Europese visie op koolstoflandbouw is ontoereikend voor de Green Deal doelstellingen
De doelstellingen van de Green Deal van Europa zijn oké. De uitvoering ervan, dat is een ander paar mouwen. Volgens European Coordination Via Campesina is de Green Deal qua landbouwbeleid vooral gericht op privébedrijven, die keer op keer bewijzen dat ze meer geïnteresseerd zijn in het verhogen van hun winsten dan in het welzijn van de burgers. Er is een ander, meer fair beleid nodig.
(Door de Europese Coordinatie van Via Campesina, oorspronkelijk verschenen bij DeWereldMorgen, foto Pikist)
ECVC, European Coordination Via Campesina, waar ook Boerenforum lid van is, blijft erbij: de richting die de Europese Commissie aangeeft over duurzame koolstofcycli (SCC) is misplaatst en onvoldoende om de doelstellingen van de Green Deal te bereiken.
In het kader van de informele vergadering van de AGRI Raad (de europarlementaire commissie die zich o.a. bezighoudt met het Europese landbouwbeleid) op 7 en 8 februari in Straatsburg, vraagt ECVC opnieuw aan de EU om de logica omtrent de koolstoflandbouw te herdenken en te zorgen voor een coherente overgang naar agro-ecologie, gebaseerd op kleinschalige en middelgrote landbouwbedrijven.
ECVC hield op 7 februari een persconferentie, waarbij boeren uit gans Europa aanwezig waren. Sprekers van diverse boerenorganisaties uit Frankrijk, Spanje, Roemenië en Duitsland kwamen bijeen om hun bezorgdheid over de SCC-mededeling te delen. ECVC is in het bijzonder bezorgd over het voorgestelde certificeringsmechanisme (dat reeds wetenschappelijk betwist wordt), alsook over de huidige focus op koolstofkredieten en de koolstofmarkt.
Koolstoflandbouw zoals Europa het nu wil implementeren, is gebaseerd op niet-geïntegreerde agro-ecologische praktijken en op onbewezen schijnoplossingen.
Koolstoflandbouw (carbon farming) zoals Europa het nu wil implementeren, is gebaseerd op geïsoleerde en niet-geïntegreerde agro-ecologische praktijken en op onbewezen schijnoplossingen, gebaseerd op technologie en genome editing.
De voorgestelde aanpak van Europa kan je in het beste geval naïef noemen, maar is in feite het resultaat van de macht en invloed van privé-actoren en multinationals die willen blijven vervuilen. Ze willen boeren en landbouwgrond gebruiken om hun emissies te compenseren.
30 procent van de Europese begroting wordt besteed aan het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), zodat onze landbouwers de Europese bevolking kunnen voeden. In de mededeling van het SCC staat echter dat het GLB de duurzame landbouw niet kan ondersteunen op lange termijn. Als oplossing wendt de Europese Commissie zich tot privé-investeerders voor het financieren van milieumaatregelen en ecosysteemdiensten.
Men werkt niet verder aan een verandering van het onhoudbare systeem.
Hierdoor werkt men niet verder aan een verandering van het onhoudbare systeem. Terwijl dat eigenlijk de kern van de zaak zou moeten zijn: het wegwerken van niet-duurzame systemen ipv ze te compenseren.
Deze financiële strategie geeft nog meer macht aan grote bedrijven, die keer op keer bewijzen dat ze meer geïnteresseerd zijn in het verhogen van hun winsten dan in het welzijn van de burgers. Ze zal leiden tot nog meer onverwachte gevolgen voor het klimaat en de biodiversiteit, tot nog meer problemen bij de toegang tot land voor boeren, en tot nog meer sociale, gezondheids- en economische schade voor plattelandsgemeenschappen.
Deze financiële strategie geeft nog meer macht aan grote bedrijven, die keer op keer bewijzen dat ze meer geïnteresseerd zijn in het verhogen van hun winsten dan in het welzijn van de burgers.
Subsidies voor koolstofgerelateerde praktijken vormen geen stabiel inkomen voor landbouwers. Vooral niet als ze afkomstig zijn uit de privé-sector. Integendeel, ze maken het voor boeren nog moeilijker om prijzen te krijgen die de productiekosten dekken. Uiteindelijk leidt dit tot meer corruptie en tot machtsconcentratie, de basis van veel klimaat- en landbouwproblemen.
In plaats daarvan moeten we zorgen voor een overgang naar betere praktijken met respect voor klimaat en omgeving. Een overgang naar systemen die op agro-ecologie gebaseerd zijn. Systemen die ecologische, sociale en economische rechtvaardigheid en lokaal, gezond voedsel voor de samenleving garanderen.
Garantie op faire prijzen voor de boeren is daarvoor een voorwaarde, die moet worden bereikt door meer economische steun in het overheidsbeleid, ambitieuze nationale strategische plannen, marktregulering en het afstappen van een handelsbeleid dat boeren en burgers schade berokkent, zowel in de EU als in de rest van de wereld.
Garantie op faire prijzen voor de boeren is een voorwaarde om te komen tot een ecologische, sociale en economische rechtvaardigheid.
ECVC zet zich in voor de strijd tegen klimaatverandering en ondersteunt de doelstellingen van de Green Deal volledig. Niettemin zijn we van mening dat het steunen en integreren van kleinschalige boeren een beslissende factor zal zijn in deze strijd en we roepen de EU-instellingen op om dezelfde inzet te tonen door echte veranderingen in het overheidsbeleid door te voeren.
Het verhaal van Attila, een boer uit Roemenië
“Wij zijn bezorgd dat koolstofkredieten gekoppeld aan landbouw zullen leiden tot een toename van de reeds bestaande speculatie en concentratie van landbouwgrond. Dit zal leiden tot verlies van jobs in de landbouw, woestijnvorming op het platteland, schade aan de biodiversiteit en bedreigingen voor de voedselzekerheid en -soevereiniteit.
Wij wensen iedereen eraan te herinneren dat de rol en het werk van boer(inn)en bestaat in het produceren van voedsel. Het is niet onze taak om koolstofkredieten te verkopen. Wij zijn geen ‘landeigenaars’ op afstand, wij zijn boeren en boerinnen.
“Wij zijn bezorgd dat koolstofkredieten gekoppeld aan landbouw zullen leiden tot een toename van de reeds bestaande speculatie en concentratie van landbouwgrond.”
Wat wij nodig hebben zijn betere voorwaarden om milieu- en klimaatvriendelijke praktijken voor voedselproductie toe te passen, en dat we erkenning krijgen voor de agro-ecologische boerenlandbouw die we reeds toepassen op onze gronden.
Wij moeten daarvoor het nodige respect krijgen, in de vorm van eerlijke prijzen voor onze producten die niet langer onder de productiekosten liggen. Maar ook ondersteunend landbouwbeleid en eerlijke en billijke toegang tot land voor jonge agro-ecologische boeren.
Aangezien koolstoflandbouw ook gekoppeld zal zijn aan grond, zal er hetzelfde effect optreden als bij de hectaresteun in het huidige GLB. Hectaresteun versterkt landconcentratie om zo meer Europese landbouwsteun te kunnen verwerven.
“Wij moeten eerlijke prijzen krijgen voor onze producten die niet langer onder de productiekosten liggen.”
We hebben de gevolgen van het GLB al gezien in Roemenië, het land waar ik vandaan kom, waar 1 procent van de landbouwers bijna alle subsidies ontvangt en miljoenen kleine boeren zelfs geen enkele steun krijgen voor hun werk, namelijk voedselproductie.
Bovendien komt een groot deel van de subsidies in handen van niet-agrarische bedrijven en zogenaamde landeigenaars die werken met grootschalige verpachting en concessieverlening van hun gronden.
Landroof voor koolstofprojecten kan zich gemakkelijk ontwikkelen zoals we momenteel zien in heel Europa en met name in Oost-Europese landen waar boeren van hun land worden verdreven door middel van onrechtmatige handelingen.
“Een groot deel van de subsidies komt in handen terecht van niet-agrarische bedrijven en zogenaamde landeigenaars.”
Industriële landbouwbedrijven en ook ondernemingen die geen landbouwbedrijven zijn, zoals banken en investeringsfondsen, doen grote speculatieve investeringen in land. Dit alles om rechtstreekse betalingen uit het GLB te kunnen opstrijken en in de toekomst een stroom van overheidsgeld en twijfelachtige particuliere middelen te kunnen steken in koolstofvastleggingen die de crisis alleen maar zouden verergeren.
Bovendien, als vergoedingen gerelateerd worden aan landgebruik, kan dit leiden tot een afhankelijke situatie voor boerenbedrijven, die niet meer kunnen beslissen over het gebruik van hun land omdat ze gestuurd zouden worden door subsidies van iemand die zich niet op hun grondgebied bevindt.
We moeten onszelf liever de middelen geven voor een echte agro-ecologische overgang, gebaseerd op de miljoenen kleine familieboeren van Europa! Het is belangrijk te onthouden dat de primaire functie van boeren is om gezond, voedzaam, lokaal en cultureel aangepast voedsel te produceren, niet om koolstofkredieten te verkopen en te gokken met landbouwgrond.
“De primaire functie van boeren is om gezond, voedzaam, lokaal en cultureel aangepast voedsel te produceren, niet om koolstofkredieten te verkopen en te gokken met landbouwgrond.”
De steun voor een holistische benadering van agro-ecologie en voedselsoevereiniteit kan en mag niet afhangen van privé-investeringen die hun destructie al bewezen hebben door grootschalige landroof en landconcentratie. Agro-ecologie moet gesteund worden met publieke middelen, en wel op een coherente manier die de volgende generatie boeren in staat stelt eerlijke toegang tot land te behouden en hun belangrijke taak van voedselproductie te blijven uitoefenen.”