Dalli-Gate… EU-commissaris uitgerookt. Reguleer eindelijk die lobbyisten!
In oktober stapte EU-commissaris John Dalli op nadat hij door OLAF – het anti-fraudebureau van de Europese Unie – in verband werd gebracht met een omkopingszaak. Een landgenoot van Dalli zou 60 miljoen euro hebben willen opstrijken in ruil voor aanpassing van een wetsvoorstel dat inging tegen de belangen van de tabaksindustrie. En Dalli zou daarvan hebben geweten of er zelfs bij betrokken zijn geweest. Aldus baas Barroso, die zorgde dat zijn Commissaris voor gezondheidszaken en consumentenbeleid vervolgens de pijp aan Maarten gaf. Inmiddels roept deze zaak steeds meer indringende vragen op. “Een schandaal” roept de Europese pers. “Transparantie en betere regels tegen lobby-misbruik zijn noodzakelijk” roepen Brusselse activisten.
(Oorspronkelijk verschenen bij konfrontatie.nl)
Samenzwering
De zaak-Dalli lijkt wel op een script voor een John Le Carré-boek, inclusief lobby-groepen, “big euro money” en “freelance spionnen”, zo oordeelde het Franse La Tribune eind oktober (“Dalligate” begins to look like a crime novel). Een maand later schreef Der Spiegel dat het aftreden van Dalli aantoont hoeveel invloed de tabaksindustrie heeft op (het beleid van) de Europese Commissie en dat zelfs OLAF door de gif-multinationals is geïnfiltreerd (Big Tobacco at home in Brussels). Der Spiegel beroept zich op uitgelekte, interne documenten.
Enkele feiten:
– Dalli ontkende met kracht betrokken te zijn geweest bij corruptie en gaf aan door Barroso tot vertrek te zijn gedwongen.
– Zeer ongebruikelijk was het optreden van OLAF-directeur Giovanni Kessler die aan journalisten tekst en uitleg gaf over het onderzoek naar Dalli (“Geen bewijzen, slechts aanwijzingen”). Onderwijl heeft Barroso het rapport nog steeds niet vrij gegeven voor publicatie.
– Het Zweedse bedrijf Match – samen met de Philip Morris-groep vanaf het begin fel gekant tegen nieuwe wetgeving – was het bedrijf dat OLAF inlichtte over de “omkopings”-zaak.
– OLAF, op zijn beurt, kwam al binnen 5 maanden – veel sneller dan gebruikelijk! – met een voorlopig rapport. Het was blijkbaar een ‘spoedje’ want de tekst voor de tekst voor de Richtlijn zou volgens planning 1 week later – op 22 oktober – al klaar zijn en behandeling door EU-lidstaten en parlement zou enkele weken daarna volgen.
– Secretaris-generaal van de Europese Commissie, Catherine Day, heeft zich een aantal keer persoonlijk gewend tot het hoofd van het department van Dalli – SANCO – en aangedrongen op verandering van de tekst en op uitstel van de behandeling van de wetgeving door de lidstaten. Haar brief lijkt te zijn geschreven door een lobbyist.
– Een paar dagen na Dalli’s aftreden werd bij drie anti-rookorganisaties in Brussel ingebroken door “profi’s”. Er werden computers gestolen en dossiers doorzocht. Deze NGO’s voeren al geruime tijd een open oorlog tegen de tabaksindustrie die ze ervan beticht het proces van nieuwe wetgeving te beïnvloeden en tegen te gaan.
Maar nu stagneert het proces. De lancering (en behandeling) van de nieuwe Richtlijn over tabaksverkoop, -reclame en -marketing in de Unie was al meerdere keren uitgesteld, onder meer op last van instellingen van het Commissiebureau. Nu lijkt het proces voor onbepaalde tijd stil te liggen omdat er geen politiek verantwoordelijke Commissaris meer is.
De kans is groot dat de nieuwe wetgeving – met verplichte, nieuwe waarschuwingen op pakjes sigaretten en strenger tegen verkoop van electronische en gearomatiseerde sigaretten – ergens “in een la verdwijnt’. In 2014 vervalt het mandaat van de huidige Commissie namelijk.
Al met al een klinkende overwinning van de tabakslobby, zo lijkt het.
Toch lijkt Barroso’s positie steeds meer onder druk te komen staan. Volgens Der Spiegel moet het Committee on Budgetary Control van het Europese Parlement de betrokkenheid van OLAF en Barroso tot op de bodem uitzoeken. Het hoofd van dit committee, Michael Theurer, heeft al laten weten het “onacceptabel” te vinden dat Barroso het OLAF- rapport onder de pet houdt.
Eerder gaf OLAF’s hoofd Kessler toe dat het anti-fraudebureau en de tabaksindustrie nauwe banden onderhouden. Zo voorzien Philip Morris en British American Tobacco OLAF van informatie met betrekking tot smokkel en vervalsing van rookwaar. De transnational bedrijven betalen ook mee aan het onderzoek daarover (ongeveer 2 miljard euro). Der Spiegel vraagt zich af: Moet de Commissie eigenlijk niet meer afstand houden van de industrie? Deze zaak gaat verder dan alleen de positie van een enkele Commissaris; het tast de geloofwaardigheid aan van de hele Commissie…
Petitie voor transparantie en effectieve lobby-regels
Corporate Europe Observatory en andere organisaties die samenwerken in de ALTER-EU alliantie willen de feiten rondom dit schandaal boven tafel krijgen. Maar ze willen ook dat er eindelijk meer transparantie rondom het Brussels lobbycircus komt en dat een goede, bruikbare code wordt ingesteld en gemonitored voor de contacten tussen Commissarissen en lobbyisten.
ALTER-EU is een daarom petitie gestart om de steun daarvoor te vragen van ons burgers. Dus, roker of geen roker, aarzel niet en teken! “Clear the smoke in Brussels – demand lobbying transparency”