WTO: Te weinig ontwikkeling in de de nieuwe slottekst
De nieuwe versie van de slotverklaring is uit! Dat geeft altijd aanleiding tot enig trek- en duwwerk aan de het documentatiecentrum van de conferentie. De tekst was aangekondigd tegen de middag en haalde die belofte net: om 14u was hij er.
Er was abnormaal veel volk in het conferentiecentrum en in het NGO-centrum. Iedereen heeft zijn zeg gehad. Nu was de tijd gekomen om te kijken wat dat opgeleverd had.
Iedereen dook dus meteen met zijn/haar neus in de tekst. In het NGO-centrum gingen mensen in groepjes bij elkaar zitten om opinies uit te wisselen.
Om 18u30 begon de vergadering van de delegatieleiders (in feite mogen er vier of vijf personen per delegatie binnen).
Het was helemaal geen levendige bijeenkomst: was iedereen moe (er was de hele nacht vergaderd – door sommigen toch), of was niemand enthousiast over de tekst. Gezien toch meer dan 60 landen het woord namen, was er blijkbaar toch nog een en ander mis. De bijeenkomst duurde uiteindelijk maar liefst vijf uur en half.
Ik zat in de vergadering en heb dus niets gemerkt van de hevige rellen in de stad, hoewel ik iets vermoedde toen ik hoorde dat EU-Commissaris Mandelson, met de boot gekomen was. Het Conferentiecentrum kijkt uit op de zee tussen Hong Kong-eiland en Kowloon en dat is tenminste een toegangsweg waar er nooit opstroppingen zijn. Mandelson was in zijn nopjes over zijn zeelanding en gaf het gastland een pluim voor de goede organisatie. Dat is iets waarover trouwens iedereen het eens is, tenzij misschien de 900 opgepakte manifestanten. Volgens de lokale TV waar ik heel even een glips van zag na de bijeenkomst van de delegatieleiders, waren dit de ergste rellen in 16 jaar. Maar binnen was daar dus nauwelijks iets van te merken.
Terug naar de delegatiebijeenkomst. Ondanks de grote verscheidenheid aan opmerkingen was er toch een grote eensgezindheid over een drietal punten:
– algemene ontgoocheling dat de tekst over tariefvrije en quotavrije markttoegang zo zwak was en een veel te grote achterpoort openliet (vooral omdat de VSA wil een aantal belangrijke producten uitzonderen en zich niet vastpinnen op een termijn);
– algemene ontgoocheling dat er nog geen regeling was voor de Afrikaanse katoenlanden(vooral omdat de VSA zijn steun aan de Amerkaanse katoenboeren niet wil of kan afschaffen);
– algemene ontgoocheling dat de EU nog altijd geen datum wil plakken op de afschaffing van haar exportsubsidies (er staan wel twee datums in de tekst, maar tussen vierkante haakjes: 2010 en “5 jaar na de inwerkkingtreding”).
De ontwikkelingslanden, en vooral de G90 (Afrika, ACP, minstontwikkelde landen) vonden verder dat er veel teweinig “ontwikkeling” in de tekst zat. Daarmee bedoelden ze dat er wel allerlei regelingen instonden voor de aanpak van de liberalisering in landbouw, industriele producten, diensten enz, maar teweinig over hoe de ontwikkelingslanden dit moesten gaan toepassen en wat dit aan ontwikkeling zou opbrengen. De kleine Caribische landen zeiden dat de rijke landen teveel aan hun eigen belangen dachten. Ze vonden ook dat “ontwikkeling” in de WTO-teksten altijd verschijnt als “iets minder liberaliseren’ dan ontwikkelingslanden, maar dat er geen echte doordachte ontwikkelingsaanpak inzit, geen reflectie over hoe ontwikkelingslanden hier beter van worden.
Zambia zei namens de minstontwikkelde landen dat de paragrafen in de tekst over de minstontwikkelde landen niets betekende, maar gewoon holle rhetoriek was.
Voor wat NAMA betreft (markttoegang voor niet-landbouwproducten, vooral industriele producten) waren vooral de Afrikaanse landen niet bereid om zomaar de Zwitserse formule te aanvaarden die zeer scherpe tariefverminderingen met zich mee zouden brengen. Daarvoor moest er bijvoorbeeld eerst meer duidelijk komen over de mate waarin de ontwikkelingslanden die formule zouden moeten toepassen. Ook India en Brazilie hadden daar vragen over.
De G90 (ACP-Afrika-Mistontwikkelde landen) waren ook nog lang niet gelukkig met de wijzigingen aan de GATS-bijlage. Ze erkenden dat er al een aantal zaken waren opgenomen die ze hadden voorgesteld, maar dat de tekst toch nog tevergaand was.
Vooral Sint Lucia, die sprak namens de Caribische landen, was daar zeer duidelijk over: voor ons zijn deze onderhandelingsteksten niet zomaar teksten, zij maken het verschil tussen eten op tafel of niet, tussen onderwijs of niet, tussen gezondheidszorg of niet. En Jamaica voegde er aan toe: wij zijn er van overtuigd dat de nieuwe aanpak in de GATS-onderhandelingen niet onschadelijk is, maar integendeel gevaarlijk. Conclusie: de GATS-bijlage moet nog verder worden verbeterd.
Ondanks de opmerkingen van de ontwikkelingslanden was EU-Commissaris Mandelson niet onder de indruk: we vinden dat er hier een algemeen gebrek is aan “ambitie’ en we kunnen niet begrijpen waarom. Er zit niets voor ons in NAMA en GATS en in landbouw is er onvoldoende erkenning van de hervormingen die we gedaan hebben.
Toegegeven: Mandelson vond het ook maar niets dat de tekst nog zo zwak was over de vrije marktoegang voor de minstontwikkelde landen.
Mandelson vond ook, en hij werd daar in bijgetreden door de VSA, dat er nog een werkplan voor 2006 in de tekst moest en vooral een datum tegen wanneer er cijfers op tafel zouden komen. De VSA had al een datum in het hoofd: 31 maart.
De vergadering (is eigenlijk geen goed woord, want de delegaties praten niet met elkaar, ze geven gewoon en voor een hun opmerkingen) eindigde om 23u55 met de aankondiging van verdere consultaties en onderhandelingen (in de Green Room) en een nieuwe bijeenkomst van de delegatieleiders tegen zondagmiddag.
Ondertussen is die Green Room aan de gang en volgens de informatie die er uit sijpelt is zou de EU nu toch toegegeven hebben op de datum voor de afschafing van de exportsubsidies: namelijke 2013 (wat ongeveer hetzelfde is als “5 jaar na de inwerkkingtreding”).
Eerder op de avond hadden wij al gehoord dat de 20 van de 25 Europese Ministers het eens konden zijn met deze datum. Vijf landen waren tegen: Frankrijk, Italie, Hongarije, Ierland en Polen. Belgie kon akkoord gaan als de EU in ruil nog wat kon binnen halen in NAMA en Diensten (dit is spijtig omdat de ontwikkelingslanden zo al vinden dat er nu al zoweinig ontwikkeling in de nieuwe ontwerpslotverlaring zit).
Marc Maes is medewerker van 11.11.11, de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging.
(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Marc Maes (11.11.11).)