Ga naar de inhoud

Vrouwen kraken Amazon

Meet the sheroes: de vrouwen die Jeff Bezos van Amazon een symbolische tik uitdeelden: De 24-jarige Hibaq Mohamed is één van de vrouwen die internetgigant Amazon deze maand een eerste tik toedienden. Voor het eerst in de geschiedenis moest de Amerikaanse directie van Amazon rond de tafel gaan zitten met protesterende werknemers.

5 min leestijd

(Door Christophe Callewaert, overgenomen van DeWereldMorgen)

In de buitenwijken van Shakopee – een kleine stad die opgeslorpt werd door het alsmaar uitdijende Minneapolis – staat één van de nieuwe reusachtige magazijnen van e-commercegigant Amazon. Op een oppervlakte van 16 voetbalvelden vullen 1500 werknemers elk uur van de dag pakjes.

In november gebeurde er iets dat nooit eerder voorgevallen was in de jonge geschiedenis van Amazon, volgens de beurzen één van de grootste bedrijven ter wereld. De leiding van het bedrijf ging er in op enkele eisen van een groep werknemers. Amazon ontkent zelf in alle talen dat het ging om onderhandelingen. Het bedrijf is als de dood voor vakbonden en doet er alles aan om te voorkomen dat werknemers zich organiseren en samen eisen op tafel gooien.

Amazon ontwikkelde daarvoor zelfs een 45 minuten lange video om lokale managers en teamleiders op te leiden. Zo leren zij hoe ze aan ‘union busting’ kunnen doen. In de video worden onder meer tips gegeven hoe managers vroege sporen van organisatie kunnen ontdekken. Let op werknemers ‘die normaal niet geconnecteerd zijn, maar die plots samen optrekken’ of ‘die een ongewone interesse vertonen in het beleid, de winst of andere bedrijfsinformatie’.

In Shakopee mislukte dat. Het liep verkeerd in de zomer. Het jaarlijkse Prime Day shopping evenement van Amazon viel samen met de ramadan. Dat leidde tot een eerste protest. De meerderheid van de werknemers komt uit Oost-Afrika. Het gaat om gezinnen die vanaf de jaren 90 het geweld in Somalië ontvlucht zijn. Amazon dacht dat ze in hen volgzame en niet erg veeleisende werknemers gevonden had.

Blauw

De acties waren bescheiden en symbolisch. Zo beslisten de werknemers om op een dag in lichtblauwe kleren – zoals de Somalische vlag- naar hun werk te komen. Maar toch ging de directie al snel door de knieën. Het kwam tot twee officiële ontmoetingen tussen een delegatie van de werknemers en de directie.

Volgens Amazon gaat het gewoon om culturele gevoeligheden en het vindt die gesprekken gelijkaardig aan de inspanningen die het bedrijf naar eigen zeggen levert om veteranen en lgbtqi mensen een plaats te geven binnen het bedrijf.

De werkneemsters zien dat anders. De 24-jarige Hibaq Mohamed is één van de organisatoren van het protest. In de New York Times legt ze uit dat ze gebruik maakt van haar wettelijke recht om te bidden tijdens de werkuren. Maar dat botst op het hoge werkritme. Ze mag gerust even wegglippen, maar moet daarna dubbel zo hard werken om de achterstand bij te benen. In de twee jaar dat ze werkt bij Amazon verhoogde het aantal pakjes dat per uur gevuld moet worden van 160 tot 230. Acht uur lang moet er dus om de 15 seconden een pakje klaar liggen.

Niet genoeg

Amazon beloofde teamleiders aan te stellen die de taal van de werknemers spreken en werknemers die de targets niet halen zouden enkel nog ontslagen kunnen worden na instemming van de general manager en een teamleider die Somalisch spreekt. Individuele werknemersklachten zouden binnen de vijf dagen beantwoord worden.

De georganiseerde werkneemsters veegden die toegevingen van tafel. Te mager, klonk het en dus kwam er op 14 december een grote actie. 250 werknemers en sympathisanten marcheerden naar de ingang van het magazijn en hielden daar toespraken. Eén van de sprekers was Ilhan Omar, die in november als eerste moslima verkozen werd in het Congres. Omar behoort tot de linkervleugel van de Democratische fractie en dat was ook te merken aan haar speech waarin ze sprak over haar eigen verleden aan de lopende band of als poetsvrouw in kantoorgebouwen.

Een echte vakbondsvertegenwoordiging bij Amazon is nog veraf. De werkneemsters in Shakopee worden gesteund door het Awood Center. Awood betekent macht en dat is wat de kleine ngo met vier werknemers probeert te doen, macht geven aan Oost-Afrikaanse werknemers. Awood is geen vakbond en het zal nog een lange strijd vergen voor Amazon een vakbond toelaat en erkent op de werkvloer.

Aanstekelijk

Maar protest werkt aanstekelijk. Dat zullen ze bij Amazon al snel voelen. Het bedrijf kocht onlangs Whole Foods over. De vakbond WWSU kondigde meteen aan de werknemers van die afdeling te proberen organiseren rond een eisenplatform.

Diezelfde vakbond schoot eerder deze maand ook in actie nadat 24 werknemers van een magazijn in New Jersey gehospitaliseerd moesten worden na een incident. Een robot had een blik met een afschrikkingsmiddel voor beren doorboord. De verstikkende stof die lijkt op pepperspray was op de werknemers terechtgekomen.

Het toont nog maar eens de dystopische werkomstandigheden in de magazijnen van Amazon. Deze gigant vernietigt jobs in kleine handelszaken en creëert zo een kwetsbare werknemersgroep die enkel in die reusachtige magazijnen terechtkan waar algoritmes elke beweging programmeren en robots de cadans aangeven. Aan de top van die molog staat de multimiljardair Jeff Bezos die met zijn miljarden geen blijf weet en zich dan maar toelegt op ruimtereizen voor collega-miljardairs.

Het lijkt zo weggelopen uit een beangstigende sf-roman. Maar in die nachtmerrie staan helden op. Jonge vrouwen als Hibaq Mohamed. Twee jaar geleden kwam ze vanuit een vluchtelingenkamp in Kenia in de suburbs van Minneapolis terecht. Het belette haar niet om meteen de strijd aan te binden met één van de machtigste mensen op de planeet. De eerste kleine overwinning is binnen.