Make G8 History

Dit artikel werd geschreven voor de komende uitgave van tijdschrift Ravage. Hieronder een uitgebreide en aangevulde versie van dat artikel

De aftrap vond op 2 juli plaats in Edinburgh waar de stad ingenomen werd door honderdduizenden veelal in het wit geklede demonstranten, daartoe opgeroepen door de brede coalitie Make Poverty History. Volgens media en politie deden 220.000 mensen aan de demonstratie mee, maar dat getal leek eerder laag voor wie de onophoudelijke witte stroom aan zich voorbij zag trekken. De enige spanning op de zonovergoten dag werd veroorzaakt door een groepje van enkele tientallen bebivakmutste demonstranten die door de politie omsingeld werden. Veel hilariteit veroorzaakte het leger van enkele honderden marcherende clowns in voddige legerkleren die de dagen erna nog vaak hun rode neuzen zouden laten zien. Maar verder was het allemaal erg wit, vreedzaam en eigenlijk ook verschrikkelijk mat op 2 juli foto’s.

Hori-zone

Ondertussen werd bij Stirling, op zo’n 25 kilometer van Gleneagles, het zelfbeheerde actiekamp Hori-zone van het Dissent!-netwerk opgetrokken, waar zich vervolgens een sterk staaltje ‘anarchie-in-de-praktijk’ zou voltrekken. (Zie hier een kaart van het hele gebied). Op het hoogtepunt zouden daar zo’n 3500 mensen onderkomen vinden. Via een structuur van ‘buurten’ met eigen gaarkeukens en infrastructuur, die afgevaardigden stuurden naar de centrale vergadering waaraan honderden mensen deelnamen, werd daar gediscussieerd over acties en het kampgebeuren. Vanaf dinsdagavond 5 juli was het kamp voortdurend omsingeld door politie, hetgeen niet kon voorkomen dat actievoerders uitbraken om Gleneagles te bestoken met acties. In de dagen ervoor werd ook nog atoombootbasis Faslane een dag dichtgeblokkeerd (3 juli) en togen 1000 mensen naar de naburige uitzettingsbajes Dungavel. Ook in Edinburgh en Glasgow werden infocentra en onderdak voor een paar honderd mensen verzorgd vanuit Dissent! en in Edinburgh vond ook voorafgaand aan het begin van de top een serie workshops plaats . In Edinburgh was ook nog een camping voor de -veelal marxistische en door de Bolsjevistische SWP gedomineerde- G8-alternatives die daar een tegentop organiseerden. De camping was ingericht door de gemeente en werd vanwege de hekken, camera’s en bewakers meesmuilend tot concentratiekamp gedoopt. In dat kamp – dat voor 15.000 mensen ingericht was – zaten op het hoogtepunt rond 2 juli 4000 mensen, waarna de bewoning snel terugzakte naar gemiddeld 400 mensen (!). Een eerste staaltje straatactie in Edinburgh zag op 4 juli het licht toen drie verschillende groepen demonstranten door de stad trokken voor een ‘carnaval voor volledige vreugde’ en de politie voor het eerst de controle verloor en lukraak stukken van de binnenstad af ging zetten. Daar vonden ook de eerste knuppelpartijen plaats en vielen vooral gewonden omdat demonstranten over puntig hekwerk een goed heenkomen probeerden te zoeken. Er sneuvelde trouwens geen enkele ruit in de hele stad. Wel 40 arrestaties verslag.

Blokkades 6 juli

De grote dag was echter woensdag 6 juli, de eerste dag van de G8-top. Op het kamp in Stirling waren al dagenlang voorbereidingen getroffen om de boel grondig te blokkeren. De actievoerders hielden er rekening mee dat de politie het kamp van de buitenwereld zou proberen af te grendelen. Om die reden kon je op dinsdagmiddag al stromen actievoerders het kamp uit zien lopen. Honderden mensen moeten buiten in het veld en in bosjes verstopt in de regen overnacht hebben. Om drie uur ’s nachts sloot de politie het kamp af. Een groep van een paar honderd mensen mensen uit het kamp brak door de ME-linies heen (verslag), waarna een periode van fikse gevechten uitbrak en hier en daar een fastfoodrestaurant van ruiten ontdaan werd. Media maken al snel een grote heisa over de vernielingen en suggereren dat half Stirling aan puin ligt, hetgeen ook in de Nederlandse pers het beeld schijnt te zijn geweest. Het heeft allemaal erg weinig met de werkelijke situatie van doen. Achteraf kon de balans opgemaakt worden en bleek dat in Stirling zelf – naast wat vestigingen van multinationals op het winkelcentrum bij het kamp – bij maar twee kleinere winkels een ruit gesneuveld was, waarbij niet duidelijk is wie daarvoor verantwoordelijk was. De schade aan de twee winkels (en van één eigenaar van een personenauto) is later door de actievoerders vergoed.

De groep die om 3 uur ’s nachts uitbrak liep de snelweg A9 op om die alvast te gaan blokkeren, waarna een langdurig kat-en-muisspel om de snelweg begon, die steeds weer geblokkeerd werd. In de vroege ochtend van 6 juli werden overal rond Gleneagles blokkades opgericht. In de meeste gevallen betrof het groepen mensen die op de wegen gingen zitten, waarbij de spoorlijn die langs Gleneagles loopt ook niet vergeten werd. Om een uur of elf s’morgens werd bekend dat Gleneagles aan alle kanten geblokkeerd was en dat gasten alleen nog per helikopter binnen konden geraken. Op de verkeersberichten van de lokale radiozender was een eindeloze rij gestremde wegen te horen. Er kwamen ook berichten van bussen en andere auto’s met personeel voor de top die bij blokkades rechtsomkeert moesten maken, en een groot deel van de Canadese delegatie zou die dag nooit op de bestemming geraakt zijn. Naast de massale blokkades op de snelweg, waren er ook veel kleinere met lockons of doordat mensen zich op een kruispunt aan hun eigen busje vastklonken (foto’s). de blokkades waren niet zozeer effectief door hun massale karakter maar door de kleinere groepjes die een weg blokkeerden, vervolgens weggeveegd werden en snel, snel weer via het veld naar een volgen blokkade-punt trokken, en zo de riotcops uren aan het werk hielden. De effectiviteit lag dus in snelle affinity groepjes en de diversiteit aan tactieken. En soms kwamen deze kort samen. Een groep uit de queerbarrio blokkeert de weg met een gigantische ‘queers beyond borders’ banner, een kleine black block groep sluit zich aan en gooit boomstammen op de weg, vervolgens de entree van een groep clowns die de chaos compleet maakt…

Een Nederlands/Belgische groep lukte het om een bruggetje van een van de toegangswegen op 3 mijl van Gleneagles een hele dag geblokkeerd te houden met een combinatie van stapels boomstammen, lockons en mensen in een boom over de weg (foto’s). De actie blokkeerde een van de twee wegen tussen Gleneagles en het stadje Crieff, waar de Amerikaanse delegatie en hun personeel gehuisvest was. De andere weg werd door een kleiner groepje geblokkeerd (foto’s).
Maar de politie liet het er uiteraard niet bij zitten en ontruimde blokkades, waarbij (op de snelweg) af en toe flink geslagen werd. Een honderdtal activisten probeerden in Edinburgh de Japanse delegatie in hun hotel te blokkeren, maar werden door de politie opzijgezet verslag. En hier een filmpje vol tegengehouden G8-lieden. Een van de zwakke punten in het actiemodel was de slechte communicatie tussen de blokkades waardoor iedereen de godganse dag aan het heen-en-weerbellen was. Zie hier nog een kaart waarop de blokkades staan aangegeven.

legaal

De enige legale demonstratie, van G8-Alternatives vanuit het dorpje Auchterarder naar het hekwerk van Gleneagles toe, werd aanvankelijk verboden omdat de politie de controle geheel kwijt was. In de dagen daarvoor was al met de organisatoren gemarchandeerd dat er hoogstens 5000 mensen zouden mogen demonstreren. Bussen naar de demonstratie werden door de politie tegengehouden. Maar in de middag werd er toch weer toestemming gegeven, waarna een stuk of 4000 mensen naar het hekwerk trokken. Bush presteerde het nog om tegen een Schotse agent aan te fietsen en op de grond te vallen (hetgeen de volgende dag voorpaginanieuws in de lokale krant was: BUSH WACKED!).
Veel deelnemers aan blokkades die ontruimd en niet gearresteerd werden, trokken daarna naar Auchterarder, waardoor de G8-alternatives demo verrijkt werd met groepen clowns, het Infernal Noise Brigade straatorkest en ander ongeregeld volk. Het hekwerk bij Gleneagles ging kortstondig omver waarna er wat schermutselingen uitbraken en een uur later de rust weerkeerde. ’s Avonds terug in het Stirling kamp was de stemming uitstekend en braken de feesten rond de kampvuren los. (zie hier een algehele evaluatie van de blokkades). In totaal hebben naar schatting 4000 mensen actief meegedaan aan de blokkades. Het blijft grappig dat het de politie die met twee keer zoveel mensen present was en een jaar plannen heeft lopen maken om protest de kop in te drukken, niet gelukt is om de blokkades te voorkomen.

Sisser

Maar in de ochtend van de volgende dag begonnen de berichten over bomaanslagen in Londen binnen te komen, waarna de stemming omsloeg en spoed-kampvergaderingen gehouden werden. Er werd besloten om vooralsnog de meeste acties af te gelasten, dan wel van z’n feestelijke karakter te ontdoen. Verder werd de tijd besteed om uit te zoeken wat er met de honderden arrestanten uitgespookt werd en daarvoor steun te organiseren. Op de dag erna, de laatste dag van de G8-top, werd in Glasgow nog wel door een paar honderd mensen een grote brug in het centrum en enkele benzinestations bezet om te protesteren tegen klimaatverandering en de aanleg van een nieuwe snelweg (foto’s). Al die dagen was het Stirling kamp omsingeld door een grote politiemacht, die in-en uitgaand verkeer nauwkeurig – maar niet altijd even efficiënt – controleerde.

Het terreurspektakel in Londen drong het G8-circus op donderdag geheel naar de achtergrond. Later ging de G8-top echter gewoon door en kwam er het bekende ‘net-iets-meer-dan-niets’ uit: Bush erkent dat klimaatverandering echt bestaat, de Palestijnen krijgen een fooi en Afrika krijgt meer ontwikkelingshulp en dezelfde schuldenkwijtschelding die enkele weken eerder al aangekondigd werd, in ruil voor uitverkoop aan westerse multinationals. Bono en Geldof konden nu echt loos gaan in het prijzen van de wereldleiders (en verbaal aanvallen van actievoerders). De miljoenen die volgens hen op pad zouden gaan om te demonstreren, zijn nooit te zien geweest. Uiteindelijk bleef hun actie beperkt tot het houden van de uitentreuren gehypte popconcerten, waar weinig politieks te bespeuren viel. In progressieve media (bijvoorbeeld Red Pepper Magazine, werd de vaak veel te gematigde opstelling van de coalitie van ontwikkelingsorganisaties Make Poverty History bekritiseerd. Eerder hadden onderzoekers van Spinwatch en Corporate Watch uit de doeken gedaan hoe nauw de banden waren tussen de MPH-ngo’s en de regering Blair en hoe diens beleid stelselmatig beinvloedt wordt door het bedrijfsleven. Maar in de mainstreampers werd dat nauwelijks aangekaart. Naar verluidt is het echter wel flink gaan rommelen in de achterban van de leidende ontwikkelingsorganisaties als Oxfam.

Drie kampen

De initiatieven rond de G8-top illustreren goed dat het globaliseringsgebeuren in drie kampen uiteen aan het vallen is. De gematigde ngo’s beperken zich grotendeels tot het mobiliseren van hun achterban rond een set gematigde en ‘haalbare’ eisen aan de vooravond van de top. Ze lieten zich verder tijdens de top zelf niet meer op straat zien. De partijen en vakbonden die daar links van staan organiseerden hun eigen tegenconferentie, die erg leek op een herhaling van het sociaal forumgebeuren en voornamelijk gevuld werd met de bekende sprekers die toegejuicht mochten worden als ze de woorden uitspraken die de zaal van ze verwachtte, en één rituele en slecht georganiseerde demonstratie bij het hek. En de ‘horizontale’ activisten (getalsmatig even groot als de ‘leninisten’ zorgden voor een spervuur aan acties en demonstraties van grote diversiteit. Natuurlijk is deze beschrijving wat te schematisch en waren er bijvoorbeeld organisaties die in meerdere kampen actief waren. Maar de verzuiling zet merkbaar door. Typerend was bijvoorbeeld dat de G8-alternatives-leiders de blokkade-activisten de schuld probeerden te geven van de dreigende mislukking van hun demonstratie bij Gleneagles. Terwijl het toch echt de politie was die moeilijk deed en bovendien de blokkades al veel eerder aangekondigd en gepland waren dan hun rituele demo. Het was een slecht verhulde poging om de achterban op te stoken tegen de ‘anarchisten’. Ook vanuit het MPH-kamp werd neerbuigend gedaan over actievoerders, zoals door sir Bob Geldof himself (bron)
.
Het was misschien onvermijdelijk dat de vrolijke warboel die de globaliseringsnetwerken aanvankelijk kenmerkte, langzaam maar zeker zou stollen in een paar herkenbare bloedgroepen. Maar het is de vraag of dat zo positief is. Wat bijvoorbeeld jammer is, is dat de grote menigte zich zoet laat houden met het houden van een tamelijk schaapachtige demonstratie en (in tijd, ruimte en ideeen) steeds meer afstand neemt van de overige actievoerders. Ook de Marxisten krijgen trouwens geen massa’s meer op de been en lijken daarbij in grote verwarring over de rijrichting. Terwijl de slogan’s over “Revolution” als “only solution” steeds ieler klinken, wordt er daar voornamelijk nog gemikt op verkiezingspolitiek en allianties met gevestigde linkse leiders en instellingen. Dan is de Do It Yourself-opstelling vanuit Dissent! toch een stuk vrolijker en perspectiefvoller. Maar die heeft wel het grote nadeel dat de drempel om actief te worden een stuk hoger is dan bij de padvinderijachtige sessies van de marxisten. Terwijl je in het hori-zone kamp geacht werd mee te helpen met uien schillen of toiletten graven, stond dat in het ‘concentratiekamp’ in Edinburgh allemaal (tegen betaling) prefab klaar te wachten.

Effect

Wat nu precies het effect is geweest van alle bijeenkomsten en acties, valt zoals gewoonlijk moeilijk te meten. Feit blijft dat door alle acties en demonstraties de praktijk van de G8-regeringen flink in de aandacht is geplaatst, al dreigden ze door de opstelling van de gematigde ngo’s toch nog afgeschilderd te worden als degenen die de oplossing zouden moeten brengen (terwijl ze toch echt het probleem zijn). Je moet er niet aan denken dat dit soort bijeenkomsten gewoon gehouden zouden kunnen worden zonder dat er tegen geprotesteerd wordt, zoals een jaar of wat geleden nog gebruikelijk was. Het effect van de protesten is wereldwijd te merken aan berichtgeving in – autonome en commerciële – media, maar vooral ook lokaal. Tot in verre omtrek heeft ‘iedereen’ in Schotland het voortdurend gehad over de strapatsen van die wereldleiders en de protesten ertegen. Daarnaast is het de organisatoren van de top flink moeilijk gemaakt om dat ding te houden en heeft dat weer uitstraling naar komende vergaderingen. Het wordt steeds moeilijker om die te organiseren. Verder hebben duizenden mensen elkaar les gegeven in de mogelijkheden die directe actie en zelforganisatie bieden. Wat dat betreft was het gebeuren in het Stirling-kamp echt bijzonder. Het blijft een wonder hoe het daar duizenden mensen is gelukt om tien dagen lang een redelijk goed lopend dorp te runnen. Niemand kreeg ergens voor betaald of werd ergens toe gedwongen en toch liep het allemaal grotendeels op rolletjes, werd er voor duizenden gekookt, was er een internettent en allerlei workshops en culturele optredens. Er was om maar wat te noemen zelfs een een komposttoilet voor gehandicapten gegraven. Iemand had een wasmachine gefabriceerd (een emmer met een dubbel touw aan een boomtak. Kleren erin, zeep, heet water, deksel erop, enkele tientallen malen ronddraaien en dan loslaten. Klaar). Er was een speciale ‘buurt’ voor kinderen en hun ouders, die ook eigen demonstraties en blokkades hebben gehouden. Toen op een gegeven moment de politie het kamp dreigde binnen te vallen, is een groot deel van de kinderen voor de politie gaan staan om te laten zien hoeveel kinderen er in het kamp waren. Natuurlijk werd er ook weer veel teveel vergaderd, maar ook daar kun je mee leren omgaan, bijvoorbeeld door roulerende afgevaardigden te sturen en niet te proberen overal gelijk te zijn. Ook moest er af en toe een dronken buurtbewoner van het kamp afgestuurd worden.

Wat daarnaast opviel, was de grote mate aan sympathie van buurtbewoners, zelfs bij de blokkades waar ze last van hadden. Er reden wel wat opgeschoten jongeren rond die her en der een ei uit hun auto naar demonstranten gooiden, maar over het algemeen werd iedereen vriendelijk bejegend in Stirling, Glasgow of Edinburgh. De cassière van de bouwmarkt waar we spullen voor de blokkade kochten, wenste ons veel succes toe en hoopte ons later op tv te zien. Dat is des te wonderbaarlijker als je beseft hoe zwaar de lokale media paniek hadden proberen te zaaien over bloeddorstige anarchisten die de boel zouden komen verbouwen.Wat dat betreft deden de clowns en sambabands natuurlijk gouden werk. Ook naar de politie toe; het blijft moeilijk om hard in te hakken op mensen met een rode plastic neus op die tijdens een blokkade bezig zijn met een plumeau je ME-schild af te stoffen. Er waren zoveel sambabands dat ze op meerdere plekken tegelijk de sfeer konden helpen scheppen bij protestacties. Vooral in de steden functioneerden die bands erg goed naar omstanders toe, die hun beeld over de demonstranten grondig moesten bijstellen en soms letterlijk over de streep getrokken werden.

Over het algemeen was de politie trouwens belachelijk vriendelijk. Er is slechts bij drie gelegenheden echt geknuppeld en verder is er al die dagen geen traangas en gejaag met paarden of honden te zien geweest. Wel maakt de arrestantengroep melding van het stelselmatig misbruik maken van noodwetten om mensen staande te houden en om papieren te vragen en zijn veel mensen op onheuse gronden gearresteerd en slecht behandeld tijdens de gevangenhouding. Het drie dagen lang omsingelen van het hori-zone kamp had ook weinig met democratische rechten van doen. Van de ruim 700 mensen die er gearresteerd/aangehouden zijn, zaten er afgelopen woensdag 13 juli nog zeven vast, waarvan enkele wegens eerder opgelopen veroordelingen (bron). Veel mensen zijn met een uitnodiging voor een komend proces weer op straat geschopt met een banning-order (die hen gebood onmiddellijk het g8-gebied te verlaten). Zie hier nog een prachtig filmpje over de aanwezige politiediensten.

Rest nog een typisch incident te vermelden, toen de Engelse ME hun busjes in Stirling op de verkeerde plek besloten te parkeren, namelijk voor de gezelschapsruimte van de voormalige mijnwerkers. Onder Thatcher was Stirling in 1984 een jaar lang door politie bezet geweest tijdens de mijnwerkersstaking en werd hun mijn gesloten. De voltallige bezetting van het mijnwerkerslokaal rende naar buiten om de oude rekening te vereffenen en de ME de stad uit te slaan.
Verder was het -zeker voor Schotse begrippen – ongelofelijk zonnig en lieten de gevreesde midgie-muggen zich nauwelijks zien. De volgende G8-top is ergens bij St Petersburg in Rusland (in Moskou werd ook actiegevoerd:) en daarna in het noordpuntje van Duitsland bij Heiligendamm. Dat werd alvast bezocht door actievoerders om de belegering in 2007 aan te kondigen

Nog wat nadere bronnen:

Hier vind je een beperkt overzicht van acties buiten Schotland op internationale actiedag:. In Bristol werd de miljoenenwoning van Blair bestookt. Ook in Nederland vonden acties plaats. Precies op dezelfde tijd als in de Ochill Hills vuren werden ontstoken, sloeg de vlam ook op de Dam in de pan. In Nijmegen werd een poging gedaan een groot spandoek van de Donjon te laten wapperen. En in Groningen werd de stad opgesierd met commentaar.
Ironisch commentaar op de Witte mars op 2 juli in The Guardian
Reactie op G8-besluiten: hier op globalinfo
Ook op IPS zijn reacties te vinden op de G8-besluiten IPS
Idem bij Red Pepper

Verder de gebruikelijke lijst websites voor al uw overige informatie:
Dissent!
G8-berichten sectie van Indymedia UK
Indymedia Schotland
Indymedia Nederland
Spinwatch
Corporatewatch

Op globalinfo zijn tijdens de G8-dagen voortdurend Nederlandstalige updates geplaatst:
tm. 3 juli
5 juli (12.00 uur)
5 juli (nacht)
6 juli, 14.00 uur)
6 juli (nacht)
7 juli (13.00 uur)
8 juli, en laatste.

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Kees, XminY.)