cultuur

‘Hedendaagse antiverlichting’ doet wat de auteur beoogt: niet alleen de lezer zicht geven op de politiek-historische scène waarbinnen zijn/haar leven zich voltrekt, maar hij nodigt ook uit om op een zindelijke en genuanceerde manier om te gaan met een stukje westerse ideeëngeschiedenis waarin ‘onze’ waarden en normen vorm hebben gekregen, maar op een andere manier dan waarop ze nu gretig worden boven gehaald.

Op 22 september gaat de nieuwe documentaire van Michael Moore in premiere. Ook in Nederlandse bioscopen. Dat belooft wat. De filmmaker is bepaald geen liefheber van de huidige president van de Verenigde Staten...

“With friends like these, who needs enemies?” Die uitdrukking schoot me de laatste week regelmatig te binnen, nu het debat rond Vrij Links opnieuw is opgelaaid. Directe aanleiding was het verschijnen van een interview met Vrij Links-oprichters Keklik Yücel en Eddy Terstall. Net zoals eerder dit voorjaar in hun manifest, betoogden de twee dat links moet terugkeren naar haar “seculiere, vrijzinnige wortels”. Wat daar precies mee bedoeld wordt, blijft nog altijd wat vaag. Maar in ieder geval betekent het dat men pleit voor een “herwaardering van individuele vrijheid”, en voor een kritischer houding tegenover de rol van religie in onze samenleving.

Mei 68, oud-strijders, sociologen, psychologen, seksuologen, politologen en ontelbare waarnemers wedijveren in originaliteit om de term te belichten. Ze benaderen Mei 68 niet als een maand van gebeurtenissen, maar als een geest. Opvallend hoeveel uiteenlopende terugblikken er mogelijk zijn op Mei 68. En als men het over de gebeurtenissen zelf heeft, valt ook op hoe de aandacht zich concentreert op de campussen, zelden op de actieve deelname van miljoenen arbeiders. Met zoveel diverse blikken op Mei 68, komt men uiteraard tot duizenden interpretaties over wat het intussen allemaal teweegbracht.

De opkomst van eerste Wilders en nu Baudet en zijn partij in de Nederlandse politiek wordt mogelijk gemaakt doordat allerlei media en groepen hun denkbeelden vergoelijken en hip helpen maken. Extreemrechtse politiek wordt in Nederland bewust salonfähig gemaakt, en wordt daarbij soms geholpen door - al dan niet naïeve -  linkselingen die blij zijn dat ze bij hun een woordje mogen doen. (er zijn een paar correcties gepleegd en er is een link naar een filmpje aan toegevoegd).

Tentoonstelling in Ferdinand Domela Nieuwenhuis Museum, Heerenveen

Te vaak hoor je, nu ook weer vanuit de linkse partijen, dat het moet gaan om de sociaaleconomische strijd. Vaak wordt daar aan toegevoegd dat het om werk en inkomen gaat. Het klopt dat juist op sociaaleconomisch gebied de linkse partijen het de afgelopen jaren hebben laten liggen. Zelfs de SP heeft in haar verlangen mee te besturen hier zware concessies gedaan, en over de omarming van het neoliberalisme door de PvdA hebben we het maar even niet.

De kritiek op de ‘moderne’ verwoesting van het menselijk leven en het milieu verloopt mede via een culturele kritiek op het kapitalisme. De aanzetten tot die kritiek zijn overigens al eerder geleverd. De ingang ervoor vindt bijvoorbeeld plaats vanuit de ideologie van het nihilisme en dat komt van meer dan een eeuw terug. Een nihilistische manier van leven in een wereld ontdaan van enige zin, zit vast aan de mondiale expansie van het kapitalisme.

Zoals doorgaans het geval is met de ideeën van het alt-right vulgarisme is ook het zogenaamde “cultuurmarxisme” een uitvinding die ervoor bedoeld lijkt te zijn de schuld voor alle maatschappelijke problemen bij een helder omschreven doelgroep te leggen. Zo maak je later, als de mars door instituties met goed gevolg is afgelegd, gemakkelijker korte metten met ze. En, zoals ook wel vaker, zijn de bronnen van het gedachtegoed ook weer van duistere origine en in directe verbinding met de contouren van de fascistische ideologie.

Ik vroeg aan een aantal wereldversleutelaars, die voor de meeste Globalinfo bezoekers geen onbekenden zullen zijn, wat voor hun de belangrijkste online documentaire van het afgelopen jaar was. Zo kon ik het onderstaande overzicht samenstellen wat veel tips en verrassingen bevat. Docufood om het nieuwe nieuw strijdbaar en goed onderbouwd mee te beginnen.

‘De eeuw van onze kinderen’ is moeilijk classificeerbaar. Het is zeker geen literaire autobiografie, maar eerder een filosofisch-antropologisch werk van een geëngageerde intellectueel die teruggrijpt in de tijd om beter vooruit te kunnen zien. In de peinzende indianenblik van de levensloopdenker die Rik Pinxten is, wisselen niet alleen tele- en groothoeklens elkaar voortdurend af, maar zijn ook vele werelden, en zeker niet alleen de westerse, prominent aanwezig. Een tour de force wat mij betreft.

Sociolinguïst en taalkundig antropoloog Jan Blommaert schreef 'Let op je woorden – Politiek, taal en strijd'. Geen academische analyse voor insiders maar een zeer toegankelijk boek dat de lezer munitie geeft om de woordenschat van media en politiek te doorgronden en tot zijn echte betekenis te herleiden. DeWereldMorgen.be had met hem een gesprek.

Het eurovisiesongfestival hebben we het dan over natuurlijk. Wel hierom

Een verwarrend gebeuren in Carré komende week. Daar gaat de musical  Crazy Shopping in première. Het verhaal is losjes gebaseerd op dat van Reverend Billy, bekend actiedominee in de VS, die vooral bekend werd door het punken van Starbucksvestigingen. (foto peaceandfreedom.org)