Ga naar de inhoud

Macron’s arbeidswethervorming naar Nederlands voorbeeld

Als er prijzen uitgedeeld zouden worden voor het naar de politieke top glibberen, dan had Emmanuel Macron dit jaar de wereldcup moeten krijgen. Je zou haast bewondering hebben voor de manier waarop deze minister uit de volstrekt impopulair geworden sociaaldemocratische Franse regering zich vlak voor de verkiezingen wegwurmt, een nieuwe partij opricht en vervolgens de boel wint.

9 min leestijd

(Geschreven voor het komende nummer van kwartaalblad Buiten de Orde)

De socialistische partij die hij achterlaat wordt ondertussen dermate afgestraft door de kiezers dat de algehele opheffing dreigt. Na het ook nog eens behalen van de absolute meerderheid voor zijn splinternieuwe partij in de parlementsverkiezingen, dit alles bij legendarisch lage opkomstcijfers, zal hij als een ouderwetse koning kunnen gaan regeren. Maar Macron’s plannen op economische gebied zijn ondertussen gruwelijk…

Loi Travail

Macron was in de regering Hollande de architect van de Loi Khomri. Dat plan tot een vergaande deregulering van wetten op het gebied van bedrijfsleven, transport en arbeid, droeg ook aanvankelijk zijn naam. Maar de oorspronkelijke plannen gingen dermate ver dat de sociaaldemocraten opstand onder hun eigen achterban vreesden. Na wat slijpwerk en omdoping in Loi Khomri (naar staatssecretaris Myriam El Khomri), ging de boel alsnog naar buiten en verwekte daar een ongekende protestgolf (*1). De arbeidshervormingswet werd aanvankelijk door allerlei trucs zonder debat door het parlement gekonkeld, maar moest nog door uiteenlopende herzieningsonderhandelingen toen de verkiezingscampagne een voorlopig staakt het vuren bracht.

Frisse jongen

Macron had zich net op tijd uit de regering Hollande verwijderd om net te doen alsof hij er niets meer mee te maken had. Hij presenteerde zich vervolgens met een D66-achtig verhaal over politieke vernieuwing en niet-links-niet-rechts. In de eerste ronde kreeg hij 24 procent van de (geldige) stemmen. In de tweede ronde moest hij het duel tegen Marine Le pen voeren en kreeg 66 procent. Zijn inderhaast opgerichte partij En Marche (na de presidentsverkiezingen omgedoopt in La Republique en Marche, LREM) behaalde in de tweede ronde van de parlementsverkiezingen 308 van de 577 zetels, en de rechtse coalitiepartij MoDem nog eens 42. De opkomst was bij de eerste ronde net onder de 50% en in de tweede ronde zelfs maar net boven de 40% En daarvan heeft ook nog eens bijna een kwart blanco of ongeldig gestemd. Ook bij de presidentsverkiezing verklaarde trouwens een derde van de mensen die wel gingen stemmen in de 2e ronde, dat ze alleen op Macron stemden omdat ze tegen Le Pen waren.

Hernieuwde aanval op arbeid

Achter alle vage taal en frisse uiterlijkheden gaat een klassiek neoliberaal denken en doen schuil. Een van de eerste maatregelen die Macron nam, was het aankondigen van een nieuwe aanval op de rechten van arbeiders in Frankrijk. Net als onder de regering Hollande is het idee dat ‘de economie’ erop vooruit zal gaan als productie goedkoper en makkelijker gemaakt wordt door verworven rechten en in regels vastgelegde bepalingen te slopen. Dat zou dan investeringen moeten aantrekken, of moeten verhinderen dat bedrijven hun productie verplaatsen naar regio’s met lagere lonen.

Degene die de klus moet gaan klaren en tot minister voor Arbeid wordt benoemd door Macron, is Muriel Pénicaud. Ze is afkomstig uit het bedrijfsleven en heeft eerder bestuursfuncties bekleed bij Franse multinationals (Dassault, Danone). Herman Michiel omschrijft op de website Ander Europa (*2) wat de plannen van Macron/ Pénicaud gaan inhouden:

.) Aanval op de vakbonden door bedrijfsakkoorden voorrang te geven op sectorakkoorden (Wat je in Nederland ook ziet met uithollen van CAO-overeenkomsten, maar dan als beleid)

.) Beperking van de hoogte van ontslagvergoeding als bedrijven productie dichtgooien

.) Afbouw van de structuren voor vertegenwoordiging van het personeel in de bedrijven.

Daarnaast is er een batterij kleinere maatregelen uit de verlanglijst van de ondernemers, zoals afschaffing van de C3P, een soort puntensysteem voor genoegdoening bij bijzonder zwaar werk.

De miljoenen achter Macron

Media en waarnemers in Nederland waren over het algemeen blij verrast dat Macron zo uit het doosje kwam springen. Ze waren deels verblind door het spookbeeld dat Marine Le Pen wel eens zou kunnen winnen. In vergelijking met haar was Macron een wonder van gematigdheid. Een soort kloon van Trudeau in Canada. Net als in Nederland Rutte kan glanzen omdat hij Wilders de wind uit de zeilen haalt.

Macron was ook de redder van een pro-EU-politiek, dat andere spookbeeld na de Brexit-winst in Groot Brittannië. Macron zelf wil – zoals zoveel populistische politici – doen voorkomen alsof zijn steun vooral bestaat uit duizenden micro-giften van gewone mensen.

Maar wie beter onderzoekt waar Macron vandaan komt, en dat is helemaal niet zo moeilijk want er is hele goeie onderzoeksjournalistiek in Frankrijk, ziet dat hij gesteund wordt door machtige krachten in het bedrijfsleven en de financiële wereld. Macron zelf komt ook uit die wereld, als voormalig bankier bij de Franse zakenbank Rotschild, waar hij meer dan 2 miljoen Euro aan commissieloon (bruto, dat wel) verdiende. Omdat er een maximum ingesteld is in Frankrijk voor giften door particulieren aan verkiezingscampagnes (7.500 Euro per persoon) zijn er heel wat besloten dinertjes georganiseerd waar Emmanuel dan vaak even de kop liet zien… Die werden georganiseerd door Christian Dargnat, oud-directeur van BNP-Paribas Asset Managment. (*3)

Daarnaast is er een vreemde relatie met oude structuren van de Socialistische Partij. Je zou zeggen dat dat elkaars grootste concurrenten zijn, maar in werkelijkheid wordt er vriendschappelijk samengewerkt en zijn veel ouwe (of jonge) socialisten gewoon doorgeschoven naar posten in LREM. Het doet denken aan het omkatten van grote multinationals die in een schandaal verwikkeld zijn geraakt. Zoals accountantsbedrijf Ernst & Young, dat de boeken deed van alle grote banken die bij de kredietcrisis omvielen, waaronder Lehman. Het gaat nu met een nieuw uiterlijk onder de naam EY verder…

Vreemd genoeg lijkt Macron als het om economisch beleid gaat ook op Trump. Hij belooft tegenstrijdige dingen in de verkiezingscampagne, en als hij eenmaal aan de macht is gaat hij gewoon het verlanglijstje van zijn financiers afwerken. Erg veel beleidsmatig denken komt daar naar verluidt niet bij kijken en er zijn economen die zijn politiek vergelijken met een bordeel. (*4) En net als Trump probeert Macron de media op afstand te houden. Hij weigert interviews te geven met als excuus dat zijn ideeën “te ingewikkeld zijn” (*5).

Leerzame Nederlandse voorgeschiedenis

Een interessante bijdrage aan het maatschappelijk debat over de (on)wenselijkheid van de arbeidswethervorming, deed de gezaghebbende krant Le Monde door de situatie in Nederland aan te halen. De voorstanders van de arbeidswethervorming, zoals Macron, beweren immers stelselmatig dat grotere flexibilisering van de arbeidsmarkt nodig is omdat de binnenlandse productie daarmee beter kan concurreren (tegen die daarbuiten). Al die vast contracten en aanvullende arbeidsregels zouden het kapitaal maar binden aan onnodige kosten en ze bovendien onmogelijk maken om allerlei factoren van de productie te variëren. In het buitenland zou dat allemaal veel beter geregeld zijn, maar die halsstarrige Fransen blokkeren de moderne productieomstandigheden. Om banen te creëren moet dus raar genoeg de arbeid gedereguleerd en flexibel worden. Het is vooral propaganda. Want in veel landen in Europa wordt ook vastgehouden aan het beperken van tijdelijk en precair werk. Maar het werkt ook helemaal niet. Het levert niet meer banen op, maar vooral een precarisering van bestaande banen. Onder de titel Aux Pays-Bas, «les effets pervers» de vingt ans de «flexisécurité» (In Nederland, de “perverse effecten” van twintig jaar “flexicurity” (*5)) wordt de situatie in Nederland grondig onder de loep genomen. Dat is immers volgens de krant “ongeveer wat dhr. Macron voorstelt”. In het stuk van Marie Wierink, onderzoeker bij het ’Institut de recherche économique et sociale/IRES’ blijft weinig heel van het Nederlandse beleid. Wierink haalt rapporten van de WRR en het CPB aan om aan te geven dat het uiteindelijke resultaat van dit beleid op alle gebieden negatief is en juist voert tot daling van productiviteit en innovatie en zeer nadelig is voor de werkenden. De vakbond zou dan ook spijt hebben van aanvankelijke medewerking aan de besluiten van eind jaren ‘90 en nu “echte banen” eisen. De enige sector die echt heeft geprofiteerd zijn de uitzendbureaus. Wierink verwijst ook naar de onderzoekster Hester Houwing die de eerste tien jaar ‘flexicurity’ heeft onderzocht en in 2010 al tot de conclusie kwam dat ondanks wetgeving die had moeten zorgen dat er na een periode tijdelijk werk een vast contract aangeboden zou moeten worden, het aandeel tijdelijk werk alleen maar toegenomen is. Er klopt dus niets van het argumenten dat flexibele contracten banen creëren die vervolgens tot vast werk zouden voeren.

Komende protesten

De Franse vakbonden hadden zich niet eensgezind opgesteld toen Macron zijn eerste aanval lanceerde. Een deel trapte in de retoriek of voelde zich misschien loyaal aan de sociaaldemocratische regering. Maar de grootste bond CGT en tal van kleinere organisaties en vooral vele duizenden niet georganiseerden trokken in 2016 fel van leer tegen de plannen.

Toen Macron de verkiezingen won, wisten de bonden dat de ellende voort zou duren en er vormde zich onder meer een Front Social dat de dag na zijn inhuldiging op 19 juni al op veel plekken demonstraties organiseerde (*7). Nu heeft de vakbond CGT opgeroepen om op 12 september een algemene staking te houden tegen de plannen van Macron. (*8) Dat wordt dan vast weer de opmaat voor een boel demonstraties en acties in het najaar en misschien kan vanuit Nederland dan wat goed gemaakt worden door solidariteit te betuigen en de geest ook hier weer terug in de fles te stoppen.

————————–

*1) Zie voor verslagen en vertaalde teksten in het kader van de Loi Travail de tag op globalinfo.nl  En voor naar het Nederlands vertaalde achtergronden over Macron en vele andere zie Thom Holterman’s blog libertaire orde:

*2) Zie Arbeidsrechten eerste doelwit van Patron Macron

*3) Zie : wie Financierde de Campagne van Emmanuel Macron?

*4) Economie gezien als Gigantisch Bordeel.

*5) Nouvel Obs

*6) Zie Le Monde van 6 juni 2017 Het stuk staat niet geheel online

*7) Front Social

*8) Le Monde over 12 september

Extra, in het Duitse: Ook de Frankfurter Rundschau verwondert zich over het progressieve imago van Macron.