Ga naar de inhoud

Russische studenten van Doxa voor de rechter

Doxa is een online tijdschrift van de economie-faculteit in Moskou, dat in snel tempo razend populair werd. Eerst werd het een algemeen studententijdschrift in het land en daarna een belangrijk medium voor de oppositie. De redactie werd daarom aangepakt en dreigt nu de gevangenis in te draaien. In hun verklaringen ter verdediging nemen ze moedig stand in tegen de oorlog tegen Oekraïne.

12 min leestijd

(Bron: Lefteast.org, vertaling globalinfo.nl die staat te springen om donateurs)

De vier verdachten hebben sinds de invallen op 14 april 2021 – waarbij van zeven mensen uit de redactie van DOXA alles overhoop gehaald werd en veel in beslag genomen werd – in een soort extreem huisarrest gezeten. Nu dreigt een veroordeling tot misschien wel drie jaar cel. (wikipedia)

De vier verdachten zijn: Armen Aramyan, Alla Gutnikova, Vladimir (Volodya) Metelkin, en Natalia Tyshkevich.

Als aanleiding voor de arrestaties werd een filmpje van drie minuten genomen, dat de redactie had gemaakt om te protesteren tegen het feit dat scholieren en studenten met represailles te maken kregen als ze aan demonstraties (voor oa. oppositiekandidaat Navalny) deelnamen. De paragraaf 151.2 van het Russisch wetboek van strafrecht gaat over het ‘aanzetten van jongeren tot criminaliteit’ of zoiets. Na de invallen heeft Doxa het filmpje weer ofline gehaald, maar ook dat mocht niet baten. Zie hier over de achtergrond van de repressie in het Engels.

Op 31 maart en 1 april spraken de verdachten in de rechtbank ter eigen verdediging, en op 12 april doet de rechter uitspraak. De pleidooien van de vier verdachten zijn vertaald hier te vinden onder de kop: Today, Our Words Must Be Strong Enough to Stop Bullets: The Closing Statements of the DOXA Four

De vier gebruiken de rechtbank als podium om publiekelijk uit te spreken wat elders in Rusland niet meer kan (en ze hier ook op extra straf kan komen te staan).

Zoals een van de vier, Armen Aramyan, de toespraak begint: Edelachtbaren, er zijn niet veel plaatsen meer in Rusland waar ik vrijuit kan spreken over wat er in ons land gebeurt. Ik wil graag van de gelegenheid gebruik maken om in het openbaar een paar woorden te zeggen. Een maand geleden is Rusland begonnen met de zogenaamde “speciale militaire operatie” in Oekraïne. Duizenden burgers zijn omgekomen door de militaire acties in Oekraïne; volgens voorlopige gegevens zijn alleen al in Mariupol vijfduizend mensen omgekomen. Voordat ik mijn slotverklaring afleg, wil ik een moment van stilte afkondigen ter nagedachtenis van degenen die in deze oorlog zijn omgekomen. Ik ben van mening dat elke openbare gebeurtenis in Rusland nu met zo’n moment zou moeten beginnen.

Een van de vier verklaringen, van Volodya Metelkin, staat hieronder (vanuit het Engels) vertaald.

“De autoriteiten hebben de oorlog verklaard aan de jeugd, maar wij zijn de jeugd, en wij zullen zeker winnen” – dit is de slotverklaring van onze video (gesproken door Alla [Gutnikova – vert.]). We hebben de video meer dan een jaar geleden uitgebracht, en een strafzaak werd tegen ons geopend vanwege deze video. Dat is de reden waarom we vandaag in deze rechtszaal staan. Dit citaat bestaat uit twee delen, en ik zal mijn verklaring uit elk afzonderlijk deel formuleren.

De autoriteiten hebben de oorlog verklaard aan de jeugd. Deze metafoor van “oorlog” met de jeugd, en de betekenis ervan, liggen voor de hand en behoeven geen lange uitleg: de jongeren in Rusland hebben weinig toekomstperspectieven en weinig hoop voor de toekomst. Die is ons ontnomen. Als je een jong, fatsoenlijk mens bent, en persoonlijke groei wilt doormaken, een opleiding wilt volgen, eerlijk wilt werken, en ook maar enige ambitie hebt, wordt je aangeraden Rusland te verlaten. Ze zeggen je, hoe eerder je vertrekt, hoe beter.

Vandaag, een jaar na het begin van deze zaak, kunnen we met woede en zelfs met haat zeggen dat de zaken nog veel erger zijn geworden. De autoriteiten hebben de oorlog verklaard in de directe zin van het woord. We hebben het nu niet over een metaforische oorlog met de jeugd. We hebben het over een verwoestende, gruwelijke oorlog tegen Oekraïne en zijn burgers. Die is al aan de gang sinds 2014, wat velen van ons vergeten waren. Ikzelf was het vergeten, en gaf het niet langer de aandacht die het verdiende. Maar iedereen herinnert het zich nu zeker, toen Rusland Kyiv bombardeerde op de ochtend van 24 februari, na de krankzinnige nationalistische toespraak van Poetin.

De autoriteiten verklaarden de oorlog aan Boris Romanchenko. Deze bejaarde man heeft vier concentratiekampen meegemaakt, waaronder Buchenwald. In maart 2022 trof een Russische granaat zijn huis in Charkov en doodde hem. De autoriteiten verklaarden de oorlog aan Boris Semenov, een 96-jarige veteraan van de Tweede Wereldoorlog, die een medaille kreeg voor de bevrijding van Praag. Nu is hij opnieuw in Praag, ditmaal als vluchteling, nadat hij gedwongen was zijn huis in Dnepropetrovsk Oblast te verlaten als gevolg van de beschietingen. Hij wacht nog steeds op huisvesting in Praag, ook al heeft hij in Berlijn hulp aangeboden gekregen. Daar kan hij de rest van zijn leven in vrede doorbrengen.

[Hier onderbreekt de aanklager de verdachte, maar Metelkin gaat door.]

De autoriteiten hebben de oorlog verklaard aan Mariupol, dat al enige tijd afgegrendeld is en waar meer dan 90% van de gebouwen in de stad verwoest zijn. De inwoners sterven zonder voedsel of water en begraven hun dierbaren op de binnenplaatsen van de woonblokken. Bekijk de foto’s, vele zijn te vinden in de internationale media.

Ze hebben de oorlog verklaard aan vrouwen en kinderen. Rusland bombardeert zonder onderscheid Oekraïense steden, waaronder scholen, ziekenhuizen en kraamklinieken. Journalisten, mensenrechtenorganisaties en regeringen over de hele wereld hebben dit erkend. Elke dag zien we een enorm aantal foto’s en video’s uit Oekraïne. We kijken letterlijk online naar deze oorlog. Maar het lijkt erop dat iemand nog steeds zijn militaire berichten in mappen krijgt.[1]

De autoriteiten hebben zelfs de oorlog verklaard aan hen die voor hen vechten. Dienstplichtige soldaten zijn de mannen die Rusland heeft gestuurd om in deze oorlog te vechten. Zij willen niet vechten; zij geven zich over en worden krijgsgevangenen, leiden hun eigen tanks om tegen de orders in om aan te vallen – zij weten niet eens hoe zij militair materieel moeten gebruiken. Ze worden willekeurig rondgeslingerd in verschillende richtingen van het offensief (hoewel we hebben gehoord over de verkleining van de frontlinie, en hopen dat dit inderdaad zal gebeuren). Zij sterven een vreselijke dood – levend verbrand in de verpletterde militaire colonnes. In de eerste dagen van de aanval wisten de Russische soldaten niet waar ze waren en waar ze heen gingen. Dit is al vele malen bevestigd en gedocumenteerd. Ze werden gewoon naar de slachtbank gestuurd, velen zonder behoorlijke kleding, voedsel of onderdak.

[Hier onderbreekt de aanklager Metelkin opnieuw. “Ik denk dat dit direct verband houdt met de zaak, dus ik zal doorgaan,” antwoordt Metelkin.]

Ik heb persoonlijk het verhaal gehoord van een vrouw, wier dienstplichtige neef slaapt in een Sovjettank uit 1974. We hebben berichten gehoord dat dode soldaten niet worden verwijderd of fatsoenlijk begraven. Ze liggen in Oekraïense velden. Oekraïners vragen [de Russische autoriteiten – vert.] om de lichamen weg te halen, maar de Russen zwijgen.

De autoriteiten hebben de oorlog verklaard aan activisten en journalisten die openlijk willen spreken over wat er gebeurt, omdat het voor hen onmogelijk is te zwijgen. Jaren later zal ons worden gevraagd wat we in deze tijd hebben gedaan, hoe we ons hebben verzet tegen wat er nu gebeurt. We zullen ons moeten verantwoorden tegenover de volgende generatie. Intussen gaat de repressie in Rusland door: meer dan 200 administratieve zaken en verscheidene strafzaken werden aangespannen op grond van nieuwe artikelen die in het kader van deze oorlog werden uitgevonden. Advocaten noemen deze oorlog terecht censuur. De autoriteiten blijven ons bang maken door te zinspelen op de afschaffing van het moratorium op de doodstraf. Er zijn er die niet zwijgen, maar dat zijn slechts weinigen van ons.

Nu, het tweede deel van de zin. Wij zijn de jongeren, en wij zullen winnen. Wat betekent dit? Ik wil afwijken van de standaardinterpretatie van deze woorden als een generatieconflict, waarbij jongeren altijd de oudere generaties vervangen die geen doel meer dienen, en dat het daardoor zogenaamd standaard beter gaat. Dat zou een oversimplificatie zijn.

Naar mijn mening betekenen deze woorden dat er op een dag een toekomst zal zijn. We weten niet wat die zal zijn. We kunnen op dit moment geen zekerheid zien, maar het lijdt geen twijfel dat het regime van Poetin eerder zal eindigen dan zijn leider (althans, voorlopig) wil. In zijn poging levenslang aan het bewind te blijven, vernietigt de president ons land.

De engste gebeurtenis in de hedendaagse Russische geschiedenis vindt nu voor onze ogen plaats. Misschien zelfs wel de engste uit de hele geschiedenis van Rusland, of zoals de propaganda het zou noemen, “de duizendjarige geschiedenis van Rusland”. Een van de belangrijkste uitgangspunten van dit discours is dat Rusland in de loop van zijn hele geschiedenis alleen maar heeft deelgenomen aan rechtvaardige en bevrijdende oorlogen.

Ik zal niet in historische details treden, maar één bewijsstuk volstaat: de foto’s van Kyiv, Mariupol en Kherson sinds 24 februari 2022. Het is genoeg om te weten dat dit verhaal over Rusland als bevrijder gewoon niet meer bestaat. Vandaag bombarderen we vrouwen, kinderen en bejaarden met clusterbommen en hoog explosieve bommen. Russen reageren daarop op alle mogelijke manieren, en hun reacties zijn traag, maar de wereld reageert krachtig. Het leven in Rusland is sinds het uitbreken van de oorlog en de nieuwe sancties dramatisch ten kwade veranderd, en dat zal nog lang zo blijven. Politiek, economie, cultuur, onderwijs – alles is geruïneerd. Alles verandert met de tijd, maar nu versnellen de krankzinnige acties van één man deze veranderingen alleen maar.

Over denazificatie: Rusland heeft de letter Z bedacht als symbool van oorlog, die velen terecht een half-swastika noemen. Sommige landen willen dit symbool al gelijkstellen met symbolen van het nazisme.[2] Het kan ook niets anders genoemd worden. Het is een nieuw hakenkruis en de nieuwe Sieg [nazi-groet – vert.]. De Zieg is nu Russische studenten, schoolkinderen en zelfs kinderen in kleuterscholen aan het indoctrineren.

Russische propagandisten roepen al acht jaar, sinds 2014, over nazi’s in Oekraïne: eerst zouden ze op de Maidan hebben gemarcheerd, daarna zijn ze op de een of andere manier aan de macht gekomen. We kregen fakkeltochten te zien die er inderdaad slecht uitzagen. Maar waar is het Oekraïense extreem-rechts nu? Verenigd Rechts is niet doorgedrongen tot de [Verkhovna – (het Oekraïnse parlement, vert.)] Rada en heeft bij de laatste verkiezingen slechts 2% behaald. Sommige individuen – nationalistische veteranen van de oorlog in Oost-Oekraïne-zijn in de politiek gekropen of hebben onder Poroshenko[3] posities in de veiligheidsdiensten kunnen innemen, maar over hun invloed op de politiek in de afgelopen jaren hoeven we het niet te hebben. Zelenski heeft duidelijk gekozen voor een koers van verzoening tussen de Oekraïens-sprekende en Russisch-sprekende bevolkingsgroepen van het land.

We zijn nu veel en veel verder terecht gekomen dan het probleem met Oekraïense nationalisten. We hebben een denazificatie en dekolonisatie van Rusland nodig. Verwerping van het imperiale chauvinisme, van het bespotten van de talen, culturen en symbolen van andere landen en andere volkeren van Rusland. Het is het gebrek aan empathie voor hen die dichtbij je wonen dat oorlogen doet beginnen.

We komen naar Yerevan of Tbilisi en verwachten dat we in het Russisch worden aangesproken. We verwachten dat we diensten krijgen zoals in Moskou, dat we welkom zijn. We zien deze plaatsen als fragmenten van het grote Rusland. Dit is imperiaal denken. Rusland, zoals iedereen kan zien, doet niets voor de buurlanden. We moeten veel zelfreflectie hebben over wat het betekent om Rus te zijn. We moeten nu zo streng mogelijk zijn voor onszelf.

Wij zijn opgehouden verantwoordelijkheid te nemen voor wat er in ons land gebeurt, en ons land is de ergste oorlog uit zijn geschiedenis begonnen. We moeten deze fouten corrigeren. We moeten begrijpen dat niets nu belangrijker is dan politiek. Politiek opgevat als deelname aan het eigen leven, als zelfbestuur, als de bereidheid verantwoordelijkheid te aanvaarden, en als bezorgdheid om wat er om ons heen gebeurt. Dit alles is het fundament waarop we een nieuwe Russische samenleving moeten bouwen. De exodus naar de knusse werelden van particuliere belangen en consumptie in een autoritaire samenleving heeft ons tot verschrikkelijke gevolgen gebracht. Daar moet een eind aan komen en dat mag nooit meer gebeuren.

De gemeenschap van activisten, journalisten en onderzoekers, waarvan ik het voorrecht heb deel uit te maken, weet wat ons te doen staat. We zijn bereid hard te werken, vol te houden en te hopen. Er zullen veranderingen komen, maar we moeten ons er allemaal collectief op voorbereiden. Om dat te doen, moeten we vrij zijn.

Ik zal de laatste zin van de video een beetje aanpassen – vergeef me, Alla [Gutnikova – vert.], hoewel we de tekst samen hebben geschreven, als ik me goed herinner. Ik wil dat het nu zo klinkt: de autoriteiten hebben de oorlog verklaard aan de vreedzame bevolking en vormen nu een grote bedreiging. Maar wij zijn de echte macht, en wij zullen zeker een einde maken aan deze verschrikking.

Zie de even aangrijpende toespraken van de andere verdachten in Engelse vertaling hier.

Noten:

[1] Vladimir Poetin eist, zoals algemeen bekend, dat hij al zijn informatie in individuele rode mapjes krijgt – Noot van de redactie.

[2] Sinds deze woorden werden uitgesproken, hebben een aantal landen het Z-symbool verboden – Noot van de redactie.

[3] Petro Porosjenko is een Oekraïens zakenman en politicus. Hij diende als de vijfde president van Oekraïne 2014 tot 2019 – Noot van de redactie.