supermarkten

De laatste jaren zijn er in de supermarktsector steeds meer inkoopallianties actief, waarvan een deel grensoverschrijdend opereert. Naar aanleiding van een oproep door het Europese Parlement liet de Europese Commissie onderzoek doen naar de gevolgen van hun activiteiten op het functioneren van de landbouw- en voedselketen in Europa. Op 9 mei publiceerde Landbouwcommissaris Wojciechowski een rapport geschreven door het Joint Research Centre. Hierin opgenomen zijn de inzichten en zichtwijzes van experts op gebied van mededinging, retail, voedselfabricage en boerderijproductie die op 4 en 5 november 2019 in Brussel aan een thema werkgroep deelnamen. Hieronder een samenvatting van de rapportconclusies.

Onderzoeksplatform Investico meldde op 2 mei dat werknemers in de distributiecentra van AH en Jumbo – in meerderheid arbeidsmigranten – grote kans lopen besmet te raken met het corona-virus. In de meeste magazijnen is de 1 ½ meter-richtlijn niet te handhaven. En gezamenlijke huisvesting en vervoer, en het doorwerken tijdens ziekte leveren extra risico op. Onderwijl is er nauwelijks of geen controle door bevoegde instanties. Update: De winst Ahold Delhaize is toegenomen met 48%… Geld zat dus voor bescherming en looncompensatie van zijn DC-werkers!

(28 januari 2020) Nederlandse supermarkten die Zuid-Afrikaanse bulkwijnen importeren dragen bij aan slechte arbeidsomstandigheden in de wijnindustrie, zo blijkt uit onderzoek door SOMO en TCOE. Beide organisaties willen met hun rapport het bewustzijn over deze schendingen vergroten en het werk van lokale vakbonden ondersteunen. Ze roepen Albert Heijn, ALDI, Jumbo, Lidl en PLUS op actief hun ketens te verbeteren risico´s in kaart te brengen en niet blind te vertrouwen op certificeringsinitiatieven.

 CNV Vakmensen en de supermarkten werden het op 8 januari eens over een nieuwe cao voor de grootwinkelbedrijven, franchisers en zelfstandige supermarkten. Deze week stemden de CNV-leden in de supermarkten in met de cao die een looptijd heeft tot 1 april. De FNV trok zich in december terug uit de onderhandelingen en noemt het een slecht akkoord.

Terwijl de protesten, die een halve volksopstand zijn geworden, in Chili voortgaan, komt de grootste supermarktconcern van de wereld met een bijzondere klacht: 120 van haar vestigingen in Chili hebben schade opgelopen door de opstand.

Een nieuw boek over de honger-business in de VS stelt dat de afhankelijkheid van liefdadigheidsinstellingen op het gebied van voedselverstrekking van giften van bedrijven, het onmogelijk maakt om de honger daadwerkelijk op te lossen.

Ondanks aanhoudende druk van medewerkers en de vakcentrale FNV weigert de leiding van retailer Picnic om de supermarkt-cao in te voeren. Die cao zou niet van toepassing zijn omdat het bedrijf geen winkels, vakkenvullers en kassapersoneel heeft. De FNV dreigde op 15 februari met een rechtszaak. De sommatie volgde op 4 maart en de dagvaarding op 17 mei. Ondertussen beschuldigt de FNV de retailer van nepnieuws en misleiding van zijn medewerkers.

Eurocommissaris Hogan wil transparante prijsvorming voor eerlijkere en evenwichtigere voedselketen. (23 mei 2019 – update 190525) Europees Commissaris Hogan stelt een set nieuwe regels voor om de prijsontwikkeling van voedselproducten vanaf de boerderij tot in het winkelrek meer inzichtelijk te maken. Het is een derde maatregel in het kader van het tegengaan van oneerlijke handelspraktijken tussen bedrijven in de voedseldistributieketen.

De Behind the Barcodes-campagne van Oxfam Novib die in de zomer van 2018 van start ging, heeft succes opgeleverd. Half februari publiceerde Albert Heijn als eerste supermarkt ter wereld een nieuw mensenrechten en due-diligencebeleid. En begin april publiceerde supermarktketen Jumbo voor het eerst specifiek beleid om mensenrechten en duurzaamheid serieus aan te pakken in haar productieketens. Oxfam Novib zal de concrete uitwerking van het beleid van de twee nauw volgen en roept andere belanghebbenden op om haar daarin te steunen.

De onduidelijkheid over de cao bij de Jumbo distributiecentra duurt voort. Gisteren meldden CNV en FNV dat de cao-rechten nog steeds gelden voor al het distributiepersoneel van de retailer, want Jumbo´s avr-operatie van 2018 zou onrechtmatig zijn geweest. Ook zouden alle werknemers recht hebben op de loonsverhoging die de avr-ondertekenaars eerder kregen. Jumbo liet echter weten ¨onaangenaam verrast¨ te zijn door deze verklaringen. De 2,5% werknemers die volgens de retailer expliciet kozen voor de cao krijgen geen loonsverhoging of andere voordelen uit het avr-pakket. Ook benadrukte het bedrijf dat er geen onderhandelingen over een nieuwe cao komen, zoals de bonden suggereren.

(23 maart 2019) Deze week oordeelde de Hoge Raad in een casssatiezaak dat een aardbeienteler uit Steenwijkerland schuldig is aan mensenhandel en uitbuiting van plukkers. Een belangrijke rechterlijke uitspraak omdat nu bepaald is wat uitbuiting is. Toch is deze uitspraak alleen niet genoeg om de veelvuldig voorkomende uitbuiting in de land- en tuinbouw tegen te gaan. Want menige gemeente treedt niet of nauwelijks op wegens lokale sociaal-economische belangen. En de inspecties hebben te weinig geld en middelen om voldoende in te zetten op opsporing en handhaving.

Dit is al een ouder tekst, uit 2006. Maar omdat die wat moeilijk vindbaar was geworden (op de oude versie van de website supermacht.nl) nu nog een keer naar voren gehaald.  (Dit is een bewerkte vertaling van het dossier "What's Wrong with Supermarkets" van de Britse organisatie Corporate Watch. Onderzoek en schrijfwerk zijn van Lucy Michaels en het Agriculture Project van Corporate Watch. Het origineel is te vinden bij corporatewatch. En hier als pdf-bestand)

De strijd om het behoud van de cao spitst zich toe bij de Jumbo distributiecentra. De onrust onder het personeel neemt toe. Jumbo beschuldigt de FNV van gestook en de FNV beschuldigt Jumbo van chantage en gegoochel met cijfers.

De FNV stelde online supermarkt Picnic op 15 februari een ultimatum: binnen 1 week kiezen voor de supermarkt-cao óf een rechtszaak aan de broek. Volgens actievoerende bezorgers en FNV worden de Picnic-medewerkers stelselmatig onderbetaald. Dat leverde het bedrijf in 2018 bijna 10 miljoen euro extra winst op.

Volgens de kantonrechter is de cao Jumbo Logistiek van 1 april 2016 nog steeds van kracht bij Jumbo. En uitzendburo Otto liet ´besmet werk´ uitvoeren tijdens de staking van april 2017 in het distributiecentra in Woerden. Een uitspraak over een grote financiële claim door CNV en FNV volgt later. De vakcentrales behaalden weliswaar een juridische overwinning, maar Jumbo wil nu echt af van de cao. En de kans op een aanzienlijke schadevergoeding lijkt klein.

Met enige regelmaat bezoek ik Latijns Amerikaanse landen om vakbonden te adviseren. Vaak (of meestal) worden die openlijk tegengewerkt door werkgevers. Dat gebeurt doorgaans niet heel subtiel maar verder niet wezenlijk anders dan in Nederland. Waar zij een “pactos collectivos” sluiten, doen Nederlandse werkgevers het met een Arbeids Voorwaarden Regeling (AVR). Ik heb het eens opgeschreven hoe dat vanuit werkgeversperspectief werkt.

Albert Heijn stop de uitbuiting in je sinaasappelsapketen via het Fair Food Program! Albert Heijn is trots op zijn nieuwe blockchainsysteem: met een app kan de klant zien waar een fles sinaasappelsap vandaan komt. Trouw gebruikte de app en zag waar het AH-sap vandaan komt: van Brazilaanse plantages waar eerder slavernij is geconstateerd.

(30 juli 2018) Afgelopen week was er grote ophef over een lading te kleine pruimen die dreigde te worden gedumpt. Het werd een verhaal met mooie afloop dankzij verontwaardigde consumenten en solidaire afnemers. Tegelijkertijd gaat het ook over de zwakke positie van telers (en boeren) in de voedselvoorziening. Hier wat achtergrond over hun kwetsbaarheid in deze droogteperiode, het gebrek aan een vangnet en over politieke maatregelen tegen oneerlijke handelspraktijken.

Het is onbegonnen werk, natuurlijk, om actueel te berichten over economische ontwikkelingen, in een tijdschrift dat eens in het kwartaal uitkomt en een productietijd van nog eens twee maanden heeft. Je loop dan altijd zo’n half jaar achter. Je komt dan al snel in de verleiding een beetje te gaan voorspellen wat er in die tijd zou kunnen gebeuren, zoals in de vorige aflevering, over de chaos die Trump teweeg aan het brengen is. We vroegen ons daar af in hoeverre dat ook beleid was.

(12 mei 2018) Een staking in zo´n 150 Belgische Lidl-filialen en de gelijktijdige blokkade van vijf bevoorradingscentra voor Lidl leverde na 8 dagen een ´deal´ op met maatregelen tegen de te zware werkdruk. Het stokje lijkt nu overgenomen door werknemers bij Carrefour. In vijf hypermarkten en een 20-tal andere winkels is het werk neergelegd als protest tegen een aangekondigd massa-ontslag en mogelijke loonkortingen. Al in januari en maart werd bij Carrefour België gestaakt nadat bekend werd dat een wereldwijde reorganisatie bij deze retailer België hard zal raken.