theorie

In het najaar van 1951 verscheen L’homme révolté (De mens in opstand) van de beloftevolle Franse schrijver Albert Camus (1913-1960), die in 1957 de Nobelprijs voor literatuur zou krijgen. Het boek zou aanleiding geven tot hevige debatten en tot de definitieve breuk met Jean-Paul Sartre. – Wat te doen als alle revoluties uitgelopen zijn op een versterking van de Staat?

Toen ik meer dan dertig jaar geleden mijn toevallige carrière in de journalistiek begon, als stagiaire bij tijdschrift Mother Jones, was een van mijn eerste opdrachten het op feiten controleren van een column van Barbara Ehrenreich. Ik kan me het onderwerp nog herinneren: een karakteristieke bijtende en geestige takedown van het dwaze begrip "omgekeerd seksisme" en enkele van zijn kenmerkende wendingen. (Een terloopse verwijzing naar mannen als de categorie mensen die verantwoordelijk is voor haar dat uit hun oren groeit, maakt me nog steeds aan het lachen als ik deze onzalige waarheid moet overdenken).

In 1967 schreef de Franse situationist Guy Debord (1931-1994)) zijn boek getiteld De spektakelmaatschappij (in Nederlandse vertaling Online). Om de gedachtewereld van deze revolutionaire auteur beter te begrijpen heeft Antoine Silveri voor het Franse tijdschrift Le Comptoir  met de jonge Franse filosoof Bertrand Cochard een vraaggesprek gehad. Volgens Cochard zou het begrip ‘spektakel’ ons kunnen helpen de problemen van onze hedendaagse samenleving beter te begrijpen. Hieronder de bekorte vertaling van dit vraaggesprek. [ThH]

Paul Verhaeghe schreef voor de Maand van de Filosofie het essay 'Intieme vreemden', een op het eerste zicht wat vreemd klinkende titel. Over de eeuwen heen is ons zelfbeeld voortdurend veranderd, met altijd één constante: we hebben steeds het gevoel tekort te schieten. Waarom willen we én intiem zijn met elkaar én tegelijk afstand houden. Vreemd. Of toch niet?

Hierbij (de link naar de pdf van) het boek De Bestemming van Raoul Vaneigem, vertaald naar het Nederlands.

Tussen het einde van de oorlog in 1945 en de oprichting van de Bondsrepubliek in 1949 meende Rudolf Rocker (1873-1958) dat er een kans bestond om West-Duitsland herop te bouwen op basis van het gemeentelijk socialisme.* Dat was wat hij betoogde in een programmatisch geschrift uit 1947, getiteld ‘Over de situatie in Duitsland. De mogelijkheden van een vrijheidslievende  beweging’. Het heeft blijkbaar weinig navolging gekend, maar is van historisch belang omdat het in de schoot van de anarchistische beweging de weg effent voor het libertair municipalisme, zoals dat vanaf de jaren 1970 door Murray Bookchin bepleit werd. Het loont de moeite van deze historische tekst kennis te nemen. Hier volgt een uittreksel en vertaling van de hand van Johny Lenaerts. [ThH]

Anja Meulenbelt slaat met haar nieuwe boek de spijker op zijn kop. De klassenstrijd is grondig aan vernieuwing toe. Als eerste benadrukt ze de wederkerigheid van de identiteitspolitiek en de klassenstrijd. Afzonderlijk bespreekt ze de identiteitspolitiek en daarna de klassenverhoudingen. Als tweede stelt ze dat het kapitalisme als sociaal, politiek en economisch systeem een grondige verandering heeft doorgemaakt. Daarbij laat ze het fundamentele uitgangspunt van het kapitalisme – eindeloze groei of accumulatie – niet los.

Doorgaans maken we er hier bij globalinfo.nl geen gewoonte van om te linken naar Engelstalige artikelen en u aan te bevelen het daar maar uit te zoeken. We vertalen dat altijd voor u. Maar in dit geval is het een enorme lap tekst en krijgen we vast geen toestemming om het onbetaald over te nemen (de pot was immers leeg bij globalinfo). Daarom een korte samenvatting en dan toch maar die link.

Wederom een lange vertaling, door Geert Carpels, van een nieuwe tekst van Raoul Vaneigem, Terug Naar Het Leven. Hieronder het eerste hoofdstuk en een link naar de pdf-van de vertaalde tekst.

In een tijdperk waarin men zich wereldwijd bewust wordt van de noodzaak van een alternatieve politiek, stelt de Franse filosofe Catherine Malabou voor het filosofisch denken te richten op het anarchisme. Zij ziet er namelijk de enige visie in die ons in staat stelt de legitimiteit van zelfs de overheersing door de regering in twijfel te trekken. Tegelijk is het de enige visie die ons vertrouwen kan doen wankelen dat je leiding nodig hebt om te overleven.

Van rommeleconomie (Junk Economics) naar een verkeerde versie van de geschiedenis: Waar de westerse beschaving een verkeerde afslag nam. Een presentatie voor de Building bridges around David Graeber's legacy conferentie, Parijs, vrijdag 7 juli 2022

Alle plechtige beloftes en plannen om de klimaatverandering aan te pakken schieten tekort. Ondanks decennia van mobilisaties, protesten en campagnes, is het beste wat de klimaatbeweging heeft kunnen bereiken de toezegging dat regeringen de opwarming van de aarde in de toekomst zullen beperken tot een rampzalige 2,1ºC. Na een korte daling tijdens de pandemie neemt de uitstoot van broeikasgassen weer toe. Ondertussen worden nieuwe kolenmijnen en olie- en gasvelden in productie genomen, terwijl in de VS de roep weerklinkt om meer fracking vanwege de aanhoudend hoge olieprijzen en de oorlog in Oekraïne.

De redenen voor de Russische aanval op Oekraïne alleen zoeken in geopolitieke constellaties is niet alleen apologetisch, maar vertroebelt ook het zicht op de interne oorzaken van de Russische buitenlandse politiek: de externe agressie is bedoeld om een fragiele staatsstructuur te stabiliseren.

Welkom bij Onderstroom! Deze aflevering is een crossover aflevering met de Filogang podcast, Sven en Alex zijn te gast bij elkaar en hebben het over vrijheid. We wilden al langer samen iets doen en opeens zagen we de kans om om dit gesprek over vrijheid op te nemen, wat goed bij beide podcasts past.

In deze serie teksten  gaat het om een specifiek soort woorden, te weten woorden die vooral in de sfeer van het neoliberale kapitalisme in gebruik zijn en die hun invulling krijgen door hen die een machtspositie innemen. In het laatste geval wordt ook over definitiemacht gesproken. Wie heeft de macht om ze als uitgangspunt te nemen, om de inhoud ervan te bepalen, om ze op te leggen?

Nederland kent een rijke traditie van activiteiten, die in een of meerdere opzichten het tegenbeeld zijn van het kapitalisme, waarbij (groepen) mensen concrete alternatieven proberen te ontwikkelen door de productie van goederen en diensten zelf ter hand nemen op basis van idealen als solidariteit, gelijkwaardigheid in de beslissingen, kleinschaligheid, milieuvriendelijkheid, afschaffing van loonarbeid, doorbreking van de scheiding tussen hoofd- en handarbeid, etc. Velen zien hierin een manier om van binnenuit het kapitalisme te hervormen. Is dat een reele optie?

Anarchisme, een geloofssysteem of een cluster bijzondere sociale en politieke uitgangspunten omtrent mens en maatschappij? Heb ik het goed begrepen dan houdt de Belgische auteur van het onlangs verschenen boek getiteld Anarchisme van Bakoenin tot de commons, Ludo Abicht, het op het laatste. Liberalisme en socialisme kunnen overigens ook voor een geloofssysteem worden gehouden, of voor een cluster bijzondere sociale en politieke uitgangspunten omtrent mens en maatschappij.

David Graeber is zonder meer te zien als één van de meest interessante en belangrijkste wetenschappers van deze eeuw aan radicaal-linkse kant. Het belang van zijn academische werk kan moeilijk worden onderschat en sommigen zien in hem misschien wel de nieuwe Noam Chomsky, de spirituele leider van libertair socialistisch links die inmiddels al flink op leeftijd raakt. Maar waar Chomsky als dikke negentiger nog steeds op de voorgrond treedt, is Graeber op 2 september 2020 al op 59 jarige leeftijd gestorven in een ziekenhuis in Venetië aan de gevolgen van een alvleesklier ziekte. Het doet vergeefs smachten naar wat er nog meer in het vat zou hebben gezeten als deze man ook een respectabele leeftijd zou hebben mogen bereiken.

Recensie van het boek van William I. Robinson, The Global Police State [London, UK: Pluto Press, 2020]

Anarchisten verzetten zich tegen de gang van zaken in een door het kapitalisme gedreven maatschappij. Zij streven naar een andere soort maatschappij dan de bestaande. Succes bleef tot nu toe evenwel uit. Anton Constandse (1899-1985) erkent dit in zijn boek uit 1938, getiteld Grondslagen van het anarchisme. Al jong was hij tussen 1922-1928 de ‘ziel’ van anarchistische tijdschriften. In zijn boek uit 1938 vraagt hij zich tegen het eind ervan af of het anarchisme nog iets te zeggen heeft.