literatuur

Vorig jaar verscheen het boek “Wereldgeschiedenis van Nederland”, onder redactie van Karwan Fatah-Black en anderen. De financiering van dat onderzoeksproject vond plaats door het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis. Naar eigen zeggen is de missie van dat instituut: “terug naar de bron: de geschiedenis ontrafeld met nieuwe technologie”. Meer dan honderd Nederlandse historici werkten mee aan het project. Zij behandelen in een dikke pil van 731 bladzijden (exclusief voetnoten) in 117 hoofdstukken van enkele bladzijden de “wereldgeschiedenis van Nederland”.

De redactie van Buiten de Orde (BdO) moet hebben gedacht: we nemen in het laatste nummer van 2018 een flinke dosis theorie op, dan heeft de lezer tijdens het kerstreces wat om over na te denken. Tijd voor stichtelijkheid dus, maar wel van de revolutionaire soort! Overigens zijn de diverse lopende acties niet vergeten. Het thema in dit nummer is ‘Duitsland’.

Het vorige nummer van Le Monde libertaire(LMl van december 2018) had als dossier ‘Voeding’. Daarin kwam het eerste deel van een artikel voor over een alternatieve manier van agrarische activiteit. Het ging over biodynamisch tuinieren die op het eerste gezicht sympathiek aandoet. In het januarinummer van LMl (nr. 1802), dat hier ter bespreking voorligt, is het tweede, tevens slotdeel van het artikel opgenomen.

Trump is een rat op twee poten. In het Mexicaans-Spaans rijmt dat ook nog: Rata con dos patas. Dat zijn niet mijn woorden; ik denk dat er nog wel betere beschrijvingen zijn voor de voorlopig nog machtigste man op deze aardbol en het is de vraag of we de onschuldige beestjes deze vergelijking aan mogen doen. De beschrijving valt te horen, te midden van een opsomming nog van veel gruwelijkere beschuldigingen, op een even ingetogen als prachtige en woedende plaat van (of beter gezegd: onder redactie van) muzikant Marc Ribot, met als titel: Songs of Resistance 1942 - 2018.

‘Hedendaagse antiverlichting’ doet wat de auteur beoogt: niet alleen de lezer zicht geven op de politiek-historische scène waarbinnen zijn/haar leven zich voltrekt, maar hij nodigt ook uit om op een zindelijke en genuanceerde manier om te gaan met een stukje westerse ideeëngeschiedenis waarin ‘onze’ waarden en normen vorm hebben gekregen, maar op een andere manier dan waarop ze nu gretig worden boven gehaald.

Aandacht voor het boek “Actief socialisme en vrijheid” van Jasper Schaaf

Edouard Louis is één van de belangrijkste Franse schrijvers van dit moment. Boeken als 'En finir avec Eddy Bellegueule' en 'Qui a tué mon père' zijn absolute bestsellers in Frankrijk en ver daarbuiten. Louis groeide op in het arme, rurale en vergeten Frankrijk en verwerkt zijn afkomst in zijn romans. Op Twitter schaarde hij zich volmondig achter de beweging van de gele hesjes met deze tekst.

Er zijn vandaag de dag nog volken zonder staat, dat wil zeggen heerschappijvrije samenlevingen. De mensen in deze samenlevingen maken bewust de keuze machtsvorming en gezag af te wijzen. Antropologische studies laten zien dat zij wel degelijk regels ingesteld hebben en ook een vorm van rechtspraak kennen.

Linkse’ activisten worden heden geconfronteerd met de virtuele onmogelijkheid om hun mening te uiten door middel van welke actie ook. Alles wat ze hebben gedaan, doen of zullen doen, zal op de een of andere manier tegen hen worden gebruikt. Hoe is het zover gekomen? Die vraag stelt de Belgische filosoof Michel Weber in een uitgebreid betoog onder boven geciteerde titel in het Belgische tijdschrift Kairos.

Guillaume Goutte is corrector van beroep en tevens is hij activist in de Franse vakbond CGT en de revolutionair-syndicalistische comités (CSR). Hij is ook publicist over kwesties die de vakorganisatie aangaan. Onlangs kwam een kort essay van hem uit onder de titel Vive la syndicale!, waarin hij een actuele kijk op het vakverenigingswezen levert, zonder verwijzingen naar de beginperiode – rond 1900 – van de van strijdbare arbeidersorganisatie te schuwen. Niet voor niets, want hij wil opgemerkt hebben, dat het ook heden nog gaat om klassenstrijd en dat de vakvereniging een geheel van bewuste arbeiders is voor een strijd ten behoeve van de verdwijning van loonarbeid en werkgevers. Hieronder een bespreking van zijn essay.

De tegenstelling tussen klasse en identiteit is volgens Didier Eribon een valse tegenstelling.

In 1943 pleitte de Franse libertaire filosofe Simone Weil (1909-1943) voor de afschaffing van politieke partijen. Dit thema werd een aantal jaren later overgenomen door de Franse schrijver en surrealist André Breton (1896-1966). Over de schadelijkheid van politieke partijen vond een discussie plaatst en Breton publiceerde erover. De Belgische libertaire auteur Johny Lenaerts vertaalde daarvan een fragment dat hieronder wordt weergegeven.

Victor Serge (1890-1947), een pseudoniem voor Viktor Kibaltsjitsj, is in anarchistische kring geen onbekende. Onlangs verscheen in Frankrijk een bundel met teksten van hem onder de titel Essai critique sur Nietzsche. De bundel is ingeleid, vertaald en van noten voorzien door de Franse libertaire filosofe Annick Stevens. Lezers van deze site kennen haar ook als redactrice van het Franse studieuze anarchistische tijdschrift Réfractions. Met haar uitgebreide inleiding en vele informatieve noten bij de teksten van Victor Serge heeft zij een aanzienlijke meerwaarde aan de bundel gegeven.

In 2013 kwam bij de Amerikaanse uitgeverij AK Press het boek The Value of Radical Theory: An Anarchist Introduction to Marx' s Critique of Political Economy uit. In dat boek probeert Wayne Price uit te leggen wat het denkwerk van Marx – en co – behelst. Dat levert een handig leesbaar overzicht op van de belangrijkste ontdekkingen van Marx over economie en de bijbehorende vaktermen. Het origineel is immers dermate hermetisch geschreven dat het voor velen niet te doen is. Maar daarnaast is Price anarchist, en geeft hij ook commentaar en duiding vanuit die invalshoek. De belangrijkste reden om het boek te schrijven, blijft echter volgens Wayne Price dat Marx baanbrekend theoretisch werk heeft verricht om de wetmatigheden van de kapitalistische economie te begrijpen. Daar kunnen ook anarchisten hun voordeel mee doen en die zouden zich niet moeten laten misleiden door de politieke vete die is ontstaan tussen communisten en anarchisten.

De Franse arts en geëngageerde psychiater Jean-François Le Goff heeft in een opmerkelijk boek, verschenen na zijn overlijden, twee heel verschillende persoonlijkheden met elkaar in contact gebracht. De een is de Engelse schrijver George Orwell (1903-1950), pseudoniem voor Eric Blair. De ander is de Engelse kinderpsychiater en psychoanalyticus Donald W. Winnicott (1896-1971). In werkelijkheid hebben deze twee elkaar nooit ontmoet. Wat mag dan wel de reden zijn van de exercitie van Le Goff?

De Amerikaanse uitgeverij en schrijverscollectief CrimethInc komt donderdag 13 september in de Amsterdamse boekwinkel het Fort van Sjakoo uitleg geven over activisme in de VS in tijden dat Trump en zijn bende hele en halve fascisten aan de macht is. Ook op zondag 16 september (15-18 u) in ACU, Utrecht. Het geschiedt in het Engels

Nadat Fréderike Geerdink in 2015 vanwege haar werk als Nederlandse correspondente Turkije werd uitgezet, trok ze in 2016 naar Irak en Syrië. Ze begaf zich een jaar lang tussen strijders van de Koerdische PKK.

Benjamin Zephaniah spreekt met Anu Shukla over poëzie, politie en de voortdurende strijd tegen racisme

Nepnieuws is een term die voor desinformatie wordt gebruikt. Het kan compleet onwaar nieuws zijn (leugen) of ook ‘opgeklopt schuim’, zoals Han van der Horst het noemt in zijn  boek getiteld Nepnieuws, Een wereld van desinformatie. Het opgeklopte schuim moet dan een werkelijke historische gebeurtenis verhullen. En Van der Horst werkt uit: Leugen en bedrog zijn zo oud als de wereld. In Franrijk is in juni dit jaar wetgeving in parlementaire behandeling genomen, die als doel heeft nepnieuws te blokkeren ten tijde van presidentsverkiezingen.

Anarchisme, Een introductie, luidt de titel van het onlangs verschenen boekje, uitgegeven door de Vrije Bond. De ondertitel verduidelijkt de inhoud ervan: ‘Analyse van heden en verleden, Strategieën voor de toekomst’. De hoofdtitel klinkt lichtvoetiger dan de gewaagde ondertitel. Er zit immers een aanmerkelijk verschil in of het om een introductie gaat of om een (a) analyse van heden en verledenen (b) strategieën voor de toekomst. Mijn bespreking van de tekst is dan ook in tweeën gedeeld. Eerst geef ik een beeld van de opzet van de introductie, daarna weeg ik de pretenties (analyse en strategieën).