In de Engelse sociale geschiedenis waart de naam van Ned Ludd rond. Die zou het voortouw hebben genomen in 1779 met een voorhamer weefmachines te vernietigen. Het is naar alle waarschijnlijkheid een mythische figuur, die in beschrijvingen ook ‘generaal Ludd’ heet. Een ding is zeker, de naam luddiet en luddieten is ervan afgeleid en het luddisme verwijst naar de beweging die begin 19de eeuw in Engeland het verzet leidde tegen industriële en technologische ontwikkelingen. Veelal leest men dat het om naïeve ‘casseurs’ gaat die naar vroegere tijden terugverlangden. Deze lezing wordt opgevoerd om de aandacht af te leiden waar het hen werkelijk omging: strijd tegen het kapitalisme en tegen de kapitalistische visie op arbeid. Kortom, al heel vroeg ging het om verwerping van de marktlogica en tegen rentabiliteit als maat voor alle handelen.

De Amerikaanse activiste en journaliste L.A. Kaufmann publiceerde in 2017 het boek Direct Action (Protest and the Reinvention of American Radicalism). Het is een geweldig boek over activisme in de VS en beschrijft hoe basisbewegingen in de loop der jaren naar het middel van directe actie hebben gegrepen en hoe dat zich heeft ontwikkeld en telkens weer oplaait. Het bijzondere van het boek is de historische analyse van de verschillende vormen van activisme en de effectiviteit ervan.

Statewatch en het Transnational Institute brengen een brochure uit over dat deel van de Europese begroting dat bestemd is voor defensie, binnenlandse veiligheid en de bewaking van Fort Europa.

Welkom bij Onderstroom! Deze aflevering is een crossover aflevering met de Filogang podcast, Sven en Alex zijn te gast bij elkaar en hebben het over vrijheid. We wilden al langer samen iets doen en opeens zagen we de kans om om dit gesprek over vrijheid op te nemen, wat goed bij beide podcasts past.

“Rusland is met de oorlog tegen de Oekraïne begonnen zichzelf te vernietigen. Het is de vraag of ze in haar ondergang de hele wereld zal meeslepen…” De aftrap van een serie lezingen in Den Haag over de oorlog in de Oekraïne was in veel opzichten nogal somber stemmend. Die aftrap werd gedaan door Sergey Golubok, een Russische mensenrechtenadvocaat, op 19 april 2022 in Grand Café Utopia. Hij opende met een hecht doortimmerd verhaal over het effect van de oorlogspropaganda in Rusland. Later volgen in Utopia meerdere lezingen over ‘Kruitvat Oekraïne’.

Derde soloplaat van John Cale, of tweede eigenlijk als je Church of Anthrax een samenwerking met Terry Riley noemt: the Academy in Peril. Verscheen in juli 1972 bij Reprise, het label dat ooit door Frank Sinatra opgericht was en waar onder andere Neil Young en vele andere muzikanten door uitgebracht werden. Het is een grotendeels instrumentele plaat, gedomineerd door klassieke piano en met een heus symfonie-orkest bij twee (van de acht) nummers.

De discussie over het gebruik van kernenergie heeft ertoe geleid dat de EU-commissie het een ‘groen label’ heeft verschaft (zie Online). Daarbij is bij uitsluiting van al het andere gedacht aan de productieve kracht van de kerncentrale (bij de productie van elektriciteit komt geen CO2 vrij). Maar de ongelooflijke hoeveelheid CO2 die vrij komt (a) bij de productie (de bouw) van de centrale zelf en van die van reactor, waaraan toegevoegd (b) het latere afbreken van de centrale en verwerken van het afval, die is niet meegerekend.

Tweede recensie in een lange reeks van het werk van John Cale. Gewoon omdat we fan zijn. De tweede plaat van John cale, nadat hij  de Velvet Underground had verlaten, is wederom een vreemd product. Een samenwerking met de experimentele organist/pianist/componist Terry Riley waar slechts vier lange instrumentale nummers op staan. En een lied met tekst, van John Cale maar niet door hem gezongen.

Begin maart werd muzikant John Cale 79 jaar. En hij begint aan een nieuwe tournee die deze zomer ook Nederland aandoet. In 39 afleveringen, die op onregelmatige tijden verschijnen, volgt nu een min of meer chronologisch overzicht van zijn werk. Gewoon, omdat we fan zijn.

In deze serie teksten  gaat het om een specifiek soort woorden, te weten woorden die vooral in de sfeer van het neoliberale kapitalisme in gebruik zijn en die hun invulling krijgen door hen die een machtspositie innemen. In het laatste geval wordt ook over definitiemacht gesproken. Wie heeft de macht om ze als uitgangspunt te nemen, om de inhoud ervan te bepalen, om ze op te leggen?

Xu Zhangrun, hoogleraar constitutioneel recht aan de Tsinghua Universiteit (China). Althans dat was hij voordat hij uit zijn ambt gezet werd, vervolgens gevangen genomen en daarna onder huisarrest geplaatst werd. Waarom? Omdat hij in februari 2020 een tekst had gepubliceerd waarin hij de manier bekritiseerde van reageren op de coronavirus-epidemie die in Wuhan uitbrak. Hij klaagde in deze het autocratische systeem aan dat opgezet was door Xi Jinping (secretaris-generaal van de Communistische Partij van China).

Nederland kent een rijke traditie van activiteiten, die in een of meerdere opzichten het tegenbeeld zijn van het kapitalisme, waarbij (groepen) mensen concrete alternatieven proberen te ontwikkelen door de productie van goederen en diensten zelf ter hand nemen op basis van idealen als solidariteit, gelijkwaardigheid in de beslissingen, kleinschaligheid, milieuvriendelijkheid, afschaffing van loonarbeid, doorbreking van de scheiding tussen hoofd- en handarbeid, etc. Velen zien hierin een manier om van binnenuit het kapitalisme te hervormen. Is dat een reele optie?

Daags nadat de Europese leiders het op de Top van Versailles eens zijn geworden over een drastische verhoging van de militaire uitgaven, onthult het nieuwe rapport ‘Fanning the Flames: How the European Union is fuelling a new arms race‘ van het European Network Against Arms Trade (ENAAT), het Transnational Institute (TNI) en Stop Wapenhandel hoe de eerste militaire onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma’s van de EU, ter waarde van bijna 6€00 miljoen, kampen met belangenconflicten en corruptieaantijgingen, en beduidend tekortschieten in het voldoen aan de meest elementaire ethische en wettelijke normen.

Anarchisme, een geloofssysteem of een cluster bijzondere sociale en politieke uitgangspunten omtrent mens en maatschappij? Heb ik het goed begrepen dan houdt de Belgische auteur van het onlangs verschenen boek getiteld Anarchisme van Bakoenin tot de commons, Ludo Abicht, het op het laatste. Liberalisme en socialisme kunnen overigens ook voor een geloofssysteem worden gehouden, of voor een cluster bijzondere sociale en politieke uitgangspunten omtrent mens en maatschappij.

Boekbespreking - Anne-Ruth Wertheim, De poster met de blauwe ogen (1). De lange geschiedenis van Neerlands racisme