Radicale geluiden vanuit de Klimaatconferentie in Bolivia

(Dit stuk verschijnt in het volgende nummer van klasse!)

Deze alternatieve klimaatconferentie was een reactie op de mislukte COP15 klimaattop in Kopenhagen, afgelopen december. Tijdens deze top werd geen compromis bereikt omdat de rijke landen alleen maar “business as usual” wilden, terwijl arme landen echte oplossingen wilden zien aangezien ze de meeste negatieve effecten van klimaatverandering ondervinden.
Het mondiale Noorden boden alleen cosmetische en geen fundamentele oplossingen tegen klimaatverandering zoals geo-engeneering, kernenergie, marktgeoriënteerde oplossingen zoals REDD (Reduce Emissions from Deforestation and Degradation) en CDM (Clean Development Mechanism), het gebruik van genetische manipulatie en biobrandstoffen. Toen landen uit het Zuiden zich tegen deze plannen verzetten en vergaande maatregelen eisten, werden WTO praktijken ingezet om regeringen uit het Zuiden te intimideren. Ze dreigden bijvoorbeeld ontwikkelingsgeld stop te zetten als ze niet mee stemmen.

Cochabamba versus Kopenhagen

Cochabamba werd voor een paar dagen omgetoverd in een smeltkroes van mensen vanuit alle hoeken van de wereld, maar vooral uit Bolivia en Latijns-Amerika zelf. Rond de 35 duizend mensen uit 142 verschillende landen namen aan de conferentie deel. Dat waren klimaatactivisten, inheemse bewegingen, vrouwen bewegingen, sociale organisaties, NGOs, netwerken, maar ook officiële delegaties van 47 regeringen uit het Zuiden (al merkte je weinig van hun aanwezigheid). Opvallend was dat het aanwezige discours van deze diverse groep mensen radicaal afscheid nam van het kapitalisme en haar oplossingen voor de klimaat crisis. Dat waren geluiden die in Kopenhagen praktisch alleen door de radicale activisten geuit werden. Daarnaast uitten de deelnemers luid hun onvrede over het VN-proces tijdens de opening van de conferentie, toen een VN vertegenwoordiger werd uitgejoeld en met de woorden “Fuera, fuera” (“Weg, weg”) en van het podium verdween.

De conferentie was opgedeeld in zeventien werkgroepen met thema´s als “Structurele Oorzaken”, “Klimaat Tribunaal”, “De rechten van Moeder Aarde”, “Klimaat Migranten”. Het aantal deelnemers aan de werkgroepsessies varieerde van vijftig tot honderden mensen die drie dagen de tijd hadden om te discussiëren en debatteren over het gegeven thema. Naar aanleiding hiervan werd in iedere werkgroep een eindverklaring geschreven, die uiteindelijk werden samengevoegd tot “Het akkoord van het volk”. De werkgroepen gingen er qua proces verschillend aan toe, dit hing af van de coördinator, het aantal deelnemers en aanwezige vertalingsfaciliteiten. Maar over het algemeen verliep het proces democratisch; man, vrouw, indigena, gringo, jong en oud, ieders stem werd serieus genomen en naar geluisterd. Naast de werkgroepen waren er ook debatten en lezingen per thema georganiseerd met bekende activisten als Naomi Klein en Vandana Shiva. Daarnaast waren er verschillende culturele activiteiten en een grote informatiemarkt.

Controverse en resultaat

Uiteraard was rond deze conferentie de controverse niet afwezig. Er klonken verschillende geluiden, van uitermate positief en aanmoedigend, tot sceptisch en zeer kritisch. In de aanloop naar de conferentie bestond er angst vanuit radicale hoeken dat de conferentie zou worden gedomineerd door de grote groene NGO´s en de aanwezige staten. “Alles is al voorgekookt, het akkoord is al geschreven” zijn sentimenten die te horen waren. De thema´s van de werkgroepen waren bijvoorbeeld vooraf door de regering van Bolivia bepaald. Morales verklaarde ook dat hij niet over lokale milieuproblematiek wilde praten aangezien de focus volgens hem juist moest liggen op de mondiale klimaatcrisis. Deze instelling van de Boliviaanse regering bracht veel kritiek teweeg vanuit lokale bewegingen. Er werd ook wel gesproken over “de twee gezichten van Evo Morales”. Aan de ene kant profileert hij zich als de grote beschermer van moeder aarde, terwijl hij in zijn binnenlandse politiek destructief en anti-sociaal milieubeleid doorvoert; met  megaprojecten als mijnen, stuwdammen, een transocianische snelweg door de Amazone, en grootschalige ontbossing.

Lokale sociale en inheemse bewegingen vonden het hypocriet en onaanvaardbaar om de conflicten rond de bovengenoemde projecten te negeren tijdens deze klimaatconferentie. Om toch over deze problematiek te praten stelden ze voor een 18e werkgroep op te richten, genaamd “Sociaal-ambientale Conflicten”. Toen dit idee door de regering werd verworpen en tegengewerkt, organiseerden ze de “Mesa Popular 18” in een zaal net buiten het conferentieoord. Uiteindelijk is de verklaring die voorgekomen is uit deze werkgroep ook op de officiële website (http://pwccc.wordpress.com/) van de conferentie geplaatst.

Ondanks deze kritieken zijn er zeker veel positieve dingen te zeggen over de conferentie: duizenden klimaatactivisten hebben van deze mogelijkheid gebruik gemaakt om netwerken te versterken en plannen te maken voor de toekomst. Daarnaast ligt er een ambitieus “Akkoord van het volk” van negen pagina´s die ondermeer ingaat op de structurele oorzaken van klimaat verandering, uitstoot reducties ten van vijftig procent ten opzichte van het niveau in 1990 eist, een internationaal klimaattribunaal gebaseerd op de rechten van moeder aarde voorstelt, en marktgeoriënteerde oplossingen als REDD (Reduce Emissions from Deforestation and Degradation) en CDM (Clean Development Mechanism) veroordeelt. Het plan is om het document te presenteren in Cancun, Mexico tijdens de COP16 in december 2010 om druk uit te oefenen vanuit het Mondiale Zuiden op het Noorden.
Deze conferentie heeft een unieke basis gelegd voor de toekomstige strijd tegen de klimaat crisis. Alles hangt nu af van de manier waarop het akkoord, de voorstellen en plannen binnen deze conferentie worden omgezet in concrete actie.
————————-
Websites: Conferentie
CJA
————————————

Kadertje
12 oktober 2010: Verander het Systeem, niet het klimaat!
Oproep voor een mondiale dag van directe actie voor klimaatrechtvaardigheid

De ramp die de klimaatconferentie in Kopenhagen was, onderstreepte vooral het feit dat we niet kunnen verwachten dat onderhandelingen in VN-verband de klimaatcrisis voor ons op zullen lossen. Regeringen en bedrijven zijn niet in staat (zelfs als ze dat zouden willen) om klimaatrechtvaardigheid af te leveren. Alleen sterke mondiale bewegingen voor klimaatrechtvaardigheid kunnen de structurele veranderingen bereiken die noodzakelijk zijn, of het nu gaat om het beëindigen van onze verslaving aan fossiele brandstoffen, het vervangen van industriële landbouw door lokale systemen van voedselsoevereiniteit, het tegengaan van systemen die gebaseerd zijn op oneindige groei en consumptie, of het aangaan van de historische verantwoordelijkheid van de ecologische schuld van de globale machthebbers ten aanzien van de mondiale uitgebuitenen.

In 2008 riep het mondiale netwerk ‘Global Minga’ op tot een jaarlijkse actiedag ter verdediging van moeder aarde op 12 oktober. Daarmee werd ook de dag teruggepakt die ons anders door de strot geduwd werd als ‘Columbus Dag’. Als antwoord hierop en ook op de oproep voor een actiedag voor ‘systeemverandering inplaats van klimaatverandering’ die in Kopenhagen uitgebracht werd door mondiale bewegingen, stelt Climate Justice Action een dag voor van directe actie voor klimaatrechtvaardigheid op 12 oktober 2010.

Wij nodigen iedereen uit die strijd voert voor sociale en ecologische gerechtigheid om directe acties te organiseren gericht tegen de klimaat-kriminelen en valse oplossingen, of gericht op het opbouwen van echte alternatieven. Dit is een open oproep, we gaan de doelwitten niet uitzoeken. Maar het is geen dag voor demonstraties of handtekeningenacties: het is tijd voor ons om onze macht terug te eisen en weer invloed te krijgen op onze levens en toekomst.

Een open internationale bijeenkomst zal op 28-29 Mei in Bonn gehouden worden om een start te maken met het organiseren en coordineren van deze actiedag. (meer details later op www.climate-justice-action.org)