Walden Bello: Maak dit de laatste G8-top

(Het
originele Engelstalige stuk is hier te vinden)

Ogura:
Er begint een ander soort initiatief te ontstaan (*) om mensen te mobiliseren
tegen de G8-top die in 2008 in Toyako Stad, gemeente Hokkaido, plaats zal
vinden. Hoe zie je de huidige strategie van de G8 en welk soort strijd is
belangrijk en noodzakelijk voor bewegingen tegen de G8, met name tegen de
Japanse regering die een sleutelrol speelt in het overheersen van andere
Aziatische landen via de G8 en het Aziatische monetaire systeem? Wat vind je
van de huidige situatie van de G8 en diens rol in het mondiale kapitalistische
regime?

Bello:
De G8 was aanvankelijk bedacht, als G7 in 1975, om een soort coördinerend
comité te vormen van de meest dominante kapitalistische landen om zodoende een
gemeenschappelijke strategie uit te werken naar het Zuiden toe en naar de
zwakkere landen in het algemeen. De G8-leden leken te geloven dat de
conferentie nog steeds het doel dient om strategieën te ontwikkelen die
progressief klinken om daardoor te laten lijken alsof ze op de conferentie
problemen willen oplossen. Maar in feite hebben ze enorm gefaald op het gebied
van hun daden en retoriek.

In hun
retoriek zeggen ze in feite dat ze erop uit zijn om betere verhoudingen te
scheppen tussen het Noorden en het Zuiden. Ze willen Afrika redden, ze willen
de klimaatverandering behandelen, en het schuldenprobleem. Maar hun
verplichting om echte ernst te maken met deze thema’s is vooral retoriek
gebleven. Ze zijn met heel weinig substantiële acties gekomen. De beloftes die
ze gemaakt hebben over hulp aan Afrika en schuldenkwijtschelding, hebben
feitelijk nauwelijks wat bereikt.

Nu
zeggen ze dat ze zich op klimaatverandering gaan richten. Dit was het thema
tijdens de laatste G8-top in Rostock, Duitsland. Maar als je er goed naar
kijkt, zie je dat het echte idee is hoe ze hun economische groei voort kunnen
zetten terwijl ze symbolische en weinig serieuze inspanningen doen om hun emissie
van broeikasgassen terug te dringen. Op de G8 in Rostock wilden de leden niet
erkennen dat het de Noordelijke landen zijn die genoodzaakt zijn om hun
consumptieniveau radicaal omlaag te brengen om de broeikasgassen te reduceren.
Ze begonnen niet aan die discussie. In feite vermeden ze die. Ze hadden geen
serieus plan.

Ik denk
dat de G8-top op dit moment een orgaan is waar de leden bijeenkomen maar dat
voornamelijk een talk show is geworden. De leden gebruiken de conferentie als
instrument waarmee de leidinggevende landen kunnen proberen verzet in het
Zuiden te ontwapenen. Maar ze kunnen het onder elkaar niet eens worden over te
nemen maatregelen. Ik denk dat meer en meer mensen de G8 zijn gaan beschouwen
als een orgaan dat werkelijk inefficiënt is als het gaat om het oplossen van de
ernstige problemen waar de wereld tegenwoordig voor staat.

Ogura:
Ik denk ook dat steeds meer mensen de G8 zien als een inefficiënt orgaan.
Desondanks denk ik dat de G8 nog steeds veel macht bezit als een soort informeel
hoofdkantoor van mondiale kapitalisten. De G8 en verschillende andere
ministeriele vergaderingen bespreken de beste manier om dit mondiale
kapitalisme te laten draaien.

Verder
heeft elk land dat lid is een eigen specifieke rol. Japan bijvoorbeeld, als
enige land uit Azië dat lid is van de G8, speelt de rol van het integreren van
andere Aziatische landen in het mondiale kapitalisme. Ook gebruikt de G8 de VN,
WTO, IMF, Wereldbank en NAVO en andere transnationale instellingen. Door het
probleem in die termen te blijven bekijken, denk ik dat de G8 hegemoniale macht
behoudt in de kapitalistische globalisering.

Maar
tegelijkertijd is de interne ideologie van de G8 fundamenteel tegenstrijdig.
Het thema van de klimaatverandering onthult zichzelf als onderdeel van deze
tegenstrijdigheid, zoals je al stelde. Het thema van klimaatverandering vormt
deel van het milieu-thema, dat echter breder is dan alleen klimaat. Als je
kijkt naar Subic in de Filippijnen, waar tot 1991 een grote militaire basis van
de VS was gevestigd, dat heeft nog steeds problemen met ernstige vervuiling.
Ook wordt nu de JPEPA (Economisch Verdrag tussen Japan en Filippijnen)
besproken in de Filippijnse senaat. Ik denk dat Japans kapitaal en de staat ook
van plan zijn om industrieel afval naar de Filippijnen en andere Aziatische
landen te exporteren.

Ook
denk ik dat het thema klimaatverandering verbonden is aan dat van atoomenergie.
De Japanse regering en bedrijven proberen atoomcentrales te exporteren naar
Aziatische landen. Wat denk je van de Japanse regering in verband met de G8?

Bello:
Japan is vanaf het vroege begin lid van de G8. Ik heb Japan altijd gezien als
pogend om de Aziatische stem in de G8 te vertegenwoordigen. Maar in toenemende
mate denk ik dat China aandringt om die rol over te nemen. Het idee dat Japan
voor Azië spreekt binnen de G8 stuit ook op flinke weerstand en woede omdat
Japan zich daarmee in feite zelf naar voren schuift. Dat is een groot probleem
dat onder ons besproken moet worden.

Japan
zal het gevoel krijgen dat haar lidmaatschap in de G8 belangrijker wordt
naarmate China’s opkomst als grote economische macht een grotere bedreiging
wordt. Ik denk dat Japan zal proberen China buiten de G8 te houden. Politiek
heeft Japan de G8 nodig om zijn prestige in Azië en als lichaam waarin Japan
overleggen kan met andere G8-leden die evenzeer door de opkomst van China
bedreigd worden.

Als je
naar de laatste ministeriele G8-documenten kijkt, los dan van de
klimaatverandering, zie je dat ze bespreken hoe landen zich open zouden moeten
stellen voor investeringen, wat gericht was op China, en hoe landen wetten
zouden moeten instellen op het gebied van ontginning van natuurlijke
hulpbronnen – dat weer gericht was op China. Dus wat Japan uiteindelijk wil
doen is de G8 gebruiken om een rem op China’s ambities te zetten. Dat is de
reden dat de G8 voor Japan belangrijker geworden is.

Maar
zoals ik eerder al zei, voor Aziaten, het is slecht voor de public relations
met Aziaten om te stellen dat Japan de stem van Azië in de G8 is. Dat zal een
zekere weerstand oproepen.

Ogura:
Ik denk dat Aziatische landen weinig respect voor Japan hebben. Naar mijn
mening zal het belangrijkste onderwerp voor de G8 China zijn. Ten eerste de
Chinese economie en ten tweede nationale veiligheid of een soort militaire
thematiek. Wat vind je van de militaire verhoudingen tussen China en de VS en
binnen Azië?

Bello:
Ik zou zeggen dat de VS en Japan en zelfs de Europese landen de G8 zien als een
mechanisme waarmee ze de opkomst van China kunnen tegengaan. De G8-leden zullen
samenwerken om manieren te vinden om China in het gareel te krijgen.

Maar
natuurlijk is er ook een hele serie andere relaties binnen Azië die niet via de
G8 verlopen, zoals militaire aangelegenheden. Daar zie je ook dat wat de elites
van de VS en Japan verenigt, hun gevoel is dat ze meer samen moeten werken om
de opkomst van China het hoofd te bieden.

Ze
zullen echter ook een grote tegenstelling zien, omdat ze ook nogal afhankelijke
van China zijn. China bezit een grote markt, produceert veel goederen die de G8
of Noordelijke landen nodig hebben voor hun productie. Voor de VS is China een
bron van krediet. China is de bron van mondiale groei.

Belangrijk
voor ons in de ontwikkelende landen is om te laten zien dat we tegenstander
zijn van het beleid van Japan en de VS jegens China. Omdat dat beleid
uiteindelijk tot conflict kan leiden. Tegelijkertijd beschouwen we China als
een van de peilers in wording van de mondiale kapitalistische orde. Als er geen
nieuwe verhouding komt tussen China en het Zuiden, zou China kunnen uitlopen op
dezelfde uitbuitende relaties met het Zuiden als de VS, Japan en Europa nu
hebben.

En daar
komt het milieu als probleem nog bij. Omdat China in ontwikkeling is op een
manier die schadelijk is niet alleen voor haarzelf maar ook voor het milieu in
andere regio’s op aarde. En wij, met name in de civiele maatschappij, zeggen
feitelijk dat China zich bewegen moet in de richting van een meer ecologisch
duurzame soort economie. Het kan zich niet langer verschuilen achter de smoes
dat de VS ook het Kyoto-protocol niet respecteert…

Dus in
feite is het op dit moment belangrijk voor de civiele maatschappij in Azië om
kritisch te zijn over het beleid van Japan en de VS gericht op indamming van
China. Maar we zouden ook onze eigen kritiek op China moeten hebben, gericht op
diens patronen van groei die ecologisch nogal schadelijk zijn.

In
feite zitten China en de VS bijna in een soort vicieuze cirkelrelatie gevangen,
want als Bush verklaart dat hij het Kyoto Protocol niet gaat ondertekenen omdat
China en India het niet ondertekend hebben, dan zegt China dat het zich niet
hoeft te onderwerpen aan verplichte beperking van uitstoot van broeikasgassen
omdat de VS niet getekend hebben. Het lijkt wel een soort geheime alliantie,
die de Chinezen en de industriële elite in de VS vrijwaart van het
nemen van serieuze maatregelen op milieugebied.

Ogura:
Japanse zakenkringen kijken naar China als een mooie gelegenheid voor
milieu-investeringen.

Bello:
Als we kijken naar de ecologische problemen in China zien we aan de ene kant de
investeerders uit de VS, Japan en Europa die misbruik hebben gemaakt van de
zwakke milieuhandhaving in China om hun winsten te verhogen. Maar
tegelijkertijd, zoals je zij, beschouwt Japan China als een toekomstige bron
van hoogwaardige technologie op milieugebied. Dat is een interessant opkomend
onderwerp.

Ogura:
Mijn laatste vraag is over de sociale bewegingen tegen de G8. Ik weet dat je
bij de G8 in Rostock aanwezig was, wat was je indruk van de anti-G8 beweging in
Rostock, en wat vind je van het doel van de huidige sociale bewegingen tegen de
G8, met name de komende G8 in Japan?

Bello:
Wat heel indrukwekkend was van de protesten tegen de G8 bij Rostock, was dat ze
er in geslaagd zijn om de geest van Genua terug te pakken (protesten tegen G8
in 2001, vert.). De Britse civiele maatschappij en de ngo’s aldaar – niet
allemaal maar sommige – deden in Gleneagles in 2005 een zeer slechte zet. Wat
ze de civiele maatschappij vertelden was dat we de G8 zouden moeten prijzen
opdat ze goede dingen zouden gaan doen, zoals Afrika helpen en eerlijke regels
op het gebied van handel instellen. Dus in plaats van het bekritiseren van de
G8, was wat er tijdens de Gleneagles gebeurde dat de civiele maatschappij
ingezet werd om de G8 te gaan ondersteunen zodat die goede maatregelen zouden
gaan nemen. Dat was een grote misser, want bijna niets dat in Gleneagles
beloofd werd, werd ook uitgevoerd.

In
Rostock lukt het de Duitse ngo’s om de militante stemming van Genua terug te
pakken. Onze rol daar was niet om de G8 te prijzen, maar om die duidelijk te
maken dat die uit de weg moet gaan, dat ze het recht niet heeft om de zaken
voor de mensen in de wereld te regelen. Daarom was het dus een heel belangrijke
boodschap in Rostock en de demonstraties op verschillende niveaus en de
pogingen om de G8 te blokkeren door acties allemaal onder het motto: we zijn
hier niet om met de G8 te praten maar om ze uit de weg te schuiven en de
G8-conferentie te blokkeren.

Ik zal
ook zeker naar de Japanse top komen en ik denk dat veel mensen dat zullen doen
komende juli om dezelfde boodschap te blijven uitdragen. We willen dat jullie
aan de kant gaan en we willen dat de mensen op aarde in feite hun zaken zelf
runnen en we willen niet langer zoetgehouden worden met beloftes over Afrika,
over klimaatverandering en jullie zijn de organisatie die gefaald heeft en de
wereld zou er een stuk beter aan toe zijn zonder dit directoraat van mondiaal
kapitaal.

De G8
is het directoraat van mondiaal kapitaal. Hoe succesvol die is, dat is een
andere zaak. Hoe dan ook hebben we zo’n directoraat niet langer nodig. Het is
als de raad van commissarissen van het mondiaal kapitaal. We willen dat niet,
we willen geen G8-top meer. En hopelijk zullen, aangezien het in Japan is,
Japanse bewegingen erin slagen om leidinggevend te zijn bij het vertellen dat
de G8 op moet houden. Dat is de hoop die we hebben.

Ogura:
In mijn visie heeft de G8 geen onderhandelingspartners. Maar sommige ngo’s zijn
wel van plan met ze te onderhandelen tijdens de conferentie. Hoe zouden we
volgens jou bredere coalities kunnen maken, waarin gematigde ngo’s naast hele
radicale sociale bewegingen zitten? Rostock creëerde een zeer brede
alternatieve ruimte waarin zowel ngo’s als een black block vertegenwoordigd
waren. Dat is moeilijk om te bereiken, maar wel belangrijk.

Bello:
Rostock laat zien dat de bewegingen in de straten in staat waren om een sterk
anti-G8-programma neer te zetten, protesten, boodschappen. Dit was afkomstig
uit brede coalities, waar ook kerkelijke groepen in zaten. Jullie zouden
hetzelfde gemeenschappelijke thema kunnen opzetten dat iedereen kan verenigen:
"G8 uit de weg, want jullie komen je beloftes niet na en laat mensen hun
eigen boontjes doppen" Ik denk dat Rostock aangetoond heeft dat een brede
anti-G8 campagne mogelijk is.

Ogura:
Hoe denk je dat Japanse mensen en mensen uit ander Aziatische landen samen
zouden kunnen werken aan anti-G8 acties? Japan is lid van de G8, maar de andere
regeringen in Azië zijn dat niet. Hoe kunnen we Aziatische mensen overhalen om
zich aan te sluiten bij de anti-G8 acties in Japan?

Bello:
Het zou belangrijk zijn om in de voorbereidingen naar de G8-top met deze
verschillende groepen te praten over waarom ze een alliantie zouden moeten
vormen voor mondiale hervorming. En het proces van discussies dat op dit moment
begint, zou ze kunnen overtuigen dat het zinloos is om van de G8 te vragen om
zich te hervormen. Het is heel belangrijk om zoveel mogelijk mensen als mogelijk
uit heel Azië naar Japan te brengen.

Het zou
wel eens een historische gebeurtenis kunnen worden. Een van de thema’s zou
kunnen luiden dat Toyako "de laatste G8 ooit" zou moeten worden. Dat
zou een goed thema kunnen zijn om de verbeelding van de mensen te grijpen: de
laatste G8 voordat die zichzelf opheft.

Ogura:
Dus de leus zal dan worden "de laatste G8, vaarwel G8."

———————– 

(*) Het
interview werd kennelijk al in augustus 2007 gehouden, maar verscheen in
Japonesia Review No4, maart 2008)