Maakt Goldman Sachs een einde aan het Europese sociale model?
Mario Monti, Lucas Papademos en Mario Draghi hebben één ding gemeen: ze hebben alledrie voor de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs gewerkt. Dat is geen toeval, maar een gevolg van een beïnvloedingsstrategie die misschien haar grenzen al heeft bereikt, schrijft de Franse krant Le Monde.
(Het origineel verscheen bij Attac Vlaanderen)
Criticasters noemen het Europese beïnvloedingsnetwerk, dat door Goldman Sachs werd opgetuigd, een vrijmetselaarsloge. De nieuwe president van de Europese centrale Bank, Draghi, de nieuwe premier van Italië, Monti en de nieuwe Griekse premier Lucas Papademos zijn symboolfiguren van dit hechte netwerk.
Er zijn nog twee zwaargewichten uit het netwerk van de zakenbank die een rol spelen in de eurocrisis: de Duitser Otmar Issing, oud-directielid van de Bundesbank en voormalig chef-econoom van de ECB, en de Ier Peter Sutherland, een beheerder van Goldman Sachs International, die achter de schermen heeft meegewerkt aan de redding van Ierland.
Hoe is dit netwerk van aanhangers en bemiddelaars opgezet? Volgens Le Monde wordt de ’magische kring’ in de VS gevormd door voormalige topmannen van de bank die zijn overgestapt naar de hoogste regionen van het overheidsapparaat. Maar in Europa heeft de bank zichzelf gebombardeerd tot voorvechter van het relatiekapitalisme. Zij richt zich voornamelijk op directieleden van centrale banken of ex-eurocommissarissen.
De voornaamste taak van de vazallen is legaal informatie vergaren over aanstaande activiteiten of over het rentebeleid van de centrale banken. De vazallen verbergen altijd hun lijntje met de bank, ook als ze een interview geven of een officiële missie leiden. De tongen raken los in het bijzijn van mensen van hetzelfde slag. Vervolgens gaat exclusieve informatie circuleren in de handelszalen van de bank. Inmiddels beschikt Goldman Sachs over een fantastische tussenpersoon in Frankfurt, Rome en Athene.
The Goldman Sachs Group, Inc. is een internationaal opererende investeringsbank. Goldman Sachs is tevens gespecialiseerd in het aanbieden van financiële diensten aan multinationals en overheden. Als gevolg van de kredietcrisis werd Goldman Sachs in 2008 omgevormd van zakenbank tot een financiële holding, om zo van de Amerikaanse ondersteuningsmaatregelen te kunnen profiteren. Het hoofdkwartier is gevestigd in Lower Manhattan (New York City). Goldman Sachs heeft kantoren in verschillende grote financiële districten zoals New York City, Chicago, Los Angeles, Frankfurt, Zürich, Parijs, Londen, Hongkong, Milaan, Sydney, Tokio en Toronto en dus niet in Gent, Eeklo, Ronse of Doornik. Goldman Sachs adviseert enkele van de grootste bedrijven financieel, evenals overheden en enkele van de rijkste families ter wereld. Tijdens de Kredietcrisis kwam Goldman Sachs met enige regelmaat onder vuur te liggen. Kritiek werd onder meer geuit in begin 2010 op de rol die men had gespeeld bij door de Griekse regering afgesloten valutaswaps. In april 2010 werd bekend dat toezichthouder Securities and Exchange Commission Goldman Sachs zou dagvaarden ter zake van beweerde fraude met herverpakte hypotheken.
Er zijn natuurlijk nog enkele belangrijke ex-topmensen van Goldman Sachs in nieuwe financiële of politieke posities: Joshua Bolten, ex-Stafchef van het Witte Huis;Henry Paulson, minister van financiën Verenigde Staten; Romano Prodi, ex-voorzitter van de Europese Commissie en ex-premier van Italië; Malcolm Turnbull, ex-federale leider van de Liberal Party of Australia; Robert Zoellick, voorzitter van de Wereldbank.
Toch is door de reeks schandalen in de VS de naam Goldman Sachs is bezoedeld. ‘De Europese topmannen die erop uit trokken om de wereld te veroveren hebben zich bevrijd van de kruisvaarders van de high finance à la Goldman Sachs. De zoektocht naar waardering van de aandeelhouder, de eisen aan transparantie en het activisme van de oppositionele macht (media, ngo’s, institutionele beleggers) dreigen het ‘effect van het netwerk’ te verzwakken.’
Hoe dan ook, dit zijn technocraten met een missie, politieke ideologen van het neoliberalisme vermomd als politici.
Mario Draghi, een hedendaagse Thatcher: “Het Europese sociale model is voorbij”
Het doel van die missie wordt helemaal helder en duidelijk bij het interview van Draghi met de Wall Street Journal, de bijbel van de internationale financiële industrie, op 24 februari. Hij heeft dus niet alleen de timing gekozen maar ook het medium. Mario Draghi, oud-bankier van Goldman Sachs en nieuwe bewaker van het lot van de Europese munt, is van mening dat er voor de redding van de euro een hoge prijs zal moeten worden betaald. Volgens hem is er geen ontkomen aan: alle landen die diep in de schulden zitten moeten strenge bezuinigingsmaatregelen doorvoeren en dat betekent dat er moet worden afgezien van een sociaal model dat is gebaseerd op gegarandeerde werkgelegenheid en een royale sociale herverdeling. Dit model, waarop Europa sinds de Tweede Wereldoorlog zijn welvaart heeft gebaseerd, is verdwenen (“has gone”), aldus Mario Draghi, die de journalist van de Wall Street Journal herinnert aan de uitspraak van de Duitse econoom Rudi Dornbusch: “Europeanen zijn zo rijk dat ze het zich kunnen permitteren om mensen te betalen om niet te werken.”
Volgens deze Goldman Sachs ideologen gevolgd door een meerderheid binnen de Europese politieke, economische en financiële elites “vormen in een geglobaliseerde wereld onze welvaartsstaten met hun sociale bescherming, comfortabele arbeidsomstandigheden en vroege pensioenleeftijd een luxe die we ons niet meer kunnen veroorloven. Het zorgt er voor dat onze bedrijven internationaal niet kunnen concurreren en door de vergrijzing van de bevolking worden zonder drastische hervormingen onze pensioenen onbetaalbaar. De oplossing is loonmatiging en flexibilisering van de arbeidsmarkt om onze bedrijven ‘competitief’ te maken, verlaging van de sociale voordelen omdat ‘werk zou lonen’ en verhoging van de pensioenleeftijd, dit alles om onze welvaartsstaat betaalbaar te houden.”
De realiteit is natuurlijk niet dat de welvaartsstaten moeten betaalbaar blijven, maar dat de kapitalistische winstaccumulatie van de financiële industrie gevrijwaard blijft, via uitverkoop van publiek bezit en totale privatisering, via een genadeloze competiviteit waarbij de werknemers slechts pionnen zijn, onkostenplaatjes, en de vakbonden een obstakel die voorlopig nog de weg belemmeren naar de totale uitbuiting.
Eric Goeman: “Laten we dus duidelijk zijn: het merendeel van de “klanten” van Goldman Sachs zijn helemaal geen “muppets”, maar integendeel de grootste multinationale corporaties, de rijkste families en overheden. Kortom, de fine fleur van de internationale speculatie en creatieve belastingsplanning. Deze “klanten” hebben Goldman Sachs tot nu toe hun meestal frauduleuze praktijken laten uitvoeren omdat ze er intussen ook zelf beter van werden. Tot het misging, maar toch blijft de bank niet alleen grote steun genieten bij deze “muppets”, maar tekenen intussen enkele van hun ex-topmensen de afbraak uit van het Europese Sociale Model (Monti, Draghi, Papademos). En ze hebben ook nog eens grote linken met de Amerikaanse regering en met de Wereldbank. Wij zijn “de muppets” omdat we dit allemaal dulden.”
Bronnen: Le Monde/Press Europe