Kredietcrisis volgen (3): Paniek op de markt

(zie twee eerdere overzichten 1) de kredietcrisis volgen en 2) deel 2

De koersen blijven spectaculair kelderen, wat er ook door centrale regeringen ondernomen wordt. De paniek is compleet nu ook vandaag (vrijdag) de beurzen weer verder blijken te zakken. Dat is de ‘worst case scenario’ die maandag begon. In feite zijn de koersen sindsdien alleen maar verder gezakt, ondanks de gigantische bedragen die overheden uit de staatskas trokken om banken (en met AIG ook andere bedrijven) uit de puree te helpen. Maar nu blijkt dat – in ieder geval tot nu toe – dat niet heeft gewerkt. Als nieuwe poging werd toen in een soort mondiale afspraak van centrale banken (een structuur die tot dusver onbekend was) besloten tot een wereldwijde verlaging van de rente met een half procent. Dat was vooral belangrijk omdat het momenteel onmogelijk is om nog korte termijn geld te lenen. En ook dat is uniek, er schijnen de afgelopen week dagen te zijn geweest dat er absoluut geen transacties tussen banken gebeurden, wat nooit eerder gebeurd is. Niemand durft meer aan een ander te lenen, omdat het risico groot is dat je dan je geld kwijt bent.

De gevolgen zijn daar het grootste voor arme landen die afhankelijk zijn van voortdurende korte termijn-leningen, en van verschillende landen (Pakistan, Sri Lanka, Indonesië) kwamen berichten dat ze allerlei normale kosten niet meer konden betalen en feitelijk failliet zijn. Het geldt ook voor een relatief rijk land als IJsland dat z’n drie grootste banken om heeft zien vallen, waar tenminste 1,6 miljard spaargeld van Nederlanders op geparkeerd blijkt te staan, dat Wouter Bos nu tevergeefs probeert terug te krijgen. Maar ook bedrijven komen in de problemen door gebrek aan geld. Er zijn voortdurende geruchten over nieuwe banken die in het Europese gebied in de problemen zouden zijn, zoals de Belgische Dexia. Berichten over problemen bij de Belgische bank Argenta worden door de bank zelf met klem ontkend.
 
Er gaan ook geruchten over het wankelen van grote multinationals als Ford of general Motors, door een combinatie van grootschalig verlies aan waarde op de beurs, met gebrek aan geld en het inzakken van de markt.

In ieder geval heeft ook de renteverlaging niet of nauwelijks geholpen. Donderdag kon je de beurskoersen heel even zien stijgen (ongeveer een half uur, en meteen begonnen de analisten in de media er hoopgevende signalen in te zien ) om vervolgens weer door te kelderen. De belangrijkste Amerikaanse index de DOW was eerder deze week al door de symbolische 10.000 punten grens te zakken, en is daar steeds verder onder beland. De Nederlandse AEX ging door de vergelijkbaar symbolische 300 punten heen, en opende vandaag op 260.

"De paniek nadert het kookpunt" citeert het Financieele Dagblad een beurshandelaar. Je kunt er wel geld in blijven pompen, maar het verdampt momenteel weer even snel. Dergelijke dramatische uitspraken zijn overal te vinden. "The global economic dam has now cracked wide open. Water is pouring everywhere. The bursting of the dam is a fitting tribute to Paulson’s and Bush’s $700 billion boondoggle to add liquidity to banks." (bron )
"The worst financial crisis to sweep the world in almost 80 years." (Guardian )

Grappig is natuurlijk dat plotseling websites van beurshandelaren dit soort uitspraken beginnen te doen:
"Anti-globalisten halen hun gelijk
De globalisering van de wereldeconomie kent niet alleen voordelen. De financiële markten zijn dusdanig verweven dat slechts weinig landen zich lijken te kunnen onttrekken aan de crisis. Achtereenvolgens Zuid-Korea, Taiwan en Hong Kong verlaagden gisteren hun rentes, een dag na de rentestap van de Fed, ECB, BoE, BoC, Zwitserland en Australië. Het belangrijkste issue in de huidige crisis, vertrouwen, is echter nog verre van terug. "

Spoedoverleg in Washington

Na eerder spoedoverleg op EU-niveau van de Europese ministers van Financiën, waarbij afspreken gemaakt werden die ze vervolgens weer allemaal aan hun laars lapten omdat zoals NRC constateerde "De crisis de EU-leiders te snel ging" (NRC 6 oktober 2008) is er dit weekend ‘mondiaal topoverleg ‘ in Washington. . Daarvoor wordt de najaarsvergadering van IMF en Wereldbank benut, die toch al gepland stond, maar het is waarschijnlijk een nog nooit vertoonde samenkomst van economische macht. Benieuwd wie er een voorstel voor de agenda daar maakt…

Een van de gevolgen in Nederland is dat voor het eerst sinds 18 jaar de huizenprijzen zijn gaan dalen.
In de hypotheekwereld wordt geadviseerd om een kredietcrisis-clausule in je koopacte mee te nemen.

Linkse reacties


Overal op de wereld (nou ja…) beginnen de discussies aan te zwellen over de gevolgen die deze crisis kan hebben, en de mogelijke kansen om er nu ander beleid door te drukken. (links naar bronnen daarvoor stonden ook al in de eerste twee overzichten) Ter aanvulling daarop:
Discussieforum van anarcho-communisten.

In Nederland zijn we een emaillijst begonnen voor het uitwisselen van dit soort zaken en meningen:

Tijdens de besluiten over de giga-bail-out in de VS waren er snel georganiseerde protesten van mensen die het belachelijk vonden dat er belastinggeld naar die banken gepompt zou worden, terwijl ze de crisis zelf veroorzaakt hebben. Zie foto’s in Wall Street hier en hier.
filmpje.

Wat niet echt geholpen zal hebben is dat de bankiers/topmanagers  zelf gewoon door bleven feesten terwijl ze door de belastingbetaler uit de brand geholpen werden.
Een van de mooiste filmpjes is hier te vinden .

Volgens velen betekent de crisis het einde van het neoliberalisme, een merkwaardige psychopatische fase in het kapitalisme, al analyseren sommigen dat dat zich nu in zijn eindstadium bevindt en de ‘corporate crooks’ dat gebruiken om snel nog de staatskassen leeg te roven.

Het betekent volgens de Braziliaanse econoom Carlos Lessa in ieder geval het einde van de dollar en er zal een vervanging moeten worden gecreëerd voor het aloude Bretton- Woods systeem.

Onduidelijk blijft hoe de kansen bij deze crisis liggen voor arme landen. Aanvankelijk werd geanalyseerd dat die de crisis konden gebruiken voor een inhaalslag omdat ze er zelf minder last van zouden hebben. Nu komen er steeds meer geluiden dat ook hun economie zware schade zou kunnen leiden. Brazilië en Argentinië hebben in ieder geval alvast een eigen ruilmiddel ingesteld.
Een van de meest gelezen internetanalytici is Nouriel Roubini , die waarschuwt voor een ‘global financial meltdown’ en de kans reëel acht dat ’the isotherm of all bank runs’ plaats zal grijpen.

Overigen:

Kruip in de rol van toezichthouder :  (met dank aan sargasso.nl)

Volgens de Standaard is de 700 miljard van de VS en de 300 van de EU nog lang niet genoeg en hebben ze de schade (alleen bij de banken) op 1.400 miljard gecalculeerd. Een van de weinige banken die het relatief goed doet is de RABO. Brabants Dagblad legt uit waarom. 

Goed lemma over kredietcrisis bij wikipedia.

Dit is een mysterieuze website http://www.kredietcrisis.com/ die geen enkele informatie over de herkomst geeft en bij je op bezoek dreigt te komen als je een formulier invult om te kijken of je gaat lijden onder de kredietcrisis (zal wel een bank achter zitten die nieuwe slachtoffers zoekt).

Bij de faculteit economie van de UvA aan de Roeterstraat in Amsterdam wordt een dagelijkse praatshow met ‘een topeconoom’ gehouden over de crisis.

De Paus maakt zich in ieder geval geen zorgen.

Voor aankondiging van informatiebijeenkomsten over de crisis zie de komende tijd globalinfo.nl

Een volgende overzicht na het weekend zal met name ingaan op linkse analyses van de huidige economische ontwikkelingen.

Mocht je wat geld willen storten om dit soort klussen mogelijk te maken: giro 5146635 tnv. globalinfo in Amsterdam (zie voor meer info)

Openbare mailinglijst voor nieuws en discussie over de kredietcrisis: zie hier.