Ga naar de inhoud

10 jaar Luther Blissett/Wu Ming

Flarden van het interview over de 10e verjaardag van Wu Ming/ Luther Blissett, dat op 24 augustus 2004 verscheen in de Italiaanse krant La Repubblica. De auteur is Ernesto Assante. Luther Blissett was een befaamd ´ multiple name´ project in Italië dat in het hele land voor actie en verwarring zorgde. Enkele hoofdrolspelers hebben de activiteiten voortgezet in het collectief Wu Ming.

8 min leestijd
Placeholder image

Het interview is afkomstig uit Wu Ming\’s Giap Digest no 26

(…)Vraag: Tien jaar zijn verstreken sinds Luther Blissett debuteerde. Wat waren de belangrijkste momenten van dat project. En wat is er van overgebleven?
(Antwoord): Wat er overgebleven is, is de ervaring die honderden mensen hebben opgedaan met culturele guerrillastrijd. Die mensen hebben gedurende en na dat project deelgenomen aan het opstarten van internet-radiozenders (zoals Radio Luther Blisset in Madrid), gemeenschaps-televisie, Media-stoottroepen (guerrigliamarketing.it), groepen kunstsaboteurs (0100101110101101.org), ontwerplaboratoria (qwerg.com), theater en performance-groepen (Zimmer Frei) of evenementen als de Illegale Kunst Show. Om nog maar te zwijgen over Blissett’s invloed op het meest creatieve gedeelte van de Witte Overals, die ophield te bestaan een paar weken voor (de anti-G8 rellen in) Genua. Iets anders dat overgebleven is, zijn de goede resultaten van onze tegen-informatie campagnes. De staat heeft net Marco Dimitri geherontvoerd voor 400 dagen van onrechtvaardige gevangenneming. Hij was onschuldig. Wij hadden dat gezegd en tegen-onderzoek gedaan, al in 1996.

V: De multiple name had voor- en nadelen. Welke?
A: Het probleem met zo’n multi-gebruiksnaam was de noodzaak om er voortdurend bovenop te zitten. De gemeenschap zorgde er goed voor dat niemand Blissett kon copyrighten, zodat diens producten en acties in het publieke domein konden blijven. We moeten voortdurend klaarzitten om in te grijpen op het moment dat de naam gebruikt werd om fascistische, racistische of sexistische inhoud te ondertekenen. Dankzij deze supervisie, behield het project genoeg consistentie. Het goede eraan was de stemming die er tussen ons heerste. We ervoeren genegenheid tussen mensen die elkaar nooit ontmoet hadden. En de grote effectiviteit van de naam als versterker: het alias Luther Blissett stond garant voor zichtbaarheid van elke tekst of actie, die vervolgens weer nieuwe anekdotes toevoegde aan de reputatie van de denkbeeldige volksheld.

V: Zou je kunnen zeggen dat Luther Blissett een bewust gemystificeerd en experimenteel ding was, zelfs voor jullie zelf, terwijl Wu Ming meer lijkt op het concept van een “groep” zoals gebruikelijk in de populaire muziek?
A: Ja, dat zou kunnen, maar we blijven experimenteren met het concept, we rekken de regels en gaan verder dan onszelf. Er zijn verschillende gemeenschappelijke projecten rond Wu Ming en Giap, ons e-zine. Experimenten met online collectief schrijven hebben andere collectieven doen ontstaan, zoals Kai Zen (www.kaizenlab.it) en Emerson Krott. Vervolgens zijn er de iQuindici (deVijftien), een comité van “zelfgeorganiseerde lezers” die, in minder dan twee jaar, honderden ongepubliceerde romans en korte verhalen hebben onderzocht en onze uitgever Einaudi overtuigd hebben om Girolamo de Michele’s roman Tre uomini paradossali (Drie Paradoxale Mannen) uit te geven. Dan zijn er ook nog de samenwerkingsprojecten die voortdurend de grenzen van Wu Ming veranderen. We schreven mee aan Asce di guerra (Oorglogsbijlen) samen met Vitaliano Ravagli. We schreven mee aan het script van de film Lavorare con lentezza (Werk Langzaam) samen met regisseur Guido Chiesa. We werkten samen met de rockband Yo Yo Mundi (www.yoyomundi.it) aan hun album 54, dat gebaseerd is op ons boek. Dat is allemaal zeer wel in overeenstemming met het idee van een open gemeenschap dat aan de basis stond van het Luther Blissett Project. Meer in het algemeen is Wu Ming bezield door een strategie gericht op het van onderop hervormen van de cultuurindustrie.

V:Jullie zijn tegelijkertijd naamloos en beroemd. “onbekend” en toch succesvol. Vinden jullie dat leuk?
A: Een van onze leuzen is: ‘Transparant voor de lezers, troebel voor de media’. Enkele dagen geleden deden we de 200e publieke presentatie, hoewel we geïnspireerd door (de Mexicaanse schrijver) Paco Ignacio Taibo II dat liever “bijeenkomsten van de democratische republiek van lezers” noemen. We reizen heel Italië door, maar we komen niet op tv en we poseren niet voor fotografen. Jaren geleden dook er een foto op in de pers, maar we hebben die vergissing nooit meer herhaald. Als iemand ons tegenwoordig op straat herkent, kunnen we er haast zeker van zijn dat die een van onze bijeenkomsten heeft bijgewoond.

V: Denk je dat ook nu nog een Luther Blissett zou kunnen bestaan, of, om het anders te zeggen, zou zo’n fenomeen nu meer gevaarlijker en extremere tactieken moeten benutten?
A: We hebben anders zelf aardig wat risico’s genomen. In feite lopen er nog steeds rechtszaken tegen ons. Hoe dan ook, het gebruiken van multi-use namen past in de traditie van sociale bewegingen, vanaf “Arme Konrad” die geadopteerd werd door Swabische boeren in de 16e eeuw, tot Ned Ludd tijdens de industriële revolutie, van de Capt. Swing van Engelse plattelandsopstanden tot el Subcommandante Marcos “Wij zijn allen Marcos”, zeggen de Zapatistas). De verbeeldingskracht van misdeelden kan nieuwe volkshelden creëren naar mate ze daar behoefte aan hebben en de meest geschikte tactieken uitkiezen.

V: Infortmatietechnologiën, het internet en mobiele telefoons. Hoe hebben die jullie manier van schrijven, werken en communiceren veranderd?
A: Het digitale is zo revolutionair als het alfabet. De computer heeft achterwaarts schrijven mogelijk gemaakt. Je kunt wat je net hebt geschreven veranderen, zonder het raamwerk te veranderen of te vernielen. Knippen en plakken gaat veel makkelijker en sneller. E-mail stelt ons in staat om materiaal te delen in real time en een proefversie van een boek zo vaak te corrigeren als we willen – vijf, zes keer. Het is gewoon een electronische file. Als gereedschap voor onderzoek is het net van onschatbare waarde, alsof je de emmer in een bodemloze put laat zakken. Onze manier van werken, en inderdaad niet alleen die van ons, zou onmogelijk zijn in een pre-digitaal tijdperk. Dat gezegd hebbende, heeft de revolutie wel erg wankele enkels, aangezien die geheel afhankelijk is van de aanvoer van elektriciteit. Als die uitvalt zit je klem, evenals de mogelijkheid om de cultuur te redden of door te geven aan het nageslacht.

V: Copyright en copyleft. Welke kiezen?
A:(..)Het idee is dat door te opereren binnen het instituut copyright, het mogelijk is om een synthese te vinden tussen de beloning voor de auteur voor het gedane werk en het recht van het publiek tot toegang tot kennis en culturele producten. Reproductie en hergebruik zijn toegestaan voor niet-commerciële doeleinden. Je kunt onze boeken downloaden vanaf onze website en toch worden ze gekocht in de boekwinkels. Dat zijn twee verschillende dingen, er is geen overlapping. “Piraterij” veroorzaakt schade bij grote labels die het proberen tegen te gaan, maar heeft geen enkel effect op Hno Records, die schitterende multi-cd dozen maakt die vergezeld gaan van echte boeken. De culturele industrie zou zo slim moeten zijn om op deze trein te springen, inplaats van een ultra-conservatieve positie in te nemen en te roepen om repressie. Ze zouden de kwaliteit van hun producten moeten vergroten. De bodem van de copyright is zo langzamerhand uitgeput, het is tijd om van teelt te veranderen.

V: Kan iemand er echt voor kiezen om buiten het media-systeem te blijven?
A: We houden niet zo van het woord “systeem”, dat gebruikt wordt voor teveel dingen tegelijk. Als je gewoon bedoelt de heersende macht (establishment) – machtsspelletjes, talkshows, grote evenementen, cocktail parties – dan is het mogelijk om een vuist in het paleis te rammen terwijl je met je voeten op straat blijft staan. Maar als je het hebt over het wereldwijde geïntegreerde circuit van informatie, dan zitten we daar allemaal in, zonder een enkele uitzondering. Een van de meest media-gehaaide types op de aardbol is Zijne Heiligheid Tenzin Gyatso, de 14e Dalai Lama van Tibet. Totale onthechting is onmogelijk. Het is hierbinnen dat nieuwe gemeenschappen moeten vormen en verzetsnetwerken, en de hooibergen waarin de partisanen af en toe een tukje kunnen doen. Ten slotte, als je met “systeem” het kapitalisme bedoelt; zelfs bedelaars staan daar niet buiten.

V: Gisteren hadden we Luther Blissett. Vandaag hebben we Wu Ming. Hoe zit het morgen?
A: Dit is een cruciaal jaar voor ons. Eerst was er de cd die we samen met Yo Yo Mundi gemaakt hebben, vervolgens Wu Ming 2’s solo-roman Guerra agli umani (Oorlog Tegen de Mensen), toen werd De Michele’s roman “ontdekt” door iQuindici. In oktober zal onze film Lavorare con lentezza uitkomen (die meedingt in de competitie bij het Filmfestival van Venetië) en Wu Ming 1’s soloroman Nieuw Ding. Tegelijkertijd is onze roman Q in veel landen uitgebracht en wordt die nu op de hielen gezeten door 54. Dit zijn de uiteindelijke scores van het spel. Wu Ming’s eerste Vijf Jaren Plan is bijna voorbij en het volgende staat op het punt om te beginnen. We zijn al bezig aan onze volgende collectieve roman, die in de 18e eeuw speelt tijdens de Amerikaanse revolutie.

(Noot van de vertaler: De in het interview genoemde film Lavorare con lentezza heeft de geschiedenis van de radicale beweging in Bologna in de jaren ’70 van de vorige eeuw als uitgangspunt, met name het roemruchte mao-dadaistische radiostation Radio Alice en is genoemd naar een lied van folksinger Enzo del Re uit die tijd, waarin gemaand wordt om niet te hard te werken (je kunt er ziek van worden). Meer over de film is te vinden op deze speciale website

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Ernesto Assante/ La Repubblica.)