mondialisering

‘De Russische invasie van Oekraïne heeft een einde gemaakt aan de mondialisering die we de afgelopen drie decennia hebben meegemaakt,’ aldus Larry Fink, CEO van BlackRock, ’s werelds grootste beleggingsfirma, die tien biljoen dollar aan activa beheert. Ervan uitgaande dat de situatie niet verder uit de hand loopt – ‘duimen’ maar – is dit waarschijnlijk een van de langer durende uitkomsten van de oorlog (ook al ziet het plaatje er op dit moment nogal anders uit vanaf de puinhopen van het Europese slagveld).

Sinds enkele jaren is er een grondige reorganisatie van onze productiesystemen aan de gang. Er is een nieuwe fase van de globalisering aangebroken, die aanzienlijke sociale en milieurisico's met zich meebrengt.

Donderdag 8 oktober start een nieuwe zes-delige serie interactieve webinars over de dreigende nieuwe schuldencrisis van landen in het Mondiale Zuiden. De schuldenlast bereikte in sommige landen al vóór de Covid-19-crisis een alarmerend niveau. En nu er wereldwijd sprake is van een recessie, worden deze landen buitenproportioneel hard geraakt door het wegvallen van financiële stromen.

“Er is een zeer reële dreiging van een zich vlug uitbreidende en zeer dodelijke pandemie uitgaande van een ziekteverwekker in het ademhalingssysteem, die 50 à 80 miljoen  mensen kan doden en tot 5% van de wereldeconomie vernietigen. Een wereldwijde pandemie van die grootte zou catastrofaal zijn, en alom onrust, instabiliteit en onzekerheid creëren.“

Op naar een nieuwe vakbeweging... De vrouwen vormen een rij voor de poort van een industriegebied aan de rand van Istanbul, arm in arm. Ze zijn jong en oud, in moderne en traditionele kledij en voor dit moment verenigd. Een mobiele geluidsinstallatie op accu's begint een volksliedje te spelen. Verzet is mooi! schreeuwt een jonge vrouw aan het begin van de rij en de dans begint – naar voren en naar achteren, rond in een cirkel. Ze zijn lid geworden van een vakbond en daarom ontslagen bij de Yves Rocher fabriek Flormar (cosmetica).

Zo’n twintig jaar geleden werd mijn eerste boek uitgegeven, het resultaat van mijn doctoraatsonderzoek. Ik legde erin uit hoe, onder de ‘deskundige’ leiding van de Wereldbank, het armoedethema zich een weg had gebaand naar de internationale agenda en er de plaats had ingenomen van ‘ontwikkeling’. Vanaf dan was het afgelopen met het collectieve project van nationale modernisering en werd enkel nog gekeken naar de ‘arme mensen’. De ngo-wereld jubelde omdat men niet zag of niet wilde zien dat tegelijk een eind werd gemaakt aan het idee van sociale ontwikkeling en er plaats werd gemaakt voor het allesoverheersend paradigma van de neoliberale mondialisering.

Frankrijk is gastland voor de volgende bijeenkomst van de G7 [Verenigde Staten, Japan, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië, Canada.] die van 24 tot 26 augustus 2019 in Biarritz wordt gehouden.

Met het handelsakkoord ‘nieuwe stijl’ tussen de Europese Unie en Japan, dat morgen in het Europees Parlement ter stemming wordt gebracht, maakt de EU duidelijk dat ze vaart wil zetten met de vrije handelsakkoorden. Eens te meer wordt voorbij gegaan aan de terechte kritiek van de burgers, de vakbonden en de sociale bewegingen.

Overheden rekenen zich rijk, ondernemers pakken mooie winsten, burgers de klos. Publieke Private Samenwerkingsprojecten (PPS) worden steeds vaker gepromoot als oplossing voor financieringsproblemen van overheden, bijvoorbeeld om de millennium ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties te halen. Economische infrastructuur zoals spoorwegen, vliegvelden, havens en snelwegen, maar ook dienstverlening zoals gezondheidszorg, scholing, water, elektriciteit en afvalverwerking, worden gerealiseerd met PPS. Dit is een wereldwijde tendens, zowel in de zuidelijke als de noordelijke landen.

In juli 2018 is er in meerdere Europese landen door duizenden mensen gestaakt bij de distributiecentra (in het bedrijfsjargon heet dat 'fulfilment centres') van Amazon. Iedereen die iets weet van de korte maar hevige geschiedenis van deze multinational en van de verschrikkelijke arbeidsomstandigheden en arbeidsverhoudingen bij dit bedrijf, kan snappen dat dit een geweldige prestatie is en een stap vooruit.

Het is onherroepelijk en onvermijdelijk. Oude mensen verlaten ons, mensen die ons veel hebben geleerd, waar we naar opkeken, waar we het ook oneens mee waren … Het lijstje van de belangrijke intellectuelen die we voortaan zullen moeten missen is deze week iets langer geworden. Samir Amin is niet meer.

We lijken met president Trump in een nieuwe geopolitieke wereld terecht te komen. Gedaan met bondgenootschappen, gedaan met multilaterale afspraken. Hij is bij uitstek de vertegenwoordiger van het adagio: “Het kapitalisme heeft geen vrienden of vijanden, alleen belangen”

In de afgelopen halve eeuw gingen we van een discours over de herverdeling van de rijkdom naar een over de herverdeling van de groei. Toen werden het de armen zelf die de groei moesten produceren. En heel die tijd lang was het in feite een herverdeling van arm naar rijk.

Recensie van Why don't the poor rise up? Organizing the twenty-first century resistance. Edited by Michael Truscello and Ajamu Mangwaya.

In Westerse parlementaire democratieën wordt al langere tijd de filosofie aangehangen dat het eigenlijk niet meer uitmaakt wat je stemt en wie er wint, want de TINA (‘There Is No Alternative’) van Margaret Thatcher en nazaten als Rutte regeert toch. Alle partijen lijken op elkaar, op wat populistische nieuwkomers na, die er in ieder geval een ander vocabulaire op nahouden dan de andere collega's. De enige andere optie – naast het leg-je-maar-neer-bij de neoliberale realiteit – is dan dus extreem rechts. De rest is het ' extreme midden'. (De Britse Trotskist Tariq Ali schreef een interessant boekje over het fenomeen).

"Globalisering", zo'n buzzword van de laatste tijd. Lou Keune legt uit wat er mee bedoeld wordt en gebruikt trouwens liever het begrip "mondialisering".

Er is een hoop prietpraat over vrijhandel, de WTO en globalisering. De voorstanders van vrijhandel suggereren dat de welvaart hierdoor toeneemt en dat globalisering zoals die tot uitdrukking komt binnen de WTO, een vorm van armoedebestrijding is. Voor de theorie wordt verwezen naar Adam Smith en voor de werkelijkheid worden de ogen gesloten.