WTO . ZIP (dagelijks Cancún) NUMMER 30
Cancún-berichten van WTO-zip van woensdag 10 september 2003
INHOUD:
A) Actueel: Eerste traangas en eerste dode
B) Actueel: Strategiepapier van EU gelekt in Cancún
Doelstellingen van de Doha Ronde driegen geheel ondergraven te worden door de inzet van de EU. Mislukking van de Cancún-top is binnen handbereik.
C) Verslagen: Akties
* NGO’s verstoren opening van WTO Ministers Conferentie
* Boerenstrijd in Cancún
* Demonstratie in Bangkok tijdens internationale actiedag
D) Overzicht: Repressie omwille van de WTO-top
Ondanks beloften van de autoriteiten in Cancún dat de demonstranten vrijheid hebben om hun mening te uiten, duiden de voorbereidingen van de politie erop dat een repressieve strategie eraan zit te komen. Recente ontwikkelingen van deze week bevestigen dit.
* Twintig miljoen euro om de WTO te verdedigen
* WTO-critici toegang tot Mexico geweigerd
* Media-activisten belaagd door de politie
* Mexicaanse radio ‘saboteert’ NGO-bijeenkomst
* WTO weigert Britse ex-minister
E) Media-analyse: ‘Adopteer een Mexicaanse boer voor 48 dollar’.
Han Koch’s kruistocht tegen de antiglobalisten
F) ‘Veel goede redenen voor vrouwen om tegen GATS te zijn’
Volgens Christa Wichterich van de organisatie WIDE zal de toenemende liberalisering van diensten via het GATS-akkoord de rol van vrouwen in grote mate beïnvloeden, met name vrouwen werkzaam in de dienstensectoren. In de EU geldt dat voor ruim 80% van de vrouwen.
G) Ongelijke onderhandelingspositie noord-zuid bij GATS
H) Brieven uit Cancún
I) Diverse
* Live radio-uitzendingen vanuit Cancún
* Weblinks naar dagbulletins over Cancún
* Nieuwtjes van Corporate Europe Observatory
* Signon tegen liberalisering van watervoorzieningen
A) Berichtgeving: Eerste traangas en eerste dode
Woensdagnacht 23.00 uur: Eerste traangas in Cancún (waar het dan 17.00 uur is).
De boerendemonstratie (zie elders in deze nieuwsbrief) botst tegen de hekken die de Rode Zone afzetten. Volgens de BBC tv proberen demonstranten over de hekken heen te komen, maar worden daarbij beschoten met traangas. Er zouden onder de demonstranten gewonden zijn gevallen. Indymedia Cancún (http://cancun.mediosindependientes.org/) is op dit moment onbereikbaar, waarschijnlijk wegens teveel bezoekers tegelijk. Ook de centrale indy-site (www.indymedia.org) laat weten dat er maatregelen genomen zijn omdat het gedeelte van de website waar iedereen op kan publiceren, overspoeld wordt met troep. Dat gebeurt telkens als er een internationaal belangrijk evenement is waar globaliseringsactivisten tegen protesteren.
Ook binnen het conferentiecentrum protesteerden zo’n dertig mensen tegen het ondemocratische karakter van de WTO, volgens BBC ( foto op website).
Een zojuist binnengekomen bericht via de BBC-site meldt dat een demonstrant uit Zuid Korea zichzelf omgebracht heeft in Cancún.
Op dinsdag verschenen zowel in de Volkskrant als het NRC kritische artikelen over de WTO. Op de opinie-pagina weliswaar. Het stuk in NRC, Van Erik Wesselius van CEO, is ook op Globalinfo terug te vinden. Zie:
hier op globalinfo
Een interessant stuk verscheen op woensdag (10/09/03) in het Financieel Dagblad onder de titel: “Arme Landen Zien Investeringsakkoord Niet Zitten.” Misschien kan dat staatssecretaris (van EZ) van Gennip eindelijk tot zinnen brenegn, want tot nu toe negeerde zij dat de EU als enige op een uitbreiding van de WTO met een investeringsakkoord aanstuurt.
B) Strategiepapier van EU gelekt in Cancún
PR-medewerker Koy Thompson van Action Aid vertelde vanavond (10 september) voor BBCWorld tv dat NGO’s in Cancún een Europees onderhandelingsdocument toegespeeld kregen. Uit het gelekte document blijkt dat de EU op drie terreinen ‘hard gaat inzetten’: landbouw, niet-agrarische marktopening en de ‘nieuwe’ onderwerpen, waaronder investeringen.
De EU wil (in samenspraak met de VS) eerder gemaakte afspraken over vermindering van landbouwsubsidies terugschroeven. Daarnaast wil de Unie een nieuw systeem introduceren voor importtarieven voor industriële goederen. Volgens Thompson zal dit de last op de schouders van arme staten nog meer vergroten en hen dwingen hun markten verder te openen voor goederen uit de geïndustialiseerde staten. Als laatste komt uit het document naar voren dat de EU veel druk zal uitoefenen op WTO-lidstaten die niet willen onderhandelingsen over de investeringen, concurrentiebeleid, overheidsaanbestedingen en handelsfacilitatie.
Waarnemers gaan ervan uit landbouw het struikelblok kan worden voor de WTO. Het ontbreken van snelle vooruitgang op dit gebied kan leiden tot het mislukken van de Cancún-top.
Op 9 september zetten 21 ‘ontwikkelingslanden’, waaronder China, India en Brazilië, hun hakken in het zand. In een verklaring zeggen ze dat ‘Cancún’ geen succes zal worden indien hun voorstel over landbouw niet tenminste dezelfde onderhandelingsstatus krijgt als de concepttekst die de WTO-leiding op tafel legde. De beloften van de Doha Ronde – armoedebestrijding en ontwikkeling – zijn in het geheel niet ingewilligd. Met name de rijke landen zijn daar debet aan volgems hen. De 21 staten vertegenwoordigen volgens Thompson bijna de helft van de wereldbevolking en 60 procent van de boeren en hebben met deze eenheid enorm gewonnen aan lobbykracht.
Meer over de onderlinge verhoudingen tussen lidstaten en inschattingen over het mogelijk verloop van de onderhandelingen in Bridges Daily Update nr 1. Zie:
hier
C) Akties
* NGO’s verstoren opening van WTO Ministers Conferentie
Afgevaardigden van ruim 20 NGO’s verstoorden woensdag de opening van de Ministers Conferentie van de WTO en verklaarden deze organisatie illegaal. De vreedzame betogers hielden borden omhoog met teksten waarmee ze hun menind duidelijk maakten. Volgens woordvoerders Waldon Bello (Focus on the Global South) en Maude Barlow (Council of Canadians) wordt de agenda van de WTO bepaald door internationala opererende bedrijven. Ondanks het formele systeem van besluitvorming op basis van consensus is de organisatie intransparant en ondemokratisch van opzet.
De NGO-gedelegeerden lieten zich door bewakingspersoneel naar buiten leiden, maar ze verklaarden door te zullen gaan totdat hun stem gehoord zal worden in Cancún. Zie:
hier
* Boerenstrijd in Cancún (door Bertha Rodriguez / vertaald door Bruno)
Woensdag is er in het Mexicaanse Cancún een grote boerendemonstratie. Er worden 15.000 betogers verwacht, die protesteren tegen het feit dat er tijdens de conferentie zeer weinig aandacht wordt besteed aan duurzame landbouw en tegen het verwerpen van voorstellen van het Internationale Landbouwersforum (Foro Internacional Campesino) dat in Cancún plaatsvond.
De actie richt zich ook tegen de aanhoudende landbouwsubsidies, in de EU en de VS, die lokale markten ondermijnen. “Wij zeggen neen tegen onderhandelingen die geen rekening houden met de belangen van ontwikkelingslanden”, vertelt Olegario Carrillo Meza van UNORCA (National Union of Independent Regional Farmers’ Organisations), een van de organisaties die ook deelneemt aan de workshops over landbouw, die tussen 8 en 11 september plaatshebben in Cancún.
Hij voegt er aan toe dat een louter commercieel landbouwakkoord – zonder garanties over invoerheffingen en afbouw van subsidies in de rijke landen – de Mexicaanse boeren erg benadeelt. De voorwaarden van zo’n akkoord, die worden opgesteld door de WTO, werken immers enkel in het voordeel van multinationale ondernemingen “als een samenzwering tussen de Wereldbank, het IMF, de Europese Unie en de Verenigde Staten”.
Een van de eisen die de boerenbeweging naar voren schuift is dat de handel in maïs en bonen niet wordt opgenomen in een commercieel akkoord. De huidige handelsvoorwaarden hiervoor zijn al zeer ongelijk. Als de handel in bonen en maïs wordt opgenomen in zo’n akkoord, zou dat alleen maar nadelig werken voor kleine en middelgrote producenten, en vooral de grote landbouwbedrijven in de VS bevoordelen.
Volgens Carillo Meza eindigt deze strijd niet in Cancún. In elk geval is hij opgetogen over de eenheid die bereikt is tussen een groot aantal sociale, lokale en boerenorganisaties in Mexico. Zij zijn het eens met de langetermijnvisie van Meza. Ze hopen invloed te kunnen uitoefenen op andere terreinen zoals landbouwhervormingen, privatisering van natuurlijke rijkdommen en introductie van genetisch gemanipuleerde gewassen.
Volgens Dena Hoff, lid van een boerenvereniging in de VS, is de huidige landbouwcrisis er een op wereldschaal. “Het huidige landbouwmodel”, zo zegt Hoff, “is gebaseerd op een neoliberaal landbouwbeleid en heeft de familiale landbouw immers beïnvloed zoals nooit tevoren”. Deze neoliberale globalisering heeft volgens Hoff geleid tot meer honger, de vernietiging van lokale economieën en een enorme migratie.
Landbouwgebieden raken meer en meer ontvolkt, waarbij vooral de afwezigheid van jonge mensen opvalt. “Bovendien bestaat zeventig procent van de wereldwijde landbouwbevolking uit vrouwen”, zegt Hoff. Daarnaast laat ze weten dat tijdens deze WTO-conferentie een immigratievoorstel op tafel ligt, dat het voor een Amerikaans landbouwbedrijf mogelijk maakt om arbeiders in te huren onder arbeidsvoorwaarden die gelden in hun geboorteland. Voorwaarden die volgens Hoff veel weg hebben van slavernij.
Ze voegt er nog aan toe dat de privatisering van natuurlijke rijkdommen desastreuze gevolgen zal hebben voor de landbouwbevolking, indien die privatisering verloopt volgens datzelfde neoliberale plan. “De WTO legt een model op van intensieve exportproductie, met het gebruik van chemicaliën. Dit consumentenmodel ondermijnt ook eenvoudigweg de gezondheid van de mensen”, vertelt Hoff.
Origineel artikel op:
indy Cancun
Vertaling: http://belgium.indymedia.org/news/2003/09/72951.php
Zie voor meer informatie en de eisen in WTO-ZIP (wekelijks Cancún) nr. 25:
“Boeren wereldwijd: ‘WTO out of agriculture!'”,
artikel op globalinfo
* Demonstratie in Bangkok tijdens internationale actiedag
Dinsdag 9 september hielden ruim 3000 mensen in Bangkok een demonstratie tegen de WTO. Afgevaardigden van de ambassades van de EU en de VS werd duidelijk gemaakt dat WTO-beleid en standpunten van EU en VS voor velen in Thailand desastreuze gevolgen hebben. Zo leiden dumping en subsidies door/in het noorden tot een trek van verarmde boeren naar de Thaise steden.
Om het effect ervan te onderstrepen had een boer zichzelf vastgebonden aan een kruis van rijsthalmen, met geknevelde mond. AIDS-patiënten vertelden dat het akkoord over export van medicijn-kopies verdere prijsopdrijving van noodzakelijke mediijnen niet zal verhinderen. Volgens een vakbondskader vormt GATS een gevaar voor overheidsinstellingen die nu nog een grondprijs voor basisvoedingsmiddelen garanderen.
In de stoet liepen behalve boeren, HIV-AIDS activisten en vakbondsleden ook vertegenwoordigers mee van het Netwerk van Armen, kleine ondernemingen, Greenpeace, consumentenorganisaties, de alternatieve agriculture landbouwbeweging, het netwerk van sloppenwijkbewoners en studentenorganisaties.
De demonstratie was het startschot voor een week van acties in heel Thailand.
Meer info: focusweb
D) Repressie omwille van de WTO-top
(door Robin van Stokrom en Richard de Boer)
Ondanks beloften van de autoriteiten dat de demonstranten vrijheid hebben om hun mening te uiten, duiden de voorbereidingen van de politie erop dat een repressieve strategie eraan zit te komen. Recente ontwikkelingen van deze week bevestigen dit.
* Twintig miljoen euro om de WTO te verdedigen
De Mexicaanse staat geeft minstens twintig miljoen euro uit om de WTO-conferentie te beveiligen en om directe actie c.q. burgerlijke ongehoorzaamheid de kop in te drukken, door middel van twintigduizend politieagenten en militairen. Als activisten zich bevinden binnen de zone rond de conferentie-ruimte (door de lokale bevolking ‘party zone’ genoemd), zijn er “special forces” om hier een eind aan te maken, zo meldt de New York Times. Die zone ligt tussen twee bruggen die het schiereilandje verbindt met het vasteland van Cancún. Volgens diverse bronnen lopen er al veel geheime agenten rond in Cancún, hier verkleed in het wit.
Ook zijn er sinds het afgelopen weekend veel militaire patrouilles door de stad, en marineschepen in de haven. Helicopters vliegen continu over de stad. Zelfs toeristen moeten het ontgelden als het aan de autoriteiten ligt. Zij worden uit het land gezet als ze meedoen aan protesten. Het is maar de vraag hoe de Mexicaanse politie het onderscheid tussen toerist en activist zal maken in de straten van Cancún, en of zij alle activisten voor het gemak ook als toerist zal zien.
Twee jaar eerder tijdens de protesten tegen het Wereld Economisch Forum was de politie zeer agressief toen de wegen naar de conferentieruimte geweldloos werden bezet. Zelfs president Fox van Mexico sprak toen in negatieve termen over het politieoptreden.
Een verslag over de huidige ontwikkelingen in Cancún:
op narconews en indy Cancun
* WTO-critici toegang tot Mexico geweigerd
Terwijl landbouw erg hoog op de WTO-agenda staat, is WTO-critici op vooral dit gebied de toegang tot Mexico geweigerd. Ruim dertig globaliseringsactivisten mogen van de Mexicaanse autoriteiten het land niet in. De globaliseringscritici, waaronder vooral boeren verbonden met de National Union of Regional Farm Organisations, zijn afkomstig uit ontwikkelingslanden, zoals Maleisië en India. Eén van de personen die de toegang geweigerd is, is Evo Morales. Vorig jaar kwam hij redelijk ver in de Boliviaanse presidentsverkiezingen. Eerder zegden de autoriteiten toe niemand de toegang tot Mexico te weigeren. Vorige week werd bekend gemaakt dat de Franse boerenleider José Bové van de Franse rechtbank niet naar Cancún mag afreizen.
* Media-activisten belaagd door de politie
Reeds voordat de WTO-conferentie was gestart, heeft de politie haar ware gezicht laten zien in Cancún en heeft ze enkele media-activisten, die over de protesten rond de WTO-top willen berichten, geprobeerd te arresteren. Het Independent Media Centre, naast Convergence Centre waar activisten samenkomen, wordt ook strak in de gaten gehouden. Zo zijn er speciale politiebussen gesignaleerd rond het mediacentrum en ’s nachts zijn enkelen van Indymedia Cancún gevolgd door politie. Een poging tot arrestatie van drie mensen die een wandeling hielden, mislukte. Dit kan op zijn minst als een oorlogsverklaring aan de onafhankelijke journalistiek gezien worden.
http://cancun.mediosindependientes.org/feature/display/157/index.php stuk op indy Cancun
* Mexicaanse radio ‘saboteert’ NGO-bijeenkomst
Talrijke NGO’s uit de hele wereld, van de boerenbeweging Via Campesina tot het Duitse instituut Heinrich Böll Foundation, organiseren rondom de WTO-top demonstraties, seminars, workshops, rondetafeldiscussies en boekpresentaties in Cancún. Eén van die activiteiten, een ’teach-in’ van het International Forum on Globalization (IFG), waaraan bekende gastsprekers zoals Vandana Shiva, Silvia Ribeiro en Oscar Olivera deelnamen, werd dinsdag tegengewerkt door de Mexicaanse radio en politie.
De ’teach-in’ had als thema ‘alternatieven voor globalisering’ en de WTO. Volgens een verbaasde medewerker van IFG had de radio doorgegeven dat deze bijeenkomst was afgelast. De misleidende radioberichten en grootscheepse politieblokkades zorgden voor een lage opkomst, maar de ’teach-in’ in het theater van Cancún ging desondanks door. Zie voor het volledige bericht: hier
* WTO weigert Britse ex-minister
De verhoogde veiligheidsmaatregelen in Cancún zorgen ook voor verwarring op de WTO-top zelf. The Guardian van vandaag (10 september) meldt dat de voormalige Britse milieuminister Michael Meacher de toegang tot WTO-onderhandelingen is geweigerd, hoewel hij was uitgenodigd voor gesprekken met de Mexicaanse regering en internationale consumentengroepen.
De in verlegenheid gebrachte WTO ontkende dat Meacher een gevaar voor de veiligheid was en verklaarde dat er een foutje moet zijn gemaakt. “We hebben nog nooit van hem gehoord, maar we betwijfelen of hij een bonafide journalist is”, aldus een woordvoerder van de WTO. Meacher was furieus: “Laten we zeggen dat mijn indruk van de WTO niet bepaald hoog is momenteel.” Meacher werd tijdens zijn ministerschap vooral bekend als verklaard tegenstander van de introductie van genetisch gemanipuleerde gewassen.
Verder wordt gemeld dat de voormalige Britse minister van Ontwikkelingssamenwerking Clare Short gisteren niet kon deelnemen aan een “Real Cancún Tour” van Amerikaanse en Mexicaanse NGO’s. De rondleiding langs de armenbuurten van Cancún werd haar geweigerd uit vrees dat zij alle aandacht van de pers zou krijgen in plaats van de armen in de stad. Clare Short nam in mei jl. ontslag als minister uit onvrede met het Irak-beleid van premier Blair.
In totaal zijn er zon 10.000 gedelegeerden op de Ministeriële Conferentie in Cancún. Naast 5.000 afgevaardigden van 146 regeringen zijn op de WTO-top zon 3.000 journalisten aanwezig en 2.000 vertegenwoordigers van non-gouvernementele organisaties uit 82 landen. Ongeveer een derde van de NGO-vertegenwoordigers is afkomstig uit Canada, de VS en Mexico, een derde uit de Europese Unie en de rest uit Azië, Afrika en Zuid-Amerika, zo meldde een Mexicaanse regeringsfunctionaris aan het persbureau IPS.
E) ‘Adopteer een Mexicaanse boer voor 48 dollar’- Han Koch’s kruistocht tegen de antiglobalisten (door Martin Hulsing)
Een goede krant behoort ons te vertellen wat er gebeurt in de wereld. Vandaag, 10 september) is de WTO-top van start gegaan in het Mexicaanse Cancún. Voor Trouw is het Han Koch die ons hierover mag berichten. Eigenlijk zijn er twee belangrijke zaken die in Cancún voor de krant gecoverd moeten worden. De WTO-top zelf, wat staat er op de agenda, welke krachten zijn er aan het werk, hoe verlopen de onderhandelingen en wat zullen daarvan de mogelijke effecten zijn. Het tweede is het verzet hiertegen. Waar komt het vandaan, door wie wordt het gedragen, wat zijn de argumenten, en misschien ook: wat is het alternatief. Voor een kwaliteitskrant zijn dat de zaken die besproken dienen te worden. Uiteraard moet het geheel in een perspectief worden geplaatst, zodat de lezers het nieuws een beetje ‘kunnen plaatsen’.
Dat is natuurlijk erg veel en eigenlijk te veel om in één artikel duidelijk te maken. Zeker als er in de voorafgaande weken slechts mondjesmaat over het een en ander is bericht. Echter, er moeten keuzes gemaakt worden en vandaag begint de top. Han Koch heeft voor zijn artikel ‘Adopteer een Mexicaanse boer voor 48 dollar’ van Trouw de voorpagina gekregen. Het gehele artikel is gewijd aan de ‘antiglobalisten’, zoals de beschaafde mensen het tuig noemen, dat zich over de gehele wereld heeft georganiseerd om meer democratische invloed te verkrijgen in processen die zich nu voornamelijk achter gesloten deuren afspelen. Dat alleen al is tekenenend voor de dominantie van de huidige wereldelite. Wanneer ze deze overmacht in de meningsvorming aan het einde van de 19e eeuw hadden gehad, dan zou de toenmalige sociale beweging, zonder enige twijfel in de geschiedenisboekjes zijn opgedoken als de anti-sociale beweging.
Koch maakt geen woord vuil aan de top zelf. Zoals gewoonlijk wordt er gewacht totdat de grote leiders in hun persconferenties uitleggen wat voor fantastisch werk ze nu weer verricht hebben voor de arme mensen in de derde wereld. Dus heeft Koch rondgekeken hoe aan de andere kant het leven er uit ziet. Zijn toon is uitermate denigrerend. Nadat hij zich heeft laten ‘inspireren’ door de slogans op spandoeken en de portretten van Zapata, Che Guevara en Sandino komt hij met het inzicht dat deze handelstop “een mooi moment [is] om de strijd nieuw leven in te blazen.” Terwijl hij verdomd goed weet dat er het hele jaar door ontzettend hard gewerkt wordt, buiten de normale dagelijkse bezigheden, door tienduizenden mensen van over de hele wereld. Het komt er simpelweg op neer dat hij nauwelijks de moeite neemt zich op de hoogte te stellen van hun bezigheden.
Koch vermeldt dat er tienduizenden Mexicaanse boeren worden verwacht die “met vrouw en kinderen een lange reis moeten maken.” Waarom die mensen dat doen is niet geheel duidelijk. Het schijnt iets te maken te hebben met “het opengooien van de grenzen voor de Amerikaanse maïs” die “hun positie heeft ondergraven” in de “achtergestelde delen van vrijhandelskampioen Mexico.” Aan de andere kant “eisen de leiders van de campagne Global Freedom to Trade juist meer vrijhandel,” merkt Koch razendscherp op. Hij legt niet uit hoe dit in godsnaam mogelijk is, waardoor de nietsvermoedende krantenlezer met een beetje gezond verstand tot geen andere conclusie kan komen dan dat die ‘antiglobalisten’ toch maar een raar zootje is. Volgens Koch is dan ook “de sterke afkeer van de WTO afgenomen” bij veel Nederlandse hulporganisaties.
Dat laatste is natuurlijk in het geheel niet waar. Er zijn dit jaar meer dan ooit, ook van allerlei Nederlandse hulporganisaties, publicaties verschenen over de kwalijke gang van zaken binnen de WTO. Daar is geen enkele twijfel over. Er zijn verschillen van mening of het mogelijk is om de arme landen daadwerkelijk te helpen binnen het raamwerk van de WTO, of dat de dominantie van EU en VS zo groot is dat het beter is om de boel op te blazen. Dat zijn hele interessante debatten, die niet kunnen worden afgedaan met dat de “afkeer voor de WTO is afgenomen.”
Koch en zijn collega’s van de Nederlandse journalistiek doen geen enkele moeite om de paradox van de gezamenlijke protesten voor én tegen vrijhandel uit te leggen. Zouden zij de moeite nemen om de gemiddelde krantenlezer hier iets meer over te vertellen dan zou er ook in Nederland op een geheel andere manier tegenaan gekeken worden. Han Koch weet bijvoorbeeld verdomde goed dat de wetgeving zoals die tot stand wordt gebracht binnen de WTO een mengeling is van vrijhandel en protectie, en dat de selectieve toepassing hiervan sterk overeenkomt met de politieke machtsverhoudingen in de wereld. Westerse landen dwingen de ontwikkelingslanden hun markten open te gooien voor onze producten, maar werpen tegelijkertijd enorme barrières op voor producten uit de derde wereld wanneer die onze eigen handel bedreigen. Vrijhandelskampioen Mexico mag dan overspoeld worden door genetisch gemanipuleerde maïs uit de VS met alle gevolgen van dien, de vrijhandelskampioenen VS en EU besteden meer dan 300 miljard dollar per jaar om hun eigen landbouw te beschermen. Om maar een voorbeeld te noemen.
Onze eigenste minister Brinkhorst vertelt doodleuk dat vroeger “de twee olifanten, VS en EU” de dienst uitmaakten en de Derde Wereld hun wet opdrongen. Onlangs liet NRC (6 september, “Handel is een middel om armoede te verlichten”) uitgebreid Pierre Sauvé aan het woord, de Canadese onderhandelaar van NAFTA, Sauvé betoogt dat er voorheen van alles mis ging voor de armen: “De belangen van bedrijven stonden voorop. Zo kregen buitenlandse investeerders in NAFTA de mogelijkheid de regering van een gastland juridisch te vervolgen wegens eigenlijk alles wat een bedrijf het leven zuur kan maken: regels over milieu, volksgezondheid en ruimtelijke ordening. De bepalingen in het verdrag zijn zodanig verwoord, dat een bedrijf haast niet kán verliezen van een overheid.” Duidelijke taal. Uiteraard drukt Sauvé ons op het hart dat het nu allemaal anders is (of eigenlijk sinds Seattle, zoals het sprookje wil). Maar: “Om de Doha-ronde ‘ontwikkelingsronde’ te noemen was vooral het werk van Europese spindoctors en heeft menigeen verrast. Tot en met de Uruguay-ronde ging het vooral om de belangen van de rijke landen: niet te veel liberaliseren in belangrijke sectoren als de landbouw, wel liberaliseren waar het niet te veel pijn deed, zoals in de dienstensector.”
George Monbiot besprak vandaag in de Guardian (“Whose Side Are You On?”, 10 september 2003) de tweeledige strijd die in de komende dagen een hoogtepunt zal bereiken. De strijd tussen “de activisten die een eerlijke handel eisen” en “de afgevaardigden van de rijke landen die oneerlijke handel eisen”. En de tweede is de strijd die “nu speelt binnen de rangen van hen die zeggen op te komen voor de armen”:
“Het probleem waar iedereen tegen op loopt die wenst dat er een eerlijk verdrag zal komen, is dat er slechts zelden, als het al ooit is voorgekomen, een verdrag is afgesloten tussen rijk en arm dat uiteindelijk niet resulteerde in gelegaliseerde diefstal. Het plan dat deze week door de leden van de WTO besproken wordt, vormt hierop geen uitzondering. Terwijl het de rijke landen toestaat om hun eigen markten te beschermen, probeert het de arme landen te dwingen hun economieën open te gooien voor diverse nieuwe vormen van geïnstitutionaliseerde piraterij.”
Koch heeft gelijk dat er veel kritiek te leveren valt op allerlei verschijnselen binnen de globaliseringsbeweging en hij behoort daar ook verslag van te doen. Maar vooraleerst dient hij uit te leggen wat er omgaat binnen de WTO zelf en wat de betekenis is van dat wat door Europese spindocters een “ontwikkelingsronde” wordt genoemd. Maar ik ben bang dat daar nog wel een Seattle of twee voor nodig zal zijn.
F) WIDE briefing: ‘Veel goede redenen voor vrouwen om tegen GATS te zijn’
(door Christa Wichterich – Network Women in Development Europe)
Christa Wichterich (WIDE) geeft aan dat de toenemende liberalisering van diensten via het GATS-akkoord de rol van vrouwen in grote mate zal beïnvloeden. Het zijn met name vrouwen zijn die werkzaam zijn in de dienstensectoren. In de EU geldt dat voor ruim 80% van de vrouwen. Vaak is bij de voorzieningen in basisbehoeften ook sprake van onbetaald en informeel werk gedaan door vrouwen.
Handels- en commerciële rechten moeten volgens haar ondergeschikt gemaakt worden aan sociale en gender rechtvaardigheid, voorziening in basisbehoeften, milieubescherming en mensenrechten. Beslissingen op het gebied van dienstenliberalisering moeten demokratisch, autonoom en zoveel mogelijk op lokaal niveau genomen worden.
Wichterich geeft tien redenen om GATS af te wijzen. Zie daarvoor:
stuk gats
Meer over WIDE (Network Women in Development Europe) en de WTO:
hier te vinden
G) Ongelijke onderhandelingspositie noord-zuid bij GATS
(door Rob Bleijerveld)
De World Development Movement uit Groot-Brittanië bracht begin septmber een rapport uit over de ongelijke positie van rijke en arme staten op het gebied van de GATS-onderhandelingen. De WDM voert aan hoe VS en EU misbruik maken van hun macht en hoe de WTO-regels steeds in hun voordeel worden uitgelegd. Hoewel GATS niet een van de hoofdthema’s is op de top in Cancún willen de VS en de EU de liberalisering van diensten daar maximaal uitbuiten.
Een van de procedures die in de strijd wordt gegooid is het gebruik van zogenaamde omkeringsprincipe. Artikel XXI van het GATS-akkoord geeft de mogelijkheid tot wijziging van eerder gedaan aanbod voor de liberalisering van de eigen dienstensectoren. Tot nu toe is het echter nog nooit gebruikt. De eisen waaraan voldaan moet worden zijn namelijk erg zwaar. Het WTO-secretariaat betitelde het GATS-akkoord daarom ooit als ‘in principe onomkeerbaar’.
Verzoeken van Brazilië en een enkele andere staat om hun aanbod te veranderen werden steeds afgewezen door WTO-top en VS-regering. Hen werd voorgehouden dat de onderhandelingen van GATS niet gericht moeten zijn op beperking maar juist op uitbreiding van liberalisering…
De VS heeft echter gedaan wat ze anderen verbiedt. Met het GATS-aanbod dat ze op 9 april 2003 presenteerde bleek ze de oorspronkelijke toezeggingen gewijzigd te hebben. Liberalisering in de Amerikaanse sectoren voor ‘amusement’ en ‘bibliotheken, archieven, musea en andere culturele diensten’ werd bemoeilijkt. ‘Non-profit, openbare en door overheden gefinancierde instellingen’ worden sinds april beter beschermd. Wellicht is de VS bang voor schadelijke gevolgen van openstelling van deze instellingen voor buitenlandse investeerders. Toch maakt die overweging deze eenzijdige stap niet legaal.
De EU presenteerde op haar beurt in juli het aanbod voor de GATS-onderhandelingen in Cancún. Het gezamelijke karakter van dit aanbod noodzaakte tot aanpassing van het afzonderlijke aanbod van de lidstaten Oostenrijk, Zweden en Finland. Deze drie staten maakten tijdens de totstandkoming van het GATS-akkoord eind 1994 nog geen deel uit van de EU. Het liberaliseringsaanbod dat ze destijds deden ging verder dan wat de EU nu wil toestaan.
Een van de sectoren waarop deze protectionistische maatregel van toepassing is is het hoger onderwijs. Liberalisering van hoger onderwijs wordt daarmee beperkt tot particulier instellingen. Dit betekent met name een beperking van het vergaande aanbod van Oostenrijk op dit gebied.
Het WDM gaat ervan uit dat EU-onderhandelaar Lamy in Cancún gebruik wil maken van artikel XXI om deze wijziging achteraf te laten goedkeuren. Voorstanders hopen dat dit niet teveel weerstand zal oproepen, want ze willen graag kunnen uitdragen dat GATS-afspraken niet ‘onherroepelijk’ zijn. Het WDM-rapport toont evenwel aan dat het succes van ‘omkeringen’ afhankelijk is van de politieke en economische macht de aanvragende staat. Dat sluit bij voorbaat ‘omkeringen’ door arme staten en voor economische gevoelige sectoren uit.
WDM report: hier.
H) Brieven uit Cancún
Ivan Pena, een Amerikaan, reisde afgelopen zaterdag mee met een karavaan van Mexico City naar Cancún. Hij doet verslag op de website van de studierichting Global and International Studies van de Universiteit van Californië (Santa Barbara). Zie: hier
Een ander interessant ooggetuigeverslag is van XminY-medewerkster Yolanda Carati, die ook deelnam aan zon karavaan. Haar brief is hieronder te lezen (en op:
noticias
Karavaan naar Cancún.
Op zaterdag 6 september vertrekt vanaf het Monument van de Revolutie in Mexico Stad een van de vele Karavaans naar Cancún. Enkele honderden mensen verzamelen zich onder het monument, het plenst behoorlijk maar de stemming is goed. In totaal vertrekken er zo’n 10 bussen, voornamelijk gevuld met studenten, alternatieve journalisten, radiomakers, andere loslopende activisten, etc. De bus waar ik in terecht kom is van de Jovenes en Resistencia (Jongeren in Verzet) en Global Sul, een
gelegenheidscoalitie van verschillende groepen voor de mobilisatie voor de WTO-top. De organisatie verloopt soepel, elke bus heeft een ‘coordinador de enlace’ (‘verbindingsofficier’) die onderling met elkaar in contact staan en steeds nieuws en beslissingen doorgeven aan de rest van de groep.
Tijdens de rit worden in elke bus affinity groups gevormd, er is informatie over de juridische situatie tijdens de acties in Cancún, wat te doen bij politiecontroles onderweg, etc. Kortom, alles lijkt goed voorbereid en doordacht.
De eerste stop is in Puebla, zo’n 150 km ten zuiden van Mexico Stad. Omdat we later dan gepland vertrokken zijn, is de politieke manifestatie die gepland stond helaas al voorbij als we aankomen. Vier mensen worden gearresteerd voor ‘urineren in het openbaar’, volgens de Mexicanen niet zo’n probleem omdat de politie hier zo corrupt is dat ze snel weer vrij zijn te kopen, maar desondanks zijn we weer vier uur verder voordat ze vrij zijn…
De volgende dag om een uur of 12 komen we aan in Xalapa, waar een manifestatie gepland is op het centrale plein. Aanvankelijk is er een probleem omdat de lokale groepen niet genoeg geld bij elkaar hebben gekregen om de installatie te betalen, waardoor er maar 1 microfoon wordt opengesteld. Er zijn toespraken van lokale ‘campesinos’ tegen de WTO, mensen uit de Karavaan en van plaatselijke actiegroepen. Na wat heen en weer gepraat gaat uiteindelijk ook de rest van de microfoons open en
spelen er enkele bandjes. De sfeer is vrolijk en ontspannen, veel aandacht van het publiek en geen aggressieve reacties. De bedoeling was dat zich in Xalapa nog enkele bussen zouden aansluiten, maar ook daarvoor is het niet gelukt geld te vinden, dus het blijft beperkt tot individuele mensen die in de rest van de bussen erbij worden gepropt.
Na een paar uur gaan we verder richting Villahermosa, waar zich bussen uit Chiapas bij de Karavaan zullen voegen. Bij de grensovergang van elke staat worden we steeds aangehouden door militaire controleposten; de controle beperkt zich tot het checken van bagage; controle in de bus en van paspoorten blijft achterwege. Al met al is dit soepeler dan verwacht, ook voor de organisatoren. Enige nadeel is dat het ontzettend veel tijd kost, waardoor we steeds verder achter komen op schema. De bedoeling was om in 24 uur in Cancún aan te komen, maar na 24 uur zijn we nog niet eens halverwege…
Na Villahermosa gaan we in een ruk door naar Cancún. Inmiddels zijn er zo’n 12 bussen en 3 vrachtwagens aangesloten, de Karavaan is kleurrijk behangen met spandoeken en onderweg veel positieve reacties van mensen die het V-teken maken als we langskomen. Vlak voor Merida voegt zich nog een bus van de PRD (Mexicaanse ‘linkse’ politieke partij) bij de groep, wat meteen leidt tot heftige discussies. Sommigen willen stoppen en de bus uit de Karavaan weren, maar uiteindelijk is iedereen te moe en laten we het maar zitten. Verder onderweg nog steeds geen buitengewone controles, de meeste pech is nog een ongeluk met een omgevallen vrachtwagen op de weg, wat ons weer 2 uur kost. Als we bijna in Cancún zijn komt er wel een uitgebreide politiecontrole, maar ook dit keer wordt alleen de bagage gecheckt en niet de deelnemers. Ondanks alle oponthoud blijft de stemming verbazingwekkend goed, en na ruim 50 (!) uur komen we eindelijk aan in Cancún.
De volgende dag, 9 september, is ’s ochtends de eerste demonstratie naar de Zona Hotelera, waar de WTO-conferentie is gepland. Zoals te verwachten is de hele zone afgesloten met hekken met daarachter veel politie; voor de hekken is er vreemd genoeg geen enkele politie-agent te zien. Volgens de Mexicanen komt dat doordat het hek de grens vormt tussen de municipale en federale politie, in ieder geval zorgt het ervoor dat de sfeer redelijk ontspannen is. In toaal zijn er zo’n duizend mensen, niet echt veel nog… De groep is verdeeld in drie blokken: het oranje blok (de ‘stoottroepen’), het paarse blok (voor creativiteit en back-up) en het witte blok. De afspraak is om vandaag geen confrontatie aan te gaan, en na ca. een uur leuzen schreeuwen en muziek van o.a de Infernal Noise Brigade gaat iedereen terug naar het kampement om verdere strategie en acties te bespreken.
wordt vervolgd…
YC09/09/03
yc(at)snore.org
I) Diversen
* Life radio-uitzendingen vanuit Cancún
Alternatieve radiogroepen hebben gezamelijk een paar radiozenders opgezet in Cancún die uitzenden via het internet. De uitzendingen gaan over de inhoud van de officiële diskussies, maar vooal over de activiteiten en demonstraties van de vele organisaties die protesteren tegen de WTO.
De uitzendingen zijn in het spaans, portugees en engels. Zie:
http://www.radiomundoreal.fm
http://www.realworldradio.fm
http://www.radiocancun.org
* Dagbulletins over Cancún
— Bridges Daily Updates van de ICTSD
— Serie van uitgebreide en recente analyses van Third World Network
TWN Briefing Papers for 5th WTO Ministerial Conference in Cancún
http://www.twnside.org.sg/title/cancun.htm
Briefing Paper No.1: Some key issues in cancún
Briefing Paper No.2: Comments on the draft cancún Ministerial text
Briefing Paper No.3: WTO ‘Singapore Issues’ – What’s at stake and why it matters
Briefing Paper No.4: The new ‘deal’ on TRIPS and drugs – What does it mean for access to medicines?
Briefing Paper No.5: Trade and competition policy in the WTO
— Dagelijkse rapporten van Food First
September 9, 2003 – Peter Rosset schrijft vanuit Cancún over de oproep van de Zapatistas om “de dodentrein van de WTO in Cancún en de rest van de wereld te ontsporen”. Verder een verslag van de eerste protesten aan de rand van de veiligheidszone.
September 8, 2003 – Peter Rosset schrijft over de opening van het International Farmers’ and Indigenous Peoples’ Forum, gesponsord door Via Campesina en UNORCA, de mexicaanse boerenfederatie. Dankzij de geldelijke steun van honderden mensen en organisaties uit de hele wereld konden bijna 200 bussen worden betaald die duizenden arme en wanhopige boeren en indianen naar Cancún brengen.
РAnuradha Mittal geeft een verslag van het Boerenforum en voorspelt dat de Vijfde MInisters Conferentie van de WTO zal mislukken. In dat geval is het een overwinning voor de sociale bewegingen uit heel de wereld die in Canc̼n bijeen zijn.
—
Dagelijkse foto’s van Food First
* Nieuwtjes van Corporate Europe Observatory:
— een rapport (en samenvatting) over het systematische gebruik van ongeëigende methoden door de EU om haar WTO-agenda door te drukken. Titel: “The Cunning Bully – EU Bribery and Arm-twisting at the WTO” van Fatoumata Jawara. Zie:
hier
— “WTO bingo”
Nu verkrijgbaar is een nieuw kaartspel, gebaseerd op het Mexicaanse lotto, waarbij volgens de regels van het internationale ondernemerschap de WTO- onderhandelingen beïnvloed moeten worden. Geproduceerd door ondermeer CorpWatch. Zie: bingo
— De Hal van Schaamte van de Europese Commissie is hersteld!
Na enige technische problemen zijn de links naar de cartoons van EC-
onderhandelaar Lamy en de begeleidende teksten weer hersteld. Zie:
hall of shame
PDF-versies van de teksten zijn nu beschikbaar via:
hier pdf
* Petitie tegen liberalisering van watervoorzieningen
Er kan nog worden ingetekend op de ‘Oproep aan Cancún: Stop de GATS Onderhandelingen’ (‘Call to Cancún: Halt the GATS Negotiations’). Aanmelden kan door een email te sturen aan cgreenwald(at)iatp.org
De verklaring is te vinden op: deze website
En de lijst met mensen/groepen die al ondertekend hebben op:
deze (pdf)
Colofon
Nieuwsbrief over ontwikkelingen rondom Wereld Handels Organisatie WTO. Deze dagelijkse uitgave is een initiatief van de Werkgroep Globalisering Delft-Den Haag en XminY Solidariteitsfonds.
De Cancun-uitgaves van WTO.ZIP zijn mogelijk gemaakt door steun van het NCDO. Aan dit bulletin hebben meegewerkt: Richard de Boer, Robin van Stokrom, Kees Stad, Martin Hulsing en Rob Bleijerveld. Stuur mededelingen, copy of reacties naar: