VNO-NCW opent aanval op democratie
VNO-NCW wil soevereiniteit overdragen aan bedrijven. Deze week onderhandelen de EU en VS over een handelsverdrag. Geschillenbeslechting tussen investeerder en staat (investor-state dispute settlement, ISDS) maakt deel uit van de onderhandelingen.
(Bron: www.vrijschrift.org)
De NRC publiceerde een paar dagen geleden een uitgebreid artikel over ISDS. ISDS geeft bedrijven het recht schadevergoeding te eisen als door veranderingen in wetgeving hun winsten lager uit kunnen vallen. De arbitragezaken worden behandeld door drie investeringsadvocaten.
Civil society organisaties vinden ISDS volstrekt onacceptabel omdat het de democratie aantast. (BoF, EDRi, Vrijschrift, FFII, EFF, Public Citizen, CEO, TNI).
VNO-NCW vertelde de NRC desgevraagd dat Brussel weinig keus heeft. ISDS niet opnemen in het handelsverdrag met de VS, maar wel in een verdrag met China, zou door China beledigend kunnen worden opgevat.
De redenering van VNO-NCW klopt niet. ISDS is onnodig, er is geen sprake van “weinig keus”. Nobelprijswinnaar economie Joseph Stiglitz: “There is no reason that foreign-owned property should be better protected than property owned by a country’s own citizens. Moreover, if constitutional guarantees are not enough to convince investors (…) foreigners can always avail themselves of expropriation insurance provided by the Multilateral Investment Guarantee Agency (a division of the World Bank) or numerous national organizations providing such insurance.”
Waarom willen bedrijven ISDS dan? Stiglitz: “But those supporting the investment agreements are not really concerned about protecting property rights, anyway. The real goal is to restrict governments’ ability to regulate and tax corporations – that is, to restrict their ability to impose responsibilities, not just uphold rights. Corporations are attempting to achieve by stealth – through secretly negotiated trade agreements – what they could not attain in an open political process.”
Er is, kortom, geen zinnige reden soevereiniteit over te dragen aan bedrijven.
Europarlementariër Marietje Schaake zegt in het artikel dat ze niet tegen ISDS is. Ik meen dat ze een denkfout maakt. Om te beginnen maakt ISDS hervorming van auteurs-, octrooi- en privacyrecht onmogelijk – voor haar en haar collega’s belangrijke onderwerpen. Er is geen reden de agenda van D’66 onderuit te halen.
Fundamenteler, het kroonjuweel van het liberalisme is het constitutioneel liberalisme, de scheiding der machten. Dat zelfs een intelligente liberaal als Schaake niet ziet dat ISDS de kern van het liberalisme – en onze democratie – onderuit haalt is zeer zorgwekkend.
Dat liberalen het bedrijfsleven ruimte willen geven is een legitieme politieke keuze. Maar we hebben een constitutionele koning, en het bedrijfsleven moet zich ook aan de wet houden. Dat moet zo blijven. Dus: geen overdracht van soevereiniteit aan bedrijven.