexico vooral hard omdat die hun handel in buitenlandse valuta hebben geliberaliseerd, en hun financiële markten, zoals bijna niemand anders als het gaat om hoe vrij het is van alle soorten kapitaalcontroles.

En dat is dus vaak de plek waar beleggers naartoe gaan als het slecht gaat in de zogenaamde opkomende markteconomieën. Ze verkopen Mexicaanse activa en aandelen en obligaties. En dat is, dat is een groot risico dat ze in het vooruitzicht hebben. En u weet niet wat de Verenigde Staten gaan doen, ook als reactie op de verkiezing van AMLO. Ik denk dat het eerst goed zal zijn, maar ze hebben ook een hefboom die ze als wapen kunnen gebruiken.

GREG WILPERT: Nou, nu we het erover hebben, wat zou precies dat soort hefboomwerking zijn? Ik bedoel, op dit moment is AMLO, dat wil zeggen Andres Manuel Lopez Obrador, zoals hij bekend staat, door zijn initialen. Er wordt verwacht dat hij praktisch zeker zal winnen. Ik bedoel, hij staat 25 punten voor, met iets als 50 procent van de stemmen in de meeste opiniepeilingen. Dus ervan uitgaande dat AMLO inderdaad wint en de verkiezingen min of meer schoon zijn, wat voor hefboom kunnen de Verenigde Staten dan tegen hem gebruiken?

MARK WEISBROT: Een ding dat de meeste mensen niet weten, is de Flexible Credit Line, een vooraf goedgekeurde kredietlijn van het IMF. Dit is eigenlijk iets, het was een positief iets dat het IMF creëerde in het kielzog van de wereldrecessie. Maar om een of andere reden, die u wel kunt raden, komen slechts drie landen in de wereld ervoor in aanmerking. Dat zijn allemaal rechtse bondgenoten van de Verenigde Staten. En dat zijn Polen, Colombia en Mexico.

En dat beslaat een groot deel van Mexico’s reserves. En het zou dus kunnen, het IMF zou dat kunnen, dat voor dit halfrond op zijn minst wordt gecontroleerd door het Amerikaanse ministerie van Financiën, dat ze dat opheffen. Ze kunnen het terugsnoeien, of het helemaal afkappen. En dat is  één ding waarmee ze de nieuwe regering volgens mij kunnen bedreigen. Maar ik denk niet dat ze daar makkelijk mee weg kunnen komen, want ik denk, weet je, als AMLO wint, zal hij sterke steun onder de bevolking hebben. En hij zal die kunnen mobiliseren. En ik denk niet dat dit soort bedreigingen noodzakelijkerwijs slagen.

GREG WILPERT: OK. Welnu, we zullen dit zeker van zeer nabij volgen. De verkiezingen vinden plaats komende zondag 1 juli. Ik sprak met Mark Weisbrot, codirecteur van het Center for Economic and Policy Research. Nogmaals bedankt, Mark, dat je vandaag bij ons kon zijn.

MARK WEISBROT: Ook jij bedankt

GREG WILPERT: En jullie ook bedankt voor het gebruiken van The Real News Network. Als je van verhalen zoals deze houdt, wil ik je er ook aan herinneren dat we onlangs onze zomeractie zijn  gestart en je hulp nodig hebben om ons doel te bereiken om  $ 200.000,- in te zamelen. Elke dollar die u doneert, wordt verdubbeld. En in tegenstelling tot alle andere nieuwsmedia, accepteren wij geen steun van overheden of bedrijven. Doe alsjeblieft wat kunt doen vandaag.

(Voor donaties aan Real News Network vanuit Europa, zie hier)