klimaat

EU-plan om meer hernieuwbare waterstof te gebruiken is onrealistisch en zal Noord-Afrika schaden

De discussie over het gebruik van kernenergie heeft ertoe geleid dat de EU-commissie het een ‘groen label’ heeft verschaft (zie Online). Daarbij is bij uitsluiting van al het andere gedacht aan de productieve kracht van de kerncentrale (bij de productie van elektriciteit komt geen CO2 vrij). Maar de ongelooflijke hoeveelheid CO2 die vrij komt (a) bij de productie (de bouw) van de centrale zelf en van die van reactor, waaraan toegevoegd (b) het latere afbreken van de centrale en verwerken van het afval, die is niet meegerekend.

Ondanks beloftes om te bezuinigen, steken 's werelds grootste banken triljoenen in olie, gas en steenkool.

Van 14 tot 29 maart worden in Genève de besprekingen hervat in het kader van het VN-Verdrag inzake Biodiversiteit (CBD) over een mondiaal kader voor biodiversiteit om het verlies aan biodiversiteit een halt toe te roepen. Het concept van "nature-based solutions" (NBS: "op de natuur gebaseerde oplossingen") zal naar verwachting een controversiële kwestie worden tijdens de besprekingen, waarbij sommige regeringen erop aandringen, terwijl veel regeringen uit het Zuiden bezorgd zijn over meer mazen in de wet voor koolstofcompensatie. Een IPCC-rapport dat later deze maand wordt gepubliceerd, zal het concept van "op de natuur gebaseerde oplossingen" waarschijnlijk nog meer onterechte geloofwaardigheid verlenen, zoals ook het geval was tijdens de VN-klimaattop COP26 in Glasgow.

In maart is het 50 jaar geleden dat het rapport ‘Limits to Growth’ verscheen, dat diezelfde maand ook hier uitkwam als ‘Grenzen aan de Groei’. Het is een goede aanleiding voor een terugblik en om de balans op te maken. Journalist Jaap Tielbeke doet dat in het boekje ‘We waren gewaarschuwd’, dat gelijktijdig bijna onverkort ook als lang artikel in De Groene verscheen. Langs vier jaartallen (1972, 1992, 2002 en 2022) laat Tielbeke zien hoe het rapport tot stand kwam en ontvangen werd, en hoe er in de decennia daarna over werd gepraat, meer dan dat ernaar gehandeld werd.

In het rapport van werkgroep II van het IPCC over de effecten van klimaatverandering en aanpassing wordt luid alarm geslagen: de ramp is ernstiger dan de modellen voorspellen, de gevolgen doen zich sneller voor en alle risico's nemen toe. De armen, inheemse volkeren, vrouwen, kinderen en bejaarden lopen steeds meer gevaar, vooral in het Zuiden van de wereld. Het beleid dat wordt gevoerd om de schade te beperken is ontoereikend, druist in tegen duurzaamheid en vergroot de sociale ongelijkheid. De auteurs pleiten voor een inclusieve aanpak om de samenleving op alle niveaus om te vormen.

De Lutkemeerpolder in Amsterdam is een goed voorbeeld van volslagen uit de bocht gevlogen gehandel in grond. Wat eerst ‘goedkope’ biologische landbouwgrond was, werd door een ondoorzichtig gekonkel tussen politieke partijen en projectontwikkelaars plotseling een goudmijn voor speculanten. Dat werd ontdekt, maar in plaats van de boel te herstellen en beschaamd terug te geven aan de boeren, gaat het bestuur, GroenLinks voorop er zelf mee speculeren. Hoe is dat in zijn werk gegaan, en wat kunnen we er aan doen?

"Beste buren, ik zit al vijf dagen in een boom naast de fabriek, waar jullie werken, om het Sterrebos te redden. Ik begrijp jullie zorgen om je baan bij Nedcar heel goed. Ik werk ook voor zo'n baas die me te weinig betaalt, constant dreigt met ontslagen en eigenlijk alleen maar uit is op meer winst. En dat is precies waarom ik denk dat we de handen ineen moeten slaan. Eigenaar Van der Leegte (VDL) doet alsof het een strijd is tussen bossen en banen, dus tussen bosbezetters en werknemers. Maar het is een strijd tussen zijn winst enerzijds en behoud van bossen en banen anderzijds. Het kan anders. Er kan een nieuwe fabriek gebouwd worden zonder het bos te kappen. Als wij samenwerken, kunnen we dat afdwingen bij VDL."

Kapitalisme-techniek-vooruitgang (progressie). De negatieve effecten van deze samenhang worden al decennia, zo niet eeuwen, onderkend. Het heeft geleid tot vele soorten van strijd. Wie kent niet het optreden bijvoorbeeld van ludditen, de wevers die begin 19de eeuw nieuw ontwikkelde weefmachines in elkaar sloegen. Het waren geen ordinaire ‘casseurs’ zoals ze gemeenlijk worden getypeerd. De ludditen bestreden niet alleen het stelen van hun brood, maar zij merkten ook op dat de fabriekseigenaar de enige was voor wie die nieuwe weeftechniek winst op leverde. Hun strijd was dan ook een sociale strijd; Online.

Lithium wordt het witte goud genoemd. Hét mineraal van de eenentwintigste eeuw. Jawel. Als energiebron voor het opwekken van elektriciteit kan lithium zowel petro­leum, steen­kool als uranium vervangen. De energe­tische waarde van een halve kilogram lithium is gelijk aan 70.000 barrels petro­leum. Volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) zal de wereldwijde vraag naar lithium, voornamelijk voor de productie van batterijen voor elektrische voertuigen, tegen  2040 naar verwachting met 42% toenemen.

in Europa ontstaan nieuwe vormen van stadslandbouw. Een groep vakmensen werkt nu aan serieuze stadslandbouw­plannen voor de Lutkemeerpolder. ‘Amsterdam kan niet langer achterblijven, welke wethouder pakt de handschoen op?’

De wereld warmt op als gevolg van het fossiele brandstof-kapitalisme. Als de wereld meer dan 1,5 graad opwarmt, zullen de gevolgen voor de planeet, de dieren en de menselijke samenleving catastrofaal zijn. De wetenschappelijke consensus (afgezien van een paar tegendraadse zonderlingen) is dat menselijke activiteit de opwarming van de aarde veroorzaakt en daarom organiseert het neo-liberale instituut de Verenigde Naties een reeks conferenties (Conferences of Parties, COPs) om het probleem aan te pakken, in de hoop een op hol geslagen klimaatverandering te voorkomen. De laatste van deze reeks was COP26 eind vorig jaar in Glasgow.

Verslag van een transnationale bijeenkomst georganiseerd door Transnational Strike Platform (TSS)

20 december 2021 – Vandaag komen de milieuministers van de Europese lidstaten bijeen. Ze zullen het onder andere hebben over een herziening van de regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten (EU_ETS, European Union Emissions Trading System), een marktsysteem dat door de EU in 2005 werd gelanceerd met de bedoeling de industrie ertoe te bewegen de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Om een ton CO2 uit te stoten moet een bedrijf over de nodige ‘rechten’ beschikken. Deze worden geveild op een markt. Indien de uitstoot kleiner is dan voorzien kunnen deze rechten op de ETS-markt aangeboden worden, en aangekocht door bedrijven die er te weinig hebben.

Soberheid, een pijler van de ecologische overgang? Een groeiend aantal deskundigen dringt erop aan energie te besparen. Soberheid blijft echter geminacht door politici. In een onderzoek levert Reporterre een aantal inzichten voor deze aanpak in de strijd tegen de klimaatverandering. In totaal worden vier voorstellen uitgewerkt. Die zijn door Hortense Chauvin voor de site Reporterre onder één noemer ‘verpakt’. Ik heb van elk van de vier voorstellen een samenvatting gemaakt. Die worden afgesloten met de link naar het afzonderlijke item. Op die wijze kan men een indruk krijgen van het gehele item over ‘soberheid’ en van elk van de vier voorstellen daartoe. [ThH]

Op 25 november zond Zembla het tv-programma ´Bord vol ontbossing´ uit over het Nederlandse veevoer dat niet-duurzame soja bevat. Supermarkten en voedselleveranciers profiteren nog steeds van die ´foute´ soja-productie in Brazilië en zijn zo medeverantwoordelijk voor ontbossing, landroof en mensenrechtenschendingen in dat land.

Shell-aandeelhouders die vandaag naar Ahoy zijn gekomen over Shell’s plan een Engels bedrijf te worden, zijn bij aankomst verrast door actievoerders van Code Rood en Extinction Rebellion. De actievoerders hadden verhuisdozen bij zich met daarop teksten als ‘klimaatverandering’, ‘milieuvernietiging’ en ‘mensenrechtenschendingen’. Ook droegen ze een banner met de tekst: ‘You can’t run and you can’t hide from climate justice’. De actievoerders willen hiermee aandacht vragen voor de schade die de fossiele industrie veroorzaakt. ‘Deze geplande verhuizing laat weer zien dat Shell’s prioriteit ligt bij winst voor aandeelhouders en niet bij een veilige leefwereld’ zegt Mirjam Cramer, woordvoerder bij de actie. 

In de winter van 2018 sprak de Britse econome Kate Raworth een uitverkochte zaal van vijfhonderd mensen toe in de Nederlandse stad Rotterdam. ʻWie is econoom of volgt momenteel een cursus economie?ʼ vroeg ze aan het publiek. Tientallen handen gingen omhoog. ʻWauw, ze zijn hier…,ʼ zei ze – volgens De Telegraaf een opmerking die ʻhalf schertsend, half dreigendʼ werd gemaakt.

Zoals verwacht heeft het niets uitgemaakt dat de enige ‘koper’ afgehaakt heeft die er voor het industrieterrein in de Lutkemeerpolder zou zijn. Wethouder Van Doorninck (GroenLinks) legde het feit dat niemand in de polder wil bouwen achteloos naast zich neer en verkondigde door te zullen gaan. Tijd voor actie dus.

Het Klimaatakkoord van Glasgow schopt het klimaatblik voor zich uit.