Ga naar de inhoud

Gejuich om frisse lege man

Een vreemd fenomeen is dat, dat men in Nederland vrij massaal, ook ter linkerzijde deze winnaar van de Franse verkiezingen toejuicht. Op een verkiezingsavond in de kelder van Paradiso werden hem alleen maar de meest uiteenlopende positieve eigenschappen toebedeeld en werd hij zelfs voor ‘idealist’ uitgemaakt. In Frankrijk is dat wel anders.

6 min leestijd

Het avondje in Paradiso over de Franse verkiezingen was opgezet met een gebruikelijk panel van deskundigen en was hier en daar wel vermakelijk en laten we zeggen op details informatief. Met name Folia-redacteur Willem van Ewijk bleek goed geïnformeerd over allerhande voorgeschiedenissen en politieke afsplitsingen. En Cultuurhistoricus Thomas van der Dunk was goed voor de relativeringen en het erbij halen van de geschiedenis. Maar politiek gezien was er weinig aan omdat iedereen in Macron de nieuwe verlosser zag, en daar vanuit de zaal – waar ook niet zo heel veel mensen in zaten – geen weerwoord op kwam.

Natuurlijk is de opluchting verklaarbaar dat die racistische madame Le Pen het weer niet gehaald heeft. Al heeft ze dan wel weer heel veel stemmen meer gekregen dan de vorige keer. Waarom men Macron echter zoveel goeds zou willen toedichten werd ook niet duidelijk. De meeste duiding ging over zijn vorm, dat hij Le Pen goed had gepareerd op het debat van afgelopen woensdag, en dat hij voor Europa was (?) of zo’n leuke vrouw had. In werkelijkheid is Macron een gladde neoliberaal die plannen heeft voor grootschalige bezuinigingen en de sociale wetten drastisch om wil ploegen. Maar daar over ging het dus niet. Kennelijk moest het plaatje van de hoopvolle frisse start niet verpest worden. Het doet denken aan het bewieroken van pop-politici als Trudeau in Canada, en eerder Obama. Waarom is het zo moeilijk om gewoon te zien welk beleid dat soort mannetjes gaat uitvoeren? Bij Macron is dat helemaal makkelijk, als je zijn voorgeschiedenis in het kabinet Valls er bij pakt.

Maar dan nu – wat het panel ook niet bijster interesseerde – de opkomstcijfers. Een kwart van de kiezers heeft überhaupt niet gestemd. En van degenen die wel zijn gaan stemmen heeft meer dan 12 procent blanco of ongeldig gestemd. Een percentage dat nooit eerder zo hoog is geweest. en meer dan een verdubbeling ten opzichte van de verkiezingen daarvoor. Een op de drie stemgerechtigden heeft dus niet gestemd of blanko/ongeldig… Natuurlijk is dit inherent aan zo’n twee-ronden-systeem, dat dan ook enorm ongeschikt is om mensen politieke keuzes te laten maken. Zestig procent van de stemmers op Macron, bleek uit een onderzoek van Le Monde, stemde op hem “bij gebrek aan beter”. 43 Procent heeft aangegeven alleen op hem te stemmen om tegen Le Pen te stemmen. De winnaar is dus, net als in het geval van Trump, bepaald niet populair onder de kiezers.

Na de eerste ronde, waar de tamelijk uitgesproken linkse Melenchon bijna 20 procent haalde (zie hier mijn stukje over de eerste ronde) waren er in Frankrijk allerlei campagnes en oplossingen bedacht voor het probleem wel of niet stemmen op een vent die je niet aanstaat. Zo was er – naast allerhande meer of minder uitgesproken oproepen om de verkiezingen gewoon links te laten liggen – de oproep om na 17:00 te stemmen. Dan zouden de stemmers die alleen komen om Le Pen tegen te houden zo zichtbaar gemaakt kunnen worden. Een andere oproep was om na het stemmen een bericht op een website te zetten waarmee Macron duidelijk werd gemaakt dat hij weliswaar een stem kreeg maar daarmee nog geen adhesie.

Tobias Haberkorn – eerder te gast in het Paradiso-programma – interviewde (Duits) de Franse schrijver Tristan Garcia over de kwestie die daar ook een helder antwoord op had Hij had in de eerste ronde Melenchon gestemd en wilde voorkomen dat Le Pen zou winnen, maar over Macron koestert hij geen enkele illusie. Die gaat het beleid van Hollande voortzetten en heeft een campagne opgebouwd op ‘hol optimisme’.

Ik ben bang dat hij gelijk heeft en vooral dat de problemen bij de volgende verkiezingen daardoor alleen maar groter zullen zijn. Le Pen had nu al veel meer steun en stemmen dan haar vader eerder. Als er nu regentesk alleen maar meer van hetzelfde volgt, zal het niet lang meer duren of ze wint een keer wel. En dan vallen er inderdaad, zoals Garcia/Haberkorn stelt, doden.

Gelukkig gingen in Frankrijk allerlei sociale bewegingen en vakbonden meteen in konklaaf over acties tegen de nieuwe machthebber en kwamen de eerste demonstraties alweer op gang (volgens de panelleden overigens “allemaal rituelen” dat geprotesteer van die Fransen).

Wat nog interessant wordt en waarover de discussie wel even ging, is hoe het Macron vergaat bij de parlementsverkiezingen volgende maand. Hij heeft immers zelf geen partij. In de poging de lege huls die hij nodig heeft als vehikel naar de macht te vervolmaken was hij speciaal voor deze verkiezingen uit de Socialistische Partij gestapt (na verklaard te hebben dat hij “geeneens een socialist was”). Zijn ‘beweging’ En Marche die hij uit de grond heeft gestampt, moet nu inderhaast aan de bak om (op 11 en 18 juni) een meerderheid in het lagerhuis te proberen te krijgen.

Zijn ‘beweging’ heeft – merkte een van de waarnemers in Le Monde op – kenmerken van die Vijf Sterren van Beppe Grillo in Italië, die ook alle kanten maar vooral rechts opzwaait. Via een razendsnel internet-gebeuren zouden 15.000 mensen zich als kandidaat voor En Marche opgegeven hebben en zijn daar nu 577 mensen uit geselecteerd die kandidaat zijn, maar als ze lid zijn van de Socialistische Partij eerst hun lidmaatschap moeten opzeggen.

Kortom: we zitten opgezadeld met een frisse neoliberaal die als het enigszins tegenzit voor een ravage in Frankrijk gaat zorgen en de EU en de Euro zal promoten (tot groot plezier van Varoufakis die opriep om Macron te steunen).

Een van de vreemde bijeffecten van de opkomst van rechtse populistische krachten als Le Pen, Wilders, en al die anderen, is dat dit soort vreemde neoliberale popsterren tegenwoordig als bevrijders onthaald worden. Vergeleken met die racistische monsters zijn ze kennelijk goed voor een opluchting. Het zijn vreemde tijden en we mogen hopen dat we ze overleven.

Maar nog een keer, zoals in een reactie onder een artikel over het indrukwekkende aantal blancostemmen stond, de juiste uitslag:

Emmanuel Macron : 40,70 %
Votes blancs et nuls + abstentions + non inscrits : 38,15 %
Marine Le Pen : 21,15 %

Als we dan weten dat 43 procent van de kiezers alleen op Macron heeft gestemd om Le Pen tegen te houden….