Ga naar de inhoud

Stop de diensten-deregulering. Geen noodzakelijkheidstesten!

Aktieoproep van Public Services International[1]

6 min leestijd
Placeholder image

De WTO overweegt GATS-regels over binnenlandse regelgeving [2] op te nemen die alle overheden kan dwingen wetten en voorschriften te verwijderen die “onnodig belastend”, “irrelevant”, “onredelijk” en/of “niet objectief” zijn. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor de publieke dienstensector. Public Services International roept daarom op tot urgente aktie: stuur protestbrief of -fax aan gemeente, handelsminister en de voorzitter van de GATS-werkgroep! [3]

Met zijn recente beslissing tegen Europese regels voor GMO’s bewees de WTO dat regelgeving kan ondergraven ongeacht de mate van publieke steun die daarvoor is. De WTO-onderhandelaars passen de methodes voor het ondermijnen van goederen-bepalingen (zoals bij GMO) nu toe bij de dienstenbesprekingen van het General Agreement on Trade in Services.

De voorstellen over het beperken van binnenlandse regelgeving door overheden gaan uit van de mogelijkheid om bestaande of nieuwe wetten en voorschriften als schendingen van de nieuwe GATS-regels aan te merken. Ze heten dan “onnodig belastend”, “irrelevant”, “onredelijk” en/of “niet objectief” te zijn.
Zelfs regelgeving die op geen enkele wijze de belangen van buitenlandse dienstverleners achterstelt op die van binnenlandse leveranciers kan dan een schending zijn. En als overheden buitenlandse dienstenleveranciers niet in de gelegenheid stellen om te interveniëren in het binnenlandse proces van regelgeving (!), is dat ook een schending. Alle regelgeving kan tot “onnodige last voor commerciële belangen” worden bestempeld.

De WTO-onderhandelaars willen eind juni een eerste concepttekst gereed hebben [4] en eind 2006 moeten de nieuwe regels als bindend onderdeel zijn opgenomen in een vernieuwd GATS-akkoord, of de Doha-besprekingen nu wel of niet succesvol afgerond zijn!

Wat staat op het spel?

Volgens het onderhandelingsmandaat moeten bereik en werking van kwalificatievereisten en -procedures, licentievereisten en -procedures, en technische standaards worden aangepast. Daardoor wordt het mogelijk om een geschil te beginnen over alle aspecten van dienstenregulering.

Zeer belangrijk in dit verband zijn de voorstellen om alle niet-discriminerende binnenlandse regels te onderwerpen aan een “noodzakelijkheidstest”. Overheden moeten met zo’n noodzakelijkheidstest aantonen dat een maatregel daadwerkelijk nodig is om het beoogde politieke doel te bereiken. En dat is extreem moeilijk zoals bij vergelijkbare geschillen bij de WTO en zijn voorganger, GATT, herhaaldelijk al naar voren kwam. In feite zullen de WTO-rechtbanken hiermee alle regelingen voor publieke gezondheid, stadsplanning, of bescherming van consumenten, werknemers en milieu kunnen aanduiden als “meer belastend dan noodzakelijk”. Alleen al het vooruitzicht van de hindernis van een noodzakelijkheidstest kan voldoende zijn voor overheden om af te zien van het invoeren van nieuwe regelgeving.

Hoewel vele WTO-lidstaten tegen opname van zo’n test in het nieuwe GATS-akkoord zijn, houden een paar lidstaten (zoals Zwitserland, Hong Kong, Australië, Nieuw Zeeland en Mexico) stug vast aan het opnemen daarvan.

Voorbeelden van de voorgestelde GATS-schendingen:

– alle licentievereisten die niet strict relevant zijn voor de gelicentieerde activiteit zoals de eis dat banken hun dienstverlening in arme wijken verbeteren alvorens een fusie wordt toegestaan; – elke gemeentelijke goedkeuring van commerciële ontwikkelingen die niet in een “redelijk” tijdsbestek werd verleend. Uitgebreide openbare hoorzittingen en milieueffectrapportages zouden onmogelijk zijn indien het voorstel van de EU voor snelle (“promptly”) uitgifte van licenties wordt aangenomen;
– elk verbod op olieboring in gevoelige gebieden (“onredelijke” eis);
– bepaalde onderwijskundige kwaliteitsstandaards (“onnodig belastende” eis).

Hoe reëel is de dreiging?

In een geschil moet de betreffende overheid voor de WTO-rechtbank overtuigend aantonen dat de regelgeving ‘noodzakelijk’ is. In de dertien soortgelijke geschillen waar overheden dit op basis van de WTO-regels probeerden aan te tonen, is dit elf keer mislukt! De WTO-rechtbanken bepaalden dat overheden moeten bewijzen dat het doel wat ze met de regeling beogen “belangrijk” is, dat de regeling “effectief” is om dit doel te bereiken, en dat het doel niet op een andere wijze kan of kon worden gehaald. Door de noodzakelijkheidsvereiste zullen overheden onder grote druk komen te staan hetgeen zal leiden tot deregulering. Het zal volgens handelsdeskundige Ellen Gould ook negatief uitwerken op waterdiensten, zoals drinkwatervoorziening [5].

Het huidige onderhandelingsproces en de noodzaak om te reageren.

De voorzitter van de Working Party on Domestic Regulation, Peter Govindasamy uit Singapore, kreeg van de WTO-lidstaten de opdracht om voor 1 juli een eerste concept onderhandelingstekst te produceren. Op 6 en 13 juli komt de werkgroep weer bijeen om te praten over deze voorzitterstekst; na de zomer zullen de onderhandelingen naar verwachting doorgaan.

Zonder krachtige en urgente protesten door gekozen vertegenwoordigers, NGO’s, nationale regulateurs en bezorgde burgers zal de concepttekst zonder twijfel de optie van een noodzakelijkheidstest omvatten en andere negatieve elementen. De obscure GATS-onderhandelingen kunnen de toekomst van demokratische regulering inperken en bemoeilijken op een moment waarop de behoefte aan regulering die beantwoordt openbare belangen groter is dan ooit. Het gaat om een breed scala aan zaken, van klimaatverandering tot aan publieke gezondheid. Tijdige interventie is noodzakelijk om aan deze dreiging een halt toe te roepen!

De volgende twee weken zijn bepalend voor alle onderhandelingen over binnenlandse regelgeving die nog volgen. Het is van wezenlijk belang om de regeringen en de voorzitter Govindasamy te vertellen dat de WTO niet de plaats is voor het maken van afspraken over binnenlandse regelgeving. Ze moeten begrijpen dat publiek en regulateurs bezorgd zijn over de rampzalige gevolgen van hun voorstellen.

Daarom ook is het zaak om die staten aan te spreken die zich tot heden niet voor of tegen de noodzakelijkheidstest uitspraken. En niet te vergeten moet worden geprotesteerd bij die staten die zich op aggressieve wijze inzetten voor inegratie van zo’n test – Zwitserland, Hong Kong, Australië, Nieuw Zeeland en Mexico – en bij de voorzitter van de werkgroep.

Noten:
[1] “Beware: Regulating for deregulation!”
(link) en “Call to Action! Derail the Deregulation of Services, No to any Necessity Test” (link). Beide teksten zijn van Public Services International. Ingekort, bewerkt en vertaald: Rob Bleijerveld.
[2] “domestic regulation”.
[3] Voor modelbrieven: zie de tekst “Call to Action! Derail the Deregulation of Services, No to any Necessity Test” – noot 1. De PSI ontvangt graag een kopie van brief of brieven (emailadres: mike.waghorne AT world-psi.org).
[4] Op 11 juli maakte het IATP bekend dat de bedoelde concepttekst later vandaag wordt verwacht!. Dat is echter te laat voor deze editie van WTO.ZIP nieuwsbrief.
Over de hier aangehaalde besluitvorming en voor enige achtergrondinformatie, zie: “Services ‘cluster’ focuses on domestic regulation, LDC treatment,” ICTSD, Bridges Weekly Trade News Digest vol 10 nr 23, van 28 juni 2006 (link).
Voor een nadere analyse, zie: “Crunch Time in Geneva: pressure tactics in the GATS negotiations,” door Scott Sinclair, Canadian Centre for Policy Alternatives, juni 2006 (pdf-file).
[5] Gould waarschuwt water-campagnevoerders dat noodzakelijkheidstest en andere beperkingen een direkt effect zullen hebben op waterdiensten, ongeacht of ‘drinkwatervoorziening’ wel of niet op de tafel van de GATS-onderhandelaars ligt. Zie paragraaf “Note to Water Campaigners…” op de pagina voor de uitwerking van haar analyse.

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Public Services International.)