Achtergrond mislukken FTAA-akkoord

Een van de meest conflictieve agendapunten van de Top, waar met uitzondering van Cuba 34 landen aan deelnamen, was het bereiken van een akkoord over de FTAA/ALCA vrijhandelszone. De VS-regering had zich ten doel gesteld de ALCA weer nieuw leven in te blazen. Het project lag al meer dan 20 maanden stil vanwege zware kritiek van de regeringen van Brazilië, Uruguay, Paraguay, Argentinië, Venezuela en door de protesten van de hele sociale beweging van Latijns-Amerika. Volgens deze landen vergroot de ontwikkeling van de ALCA de sociaal-economische tegenstellingen tussen de Latijns-Amerikaanse staten. Ook het feit dat de invloed van de VS en multinationals zich niet beperkt tot handel alleen maar dat het verdrag ook grote gevolgen heeft voor sectoren als de gezondheidszorg, onderwijs en landbouw maakt het voor velen een
onverteerbaar voorstel.

Na uren discussie en overleg achter gesloten deuren moest de VS-regering met lege handen naar huis: er kon geen overeenstemming bereikt worden over de ALCA-paragraaf in de slotverklaring. In zijn afscheidsrede zei Bush tegen de Argentijnse president Kirchner: Ik ben verbaasd, er is hier iets gebeurd waar ik niet op gerekend heb. Uiteindelijk zijn over de ALCA twee voorstellen opgenomen in paragraaf 19 van de Verklaring van Mar del Plata. Het pleidooi van de Panamese regering voor heropening van de ALCA werd openlijk gesteund door de Mexicaanse president Fox, die van mening is dat armoede het best bestreden kan worden door vrijhandel. Bush stond gelijk op om hem omstandig de hand te schudden. De tweede paragraaf in het slotverklaring komt van de landen van de MERCOSUR en Venezuela. Die stellen dat de voorwaarden niet vervuld zijn om tot een evenwichtig en eerlijk vrijhandelsakkoord te komen, waar toegang tot de markt niet gehinderd wordt door subsidies en marktverstorende praktijken.

Volgens de Braziliaanse president Lula da Silva heeft het alleen zin om akkoorden te sluiten over vrijhandelszones, als de VS en andere rijke landen op de WTO-top in Hong Kong zich verplichten om de landbouwsubsidies te verlagen.
De Colombiaanse regering stelde voor om in 2006, na de WTO-top, een bijeenkomst over de ALCA/FTAA te organiseren.

De Amerikaanse onderhandelaars

Bush verliet voortijdig de top, volgens sommige bronnen geirriteerd vanwege het verloop van de top, volgens Kirchner omdat hij zijn reis moest voortzetten naar Brazilië – stemden toe in de slotverklaring mits de landen die het Amerikaanse ALCA-voorstel steunen, 29 van de 34, genoemd zouden worden. De overige vijf, de MERCOSUR-landen, brachten daar tegenin dat zij tesamen wel 75% van het Bruto Intern Product van alle Zuid-Amerikaanse staten vertegenwoordigen.

In de ruwe versie van de slotverklaring, die met zes uur vertraging tot stand kwam, werden uiteindelijk de voor- en tegenstemmers van de ALCA vermeld als somminge staten en andere staten. De oorspronkelijke wens dat ALCA in 2005 getekend zou worden is niet uitgekomen en op dit moment is de reputatie van het verdrag even slecht als die van de regering Bush.

Tot een verdrag is het niet gekomen en om te spreken met de woorden van de Uruguayaanse president Tabaré Vázquez: Het enige dat we met elkaar eens zijn is dat we het niet met elkaar eens zijn.

Protesten

Het NOS-journaal van zaterdag meldde totale anarchie en chaos en protesten in Buenos Aires en Mar del Plata tegen de Top van de Amerikas.

Voornamelijk lieten zij passanten aan het woord die de actievoerders afdeden als delinquenten en plunderaars, vanwege de molotovs tegen onder andere de Burger King. Ook in de Argentijnse steden Rosario en Córdoba gingen duizenden studenten, mensenrechtenactivisten, werklozen, vakbondsleden en andere activisten de straat op om tegen de komst van Bush en de ALCA te protesteren. Honderden Amerikaanse vlaggen werden verbrand en multinationals zoals de Citybank en de Boston Bank kregen molotovs
tegen de gevel. 78 mensen werden opgepakt en er vielen vele gewonden door het harde optreden van de politie die de betogers met traangas, vuurwapens en rubberen kogels in bedwang probeerde te houden.

Chávez bij de tegentop

In de dagen voorafgaand aan de Top van de Amerikas vond in het WK voetbalstadion een tegentop plaats, de IIIde Top van het Volk. Chávez provoceerde de Latijns-Amerikaanse regeringselite door bij de sluiting aanwezig te zijn en beloofde de meer dan 40 duizend aanwezigen de belangen van het volk te vertegenwoordigen op de Top van de Amerikas. Ik ga straks de andere presidenten voorstellen onze top-bezoekjes af te schaffen en in plaats daarvan ons bezig te gaan houden met de strijd tegen het analfabetisme, dat moet verdorie toch mogelijk zijn!. Voorts kondigde hij de begrafenis van het vrijhandelsverdrag aan: Ieder van ons heeft zijn schop meegenomen, want hier in Mar del Plata ligt het graf van de ALCA, gedolven door het volk. De Venezolaanse president stelde in plaats van de ALCA de ALBA voor, het Bolivariaans alternatief voor de Amerikas (Alternativa Bolivariana para las Américas), een integratieprojekt tussen Latijns-Amerika en de Cariben waarin ook Cuba vertegenwoordigd is. Ook beloofde hij op de Top van de Amerikas een voorstel in te dienen voor de oprichting van de ALCHA, de Alliantie tegen de Honger. Venezuela zal uit haar eigen portemonnee tien biljoen dollar beschikbaar stellen voor deze alliantie.

bronnen:
Indymedia Argentina
Pagina 12
Prensa de Frente
IPS-belgie
Clarin

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Pablo/noticias.)